Annenin bebeğine verebileceği en güzel armağandır anne sütü. Anne sütü ile beslenmek bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişimini en iyi şekilde sağlayarak, bebekle anneyi birbirine yakınlaştırır ve annesinin göğsünde kendini güvende hissetmesini sağlar.
Anne sütü; yenidoğan bebeğin büyüme ve gelişme için gerekli olan tüm sıvı, enerji ve besin ögelerini içeren, sindirimi kolay ve doğal bir besindir. Anne sütü ve emzirmenin hem bebek hem de anne için, başta beslenme olmak üzere, sağlık, bağışıklık, gelişimsel, psikolojik ve sosyal yönden çok sayıda yararları vardır. Bunun yanı sıra bebeği anne sütü ile beslemenin en ekonomik yol olduğunu unutmamak gerekir. Bu sebeplerle bebeğin doğar doğmaz emzirilmeye başlanması gerekir.
TARİH BOYUNCA ANNE SÜTÜ
Bebek beslenmesi ile ilgili uygulamaların tarihsel olarak gelişimi incelendiğinde, günümüze değin bebek beslenmesinde en önemli besinin anne sütü olduğu görülmektedir. Tarihsel yazıtlardan Ebers Papirusu’nda (Eski Mısır MÖ 1550) bebek beslemesinde kullanılacak tek besinin anne sütü olduğu ve bebeğin üç yaşına kadar anne sütü alması gerektiği vurgulanmıştır. Anne sütü ile beslenmeye büyük önem veren Babiller (Mezopotamya) bas tanrıçaları İştar’ı bebeğini emzirirken tasvir etmişlerdir.
O KİTAPLARA GÖRE EN İYİ BESİN
Benzer inanışlar İslam dininin ortaya çıkışı ile birlikte yoğunlaşmış olup İslam’a göre annenin beslenmesi ile bebeğin anne sütü ile beslenmesi arasında bir ilişki vardır. Rönesans döneminde Avrupa’da yazılan kitaplarda da anne sütünün bebekler için en iyi besin olduğu belirtilmiştir. Buna karşın 20. yüzyıl Avrupa’sında endüstri devrimi ile birlikte kadınların çalışma hayatına girmesi anne sütü ile beslenmeye ilginin azalmasına ve sosyal değişim hareketleri ile biberonla beslemenin modern anneliğin simgesi haline dönüşmesi gibi yanlış uygulamaların yaygınlaşmasına neden olmuştur.
SÜT İLE BESLENME 3 KAT ARTTI
1970’lerden sonra anne sütü konusunda yapılan araştırmalara ağırlık verilmesi ve günümüze kadar bu çalışmaların giderek artması anne sütünün eşsiz bir besin olduğunu ve bebek beslenmesindeki önemini vurgulamıştır. 1970’lerde anne sütü ile beslenme oranı yüzde 24.9 iken, bugün bu oran yaklaşık olarak 3-4 kat artmıştır. Bu artış şüphesiz çeşitli bilim alanındaki profesyonellerin, anne sütü ile beslenmenin yararlarının önemini benimsemeleri ile olmuştur. Dünyada ve ülkemizde, aynen olması gerektiği gibi, anne sütü kullanımı hızla artmaktadır.
İÇERİĞİ BEBEĞE ÖZEL
Her canlının sütünün kendisine ve bebeğine özel olması anne sütünü yavrusu için benzersiz bir besin maddesi yapan bir özelliktir. Örneğin erken doğmuş bebek için en ideal besin yine kendi annesinin sütüdür. Çünkü bebeğin o anda ihtiyaç duyduğu tüm maddeler yalnızca kendi annesinin sütünde bulunmaktadır. Yaşamlarının ilk altı ayı içerisinde bebeklere verilebilecek en ideal besin anne sütüdür.
BEBEK İÇİN FAYDALARI
1) Sağlık yönünden akut ve kronik hastalıkların riskini azaltır. Özellikle alt solunum yolu enfeksiyonları, otitis media (orta kulak iltihabı), bakteriyel menenjit, idrar yolu enfeksiyonları, alerjik hastalıklar, İnsuline bağımlı diyabet, ishal, obezite gibi hastalıkların oluşumunu engeller.
2) Bağışıklık sistemini güçlendirir. Aşıların etkinliğini artırır.
3) Büyüme-gelişme ve psikolojik yönden Anne-bebek ilişkisini kuvvetlendirir. Bebeğin ruhsal, bedensel ve zekâ gelişimine yardımcı olur. Dikkat eksikliği, ilgisizlik gibi olgularda anne sütü alımı önem kazanmaktadır.
