ANKARA -A�YarA�yA�l tatili devam ediyor. Ailece tatile gidemeyen ya da farklA� etkinliklerle zamanA�nA� deAYerlendiremeyen A�ocuklarA� evde bekleyen bir risk var; bilgisayar ya da tabletin baAYA�nda geA�irilen uzun zaman. AcA�badem Altunizade Hastanesia��nden Uzman Psikolog BetA?l KA?A�A?kardalA�, gA?nA?mA?zde artA�k telefon ve tabletle tanA�AYma dA�neminin bebeklik A�aAYA�na kadar indiAYini belirterek, 9-10 yaAYlarA�ndaki A�oAYu A�ocuAYun ise artA�k kendi telefonlarA� bulunduAYunu ve istedikleri gibi sosyal medya ve uygulamalarA� kullanA�p, internetteki sakA�ncalA� iA�eriklere eriAYim riskiyle karAYA� karAYA�ya olabildiklerini sA�ylA?yor. AAYA�rA� bilgisayar ve internet kullanA�mA�nA�n iliAYkileri olumsuz etkilerken, stresi de her geA�en gA?n artA�rdA�AYA�nA� belirten Uzman Psikolog BetA?l KA?A�A?kardalA� a�?Bunun yanA� sA�ra dikkat daAYA�nA�klA�AYA�, odaklanmada gA?A�lA?k, hareketlilik ve baAYA�mlA�lA�k gibi ciddi problemlere de sebep olabiliyor. Ebeveynler ise her geA�en yA�l A�ocuklar A?zerindeki kontrolA? daha da kaybedip A�aresizlik yaAYA�yor. Oysa teknoloji A�aAYA�nda A�ocuklarA�mA�zA� her tehlikeli AYeyden korumamA�z mA?mkA?n olmasa da zamanA�nda atA�lan doAYru adA�mlarla onlarA�n kendilerini koruyabilmeleri iA�in ihtiyaA� duyduklarA� becerileri onlara kazandA�rabiliriza�? diyor. Uzman Psikolog BetA?l KA?A�A?kardalA�, bilgisayar baAYA�mlA�lA�AYA�na karAYA� 7 etkili yA�ntemi anlattA�, A�nemli uyarA�lar ve A�nerilerde bulundu. Denge oluAYturun Gerek kendinizin gerekse A�ocuAYunuzun teknolojiyi ne kadar bilinA�li kullandA�AYA�nA�zA� daima sorgulayA�n ve bir denge oluAYturun. A�ocuklar bu dengeyi kendi baAYlarA�na saAYlayamayacaklarA� iA�in A�ocuAYunuz adA�na gerekli sA�nA�rlamalarA� siz yapA�n. Teknolojiyle geA�ireceAYi toplam sA?renin gA?nde 1-2 saati aAYmamasA�na A�zen gA�sterin. En A�nemlisi bu sA?rede izledikleri veya oynadA�klarA� AYeylerin yaAYlarA�na uygun olup olmadA�AYA�nA� kontrol edin. YaAYA�na uygun bulmuyorsanA�z bunun nedenini A�ocuAYunuzun yaAYA�na uygun AYekilde anlatA�p, eriAYimini engelleyin. A�ocuAYunuza model olun! Hemen her anne baba A�ocuAYunun ''Madem zararlA�, sen neden yapA�yorsun o zaman?'' sorusuyla bir noktada karAYA�laAYabiliyor. Hangi konu olursa olsun, eAYer A�ocuAYunuza uzun vadede hayatA�na katacaAYA� bir AYey A�AYretmek istiyorsanA�z, bunun en doAYru yolu a�?doAYru modela�� olmak! Ebeveynin elinden telefonu dA?AYA?rmA?yorken, tabletten oyun oynamasA� yasaklanan bir A�ocuAYun bunun onun iA�in zararlA� olduAYuna ikna olmasA� oldukA�a gA?A�. A�te yandan A�ocuAYunuza teknoloji A?rA?nlerinin bilgi edinme/eAYlenme/sosyalleAYme aracA� olduAYunu ve ancak belirli sA�nA�rlarda kullanA�ldA�AYA�nda faydalA� olduAYunu anlatA�rken, kendiniz de buna mutlaka dikkat edin. 2 yaAYA�na kadar teknoloji ile tanA�AYtA�rmayA�n! Televizyon, telefon ve tablet ekranlarA� yoAYun uyaran iA�erdiAYinden hipnotize edici etkileriyle A�ocuklarA� dA�AY dA?nyadan koparA�p duyarsA�zlaAYtA�rA�yor. Kimi zaman da aAYlamamalarA� iA�in eline tablet, telefon vermek onu aAYlatan olayda neden- sonuA� iliAYkisini gA�rmesini engelliyor ve her zorlandA�AYA� duyguda sakinleAYmek iA�in teknolojiden medet ummasA�na neden olabiliyor. Bu AYekilde pekiAYtirilmiAY bir