Utku AzENSOYA�
Son yazA�mA�zda, Milli MA?cadelemizin isimsiz bazA� kadA�n kahramanlarA�nA� yazmA�AYtA�k. Bu kez yine o kahraman kadA�nlarA�mA�zdan birinden Kara Fatmaa��dan sA�z edip, onun bA?yA?k cesaret A�rneAYi sergilediAYi baAYarA�larA�nA� aktaracaAYA�z.
Fatma Seher Erden, 1888 yA�lA�nda Erzuruma�?da doAYdu. Subay olan Ahmet Bey ile evlendikten sonra Balkan SavaAYA�'na katA�ldA� ve askerlik hayatA�nA� eAYiyle paylaAYtA�. Birinci DA?nya SavaAYA�a�?nda ailesinden dokuz-on kadA�nla birlikte Kafkas Cephesia�?nde savaAYtA�. EAYi BinbaAYA� Ahmet Bey, SarA�kamA�AYa�?ta AYehit olunca memleketi olan Erzurum'a geri dA�ndA?.
1919 yA�lA�nda Mustafa Kemal AtatA?rk ile bizzat gA�rA?AYebilmek iA�in Sivas'a giden Kara Fatma, Milis MA?freze KomutanA� olarak batA� cephesine atandA� ve burada gA�reve baAYladA�. AldA�AYA� talimatlar doAYrultusunda A�stanbula�?a giden Kara Fatma, silah ve adam kaA�A�rma gA�revlerini tamamladA�.
A�zmira��in Yunan iAYgaline uAYramasA� sonucunda A�zmira��e geA�erek savaAYan Kara Fatma, 300a��A? aAYkA�n birliAYiyle Birinci ve A�kinci A�nA�nA? SavaAYA�, Sakarya Meydan SavaAYA� ve DumlupA�nar Meydan SavaAYA�a��nda bA?yA?k yararlA�lA�klar gA�sterdi.
A�zmit Yunan iAYgali altA�nda idi. O gA?nlerde yA�rtA�k pA�rtA�k bir kA�ylA? kadA�nA� pazara A�teberi getirip satA�yor, akAYam olunca AYehirden aAYA�r sandA�klar alarak esrarengiz bir AYekilde A�A�kA�p gidiyordu. Bu kadA�n iki kez gelip gitmiAY dA�nerken altA�AYar sandA�k gA�tA?rmA?AYtA?. A?A�A?ncA?de bu AYA?pheli kadA�nA� yakaladA�lar. SandA�klar cephane sandA�AYA� idi. Kendisini askeri koAYuAYlarA�ndan birine attA�lar. On dokuz gA?n sA?rekli dA�vdA?ler. SA?rekli dA�vA?lmekten dermanA� kalmayan, hasta ve periAYan olan kadA�n Kara Fatma idi.
a�?AltA�mdaki Ceylan ismindeki, gA?zel talim ettirilmiAY A�ok akA�llA� bir hayvandA�; A?deta bir piyade neferi gibi dA?AYman mevziine sokulmakta fevkaa��1-A?de mahirdi. Afyon civarA�ndaki SA?rmeli kA�yA?nde bulunan dA?AYmana mA?frezemle taarruz esnasA�nda, hayvanA�mla dA?AYmanA�n mevziine sokulmak icap etti. Bu esnada dA?AYman tarafA�ndan bir kement atA�larak yakalanmA�AYtA�m ve hayvanda AYahlanarak bizim tarafa firar etmeye muvaffak oldu; ben de bu suretle dA?AYmana esir olmuAYtum. Beni yakaladA�ktan zaman gA�zlerim baAYlanarak, kendi mevzilerinin iki saat gerisinde bir yere gA�tA?rA?lmA?AYtA?m ve burada gA�zlerimdeki mendil A�A�zA?ldA? ve sA?rmeli kA�yA?nde kurmuAY olduklarA� karargahlarA�nda yarA�m saat isticvap edildim; benden izahat almak iA�in mA?temadiyen sA�kA�AYtA�rA�yorlardA�; ben de verdiAYim cevaplarda kaA�amak cevaplar veriyordum. Bunlar arzu ettikleri maksadA� temin edemediler. Bunun A?zerine, BaAYkumandanlarA� olan Trikopisa�� in yanA�na gA�tA?rdA?ler. Beni gA�rA?nce son derece hayretle bana bakA�yordu ve a�?Sen Kara Fatma!a�? diye A?A� defa hayretle ismimi tekrarladA�. Biraz sonra hayret ettiAYinin sebebini son sualinden anladA�m. MeAYer bunlar, Kara Fatmaa��yA� devasa bir AYey tahayyA?l ediyorlarmA�AY ve bende bunlara cevaben a�?Anadolua��daki Kara FatmalarA�n en kuvvetlisi benima�? demiAYtim. Beni bilahare bir yere kapadA�lar. Evvela baAYA�ma dA�rt tane sA?ngA?lA? nA�betA�i diktiler; birkaA� gA?n geA�tikten sonra bir kiAYiye indirilmiAYti. Her gA?n beni mA?temadiyen dA�vA?yorlardA�. GA?cA?m tA?kenmeye baAYlamA�AYtA�. Bir gA?n nA�betA�inin yanA�na bir misafir arkadaAYA� geldi. Azarap iA�iyorlardA�. Misafir olan arkadaAYA� kalktA� gitti. Bu nA�betA�i AYarap iA�meye devam ediyordu. Her halde A�ok iA