4) Çene diş gelişimini iyi yönde etkiler. Emzirme, anne ile bebek arasındaki bağı güçlendirir.
ANNE İÇİN FAYDALARI
1) Emzirme annede, göğüs kanseri. over kanseri endometrium (rahim için tabakası) kanseri ve meme kanserine yakalanma riskini azaltır.
2) Annelik duygusunun gelişmesine neden olur.
3) Emzirme, anneyi ileride ortaya çıkacak kemik erimesinden (osteoporozis) korur.
4) Emzirme, uterusun eski haline dönmesine yardımcı olur, anneyi aşırı kan kaybından ve anemiden korur .
5) Emzirme kilo vermeyi kolaylaştırır. Sağlıklı ve doğru beslenen anne, emzirme sırasında enerji harcadığından ve süt üretimi için yağ dokusu kullanıldığından daha kolay ağırlık kaybederler.
6) Emzirme olayı anne için doğal bir sakinleştiricidir.
İLK SÜT KOLOSTRUM
*Anne sütü emzirmenin ilk günlerinde koyu sarımsı bir sıvı olarak salgılanır ve buna Kolostrum adı verilir. Kolostrum yüksek değerli protein, antikor ve mineral içerir. Bu süt doğumdan itibaren sadece birkaç gün üretilir ve bebeğin ihtiyacı olan tek besindir.
SİNBİYOTİKTİR
*Evet anne sütü sinbiyotiktir. Yani hem probiyotik hem de prebiyotik özellikler taşır ki bu da anne sütünü eşsiz yapan özelliklerden biridir. Bu özelliği ile, bebeğinizin bağışıklık sistemini güçlendirir, onu hastalıklardan korur. Sindirim sistemini düzenler. Bebeklerde sık sık görülen kabızlık, ishal, gaz gibi problemlerin oluşumunu en aza indirir.
EMZİRİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
*Doğumdan hemen sonra bebeğin henüz doğum masasından kalkmadan emzirilmeye başlanması; anne ile bebek arasında ilk temasın sağlanması, uzun süreli ve başarılı bir emzirme için çok önemlidir. Bebeğin en geç bir saat içinde anne memesine verilerek emzirilmenin teşvik edilmesi gereklidir. Emzirmeden önce bebeğe su dahil hiçbir içecek verilmemelidir. Bebek her istediğinde emzirilmeli, emzirilen bebeklere yalancı meme verilmemelidir.
*İlk 6 ayda bebeklere sadece anne sütü verilmelidir. Annelere emzirme tekniği öğretilmeli. Her emzirmede bebek her iki memede en az 7-10 dk tutulmalı, her emzirmede farklı meme ile başlanmalıdır.
*6 ayın üzerindeki tüm bebekler tamamlayıcı besin almalıdır ve çocuklar 2 yaşına kadar emzirilebilir.
TAZE MEYVE SUYU TERCİH EDİN
*Anne, laktasyon dönemine uygun, yeterli ve dengeli beslenmeli, bol sıvı tüketmelidir. Emziklilik döneminde suyun yanı sıra besin değeri yüksek olan süt ve taze sıkılmış sebze-meyve suları gibi içecekler tercih edilmelidir.
*Anne sütünün bileşimini etkileyen faktörlerin başında annenin diyeti (beslenme şekli ve alışkanlıkları) gelmektedir. Kadınların gerek gebelikte gerekse laktasyonda tükettikleri enerji ve besin ögeleri miktarı, sütlerinin genel bileşimini etkilemektedir. Bu nedenle, kadınlara gebelikte ve emziklilikte yeterli ve dengeli beslenmenin önemi vurgulanmalı, diyetlerindeki farklılıkların sütlerine yansıyacağı, dolayısıyla bebeklerin büyüme ve gelişimlerini etkileyeceği konusunda eğitilmeleri gerekmektedir.
*Emziklilik döneminde zayıflama diyeti yapılmamalıdır.
*Emziklilik döneminde alkol ve sigara kullanılmamalıdır.
*Annenin dinlenmesi sağlanmalıdır, anneye ruhsal yönden yardımcı olunmalıdır. Bebeği ile tensel temas kurmalıdır (Sağlık Bakanlığı Yayın No:726).
Dünyanın en mucizevi besini anne sütü ile beslenen sağlıklı çocuklar yetiştirmek dileğiyle...