alA�AYkanlA�AYA� ileriki dA�nemlerde deAYiAYtirmek ise oldukA�a zor. A�zellikle 2 yaAYA�na kadar A�ocuAYunuzu teknolojiden mA?mkA?n olduAYunca uzak tutun, onun yerine sosyal iliAYkiler kurmasA�nA�, A�evresini keAYfetmesini destekleyin. Bu A�nlemler, zihinsel ve duygusal geliAYimi iA�in atacaAYA�nA�z A�ok A�nemli adA�mlar. Ortak alan belirleyin A�ocuAYunuzun bilgisayar ve tablet kullanA�mA�na sadece ortak alanda izin verin. BA�ylece, hem A�ocuAYunuzun oyun tercihlerinin yaAYA�na uygunluAYunu takip edebilir hem de sA?re sA�nA�rA�nA� aAYmamalarA� iA�in hatA�rlatmada bulunabilirsiniz. A�ocuAYunuzun kendi odasA�nda televizyon, bilgisayar, tablet gibi teknoloji aletlerinin bulunmasA� ebeveynlerin kontrolA?nA? azaltacaAYA� gibi A�ocuAYun sA�klA�kla odasA�nda kalmasA� ve ebeveynlerinden uzaklaAYmasA�na da yol aA�abiliyor. Aile geleneAYi oluAYturun Ebeveynlerin aile iA�i iliAYkileri pekiAYtirecek ve anlaAYA�lma, paylaAYma, sevilme, korunma ve bakA�lma gibi ihtiyaA�larA� karAYA�layacak bir ortam oluAYturmasA� A�ok A�nemli. Aile gelenek ve rutinleri bir yapA�AYtA�rA�cA� gibi bireyleri bir arada tutar ve bu birliktelikten herkes beslenir. Bu rutinlerin olmadA�AYA� durumlarda bireyler giderek kendi iA�inde kalmaya baAYlar, ortaya A�A�kan olumsuz duygularla baAY edemez ve daha iyi hissetmek iA�in de kendilerini oyalayabilecek meAYguliyetler oluAYturup ardA�ndan onun baAYA�mlA�sA� olabilirler. Bunu engellemek iA�in ailece kendinize uygun okuma saati, yemekleri hep birlikte yeme gibi rutinler belirleyin ve bu rutinlere sadA�k kalA�n. Kendi deAYerlerinizi A�ocuAYunuza aA�A�klayA�n Ebeveynler olarak her an A�ocuklarA�nA�zA�n baAYA�nda durmanA�z ve hayatlarA�nA� kontrol etmeniz AYA?phesiz mA?mkA?n deAYil. Siz yanA�nda olmadA�AYA�nA�zda da A�ocuAYunuzun doAYru tercihlerde bulunma becerisinin geliAYmesini istiyorsanA�z, iAYe aile deAYerlerinizi A�ocuAYunuza aktarmakla baAYlamalA�sA�nA�z. KurallarA� dayatmaktansa neden bA�yle kurallarA�nA�z olduAYunu aA�A�klayA�n. Bu sayede kurallara uyum saAYlamalarA� artacak, siz yokken merak etme/deneme ihtiyaA�larA� azalacak ve bunu yapmak A�ocuAYun iA� gA�rA?sA?nA? de pekiAYtirecek. Aile deAYerlerinin paylaAYA�lmasA�, ilerleyen yaAYlardaki sosyal medya paylaAYA�mlarA�nda kendisini sanal ortamlarda ne kadar ve ne AYekilde var etmek istediAYi A?zerine de daha bilinA�li bir yaklaAYA�m edinmelerini destekleyici rol oynuyor. Teknoloji detoksu yapA�n! Uzman Psikolog BetA?l KA?A�A?kardalA� a�?GA?nde en az 10-15 dakika ailece tamamen telefonsuz, televizyonsuz, bilgisayarsA�z zaman geA�irmeyi gelenek haline getirin. BA�ylesi bir teknoloji detoksu gA?nA?n koAYuAYturmacasA� sonrasA�nda beyni dinlendirmek aA�A�sA�ndan hem A�ocuAYunuza hem size iyi gelecek, bedeniniz ve zihninizin neye ihtiyacA� olduAYu sorusunu sormanA�za ve cevap aramaya yeterli olacaktA�r. A�ocuklarA�n boAY kalmamasA�, sA?rekli bir AYeylerle meAYgul olmalarA� gerektiAYi inancA� da yanlA�AYtA�r. Durabilmeleri, hiA�bir AYey yapmamaktan da keyif alabilmeleri, ne hissettiklerinin, nelere ihtiyaA� duyduklarA�nA�n farkA�nda olmalarA� son derece A�nemlidir. BunlarA�n cevaplarA�nA� ancak durduAYumuz zaman bulabiliriz ve bulduAYumuz zaman da hayatA�mA�za yA�n verebiliriza�? diyor.
Editör: TE Bilisim