Utku ŞENSOY Samsun’da Rum çeteleri ve Türk halkı arasında yaşanan çatışmaları durdurulması ve çözüme kavuşturulması için Osmanlı Hükümeti tarafından Mustafa Kemal Paşa görevlendirilmiş ve 9. Ordu Müfettişliği kendisine verilmiştir. Bunun üzerine Mustafa Kemal, Bandırma Vapuruna bindi, 16 Mayıs 1919 Cuma günü başlayacak yolculuğa, gemi kaptanı İsmail Hakkı Durusu dışında 18 kişi katıldı. Bandırma Vapuru 17 Mayıs 1919 Cumartesi günü saat 21.40 sıralarında İnebolu’ya varır. 18 Mayıs 1919 Pazartesi günü beklenen yolculuğun sonuna gelinir. Yolcular Kalyon Burnu denilen yerden sandallarla Merkez iskelesine çıkarılırlar. Mustafa Kemal, bir haftalık süreçte bölgede meydana gelen çatışmaların nedenini araştırır ve Rum çetelerinin Müslüman halka saldırdığı, yerel yöneticilerin ise dış devletlerin de duruma karışmasıyla bu olaylara müdahale edemediği kararına varır. Canik mutasarrıfını görevden alarak yenisini atayan Mustafa Kemal, karışıklıklara yabancı askerlere aldırmaksızın doğrudan müdahale edilmesi emri verir. Erzurum ve Ankara’da bulunan kolordular ile iletişim kuran Mustafa Kemal Atatürk müfettişlik görevleri arasındaki “bölgede bulunduğu iddia edilen Türk direniş topluluklarının dağıtılmasını yerine getirmek bir yana, kendi eliyle ulusal direniş örgütleri kurulmasında en önde yer almıştır. Mustafa Kemal, tümüyle İngiliz denetiminde bulunan şehirde ulusal hareketin yönetilemeyeceğine kanaat getirince, 25 Mayıs günü Havza’ya hareket eder. Havza’da geçen günlerinde Ankara ve Konya’daki kolordu komutanları ile telgraflaşmış, ülkedeki genel durum hakkında bilgi almıştır. Bir hafta Samsun’da, on yedi gün de Havza’da kalan Mustafa Kemal Paşa, bu süreçte Anadolu’nun ve halkın genel durumu hakkında bilgi almış ve ulusal hareketin temellerini atmıştır. Bunun yanında 28 Mayıs 1919 günü müdafaa-i hukuk cemiyetlerine gönderdiği bir genelgeyle İzmir’in İşgalinin protesto edilmesini istemiş ve bunun sonucunda tüm Anadolu’da 96 miting gerçekleştirilmiştir. “BİZİ ÖLDÜRMEK DEĞİL, DİRİ DİRİ MEZARA ATMAK İSTİYORLAR. SON BİR YÜREKLİLİK BELKİ BİZİ KURTARABİLİR. ZATEN BAŞKA TÜRLÜ DE DÖNÜŞ OLANAĞI YOKTUR. HİÇBİR ZAMAN UMUTSUZ OLMAYACAĞIZ, ÇALIŞACAĞIZ, YURDU KURTARACAĞIZ.” MUSTAFA KEMAL HAVZA -1919 Osmanlı Hükümeti’nce Mustafa Kemal’in mitingler düzenlemesi hoş karşılanmamış ve İngilizlerin de baskısıyla İstanbul›a dönmesi emredilmiştir. Harbiye Nezareti›ne oyalayıcı bir telgraf gönderen Mustafa Kemal, 12 Haziran 1919 günü Amasya›ya hareket etmiş ve burada bir genelge ilan ederek açıktan açığa Milli Mücadele›nin başladığını duyurmuştur. 19 Mayıs 1919’ da 9’ncu Ordu Müfettişi Mustafa Kemal, Bandırma Vapuru ile Samsun’a ulaşıp Kurtuluş Savaşını fiili olarak başlatması, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolun ilk durağı, tarihimizdeki dönüm noktalarından birisidir. “Şark Meselesi” adı altında yok edilmek istenen Türkler için 19 Mayıs 1919 günü milli bağımsızlığa, çağdaşlaşma ve demokratikleşmeye giden yolun ilk adımıdır. Bu gün Atatürk’ün çok önem verdiği bir gündür. Atatürk, cumhuriyet kurulduktan sonra 19 Mayıs’ın önemini bu günü doğum günü olarak kabul ederek göstermiştir. Ayrıca 19 Mayıs, 1938 yılından beri millî bayram olarak kutlanmaktadır. Ancak Atatürk “doğum günüm” dediği 19 Mayıs kutlamalarına sadece bir kez katılabilmiştir. “19 MAYIS 1919 GÜNÜ SAMSUN’A GELEN MUSTAFA KEMAL, TARİHİN BUGÜNE DEĞİN KAYDETTİĞİ EN GÜÇ İŞİ, YANİ “SÖMÜRGECİLİĞİN PENÇESİNDEN GERÇEK KURTULUŞ”U BAŞARMAK İÇİN GEREKLİ OLAN ÖNDERLİK NİTELİKLERİNİN TÜMÜNE SAHİP BİR DEHAYDI. BU NİTELİĞİYLE, TARİHİN BUGÜNE DEĞİN TANIK OLDUĞU EN BÜYÜK İKİ YA DA ÜÇ BÜYÜK KİŞİLİKTEN BİRİYDİ. HEM ULUSAL, HEM DE ULUSLARARASI YAŞAMDAN SÖMÜRGECİLİĞİ SİLMENİN BUGÜN DE EN GÜVENİLİR YOLUNU GÖSTEREN BİR DEVRİMİN MİMARIYDI MUSTAFA KEMAL ATATÜRK”. “MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN YAŞAMI, TÜRKLÜĞÜN YOK OLMAKTAN, TARİH SAHNESİNİN DIŞINA ATILMAKTAN KURTULUŞUNUN DESTANIDIR. O’NUN HEM BİLGE, HEM KAHRAMAN BİR ÖNDER OLARAK GELİŞİMİ, TÜRKLÜĞÜN YAZGISI DEMEK OLMUŞTUR”. PROF. DR. ÖZER OZANKAYA “Cumhuriyet Çınarı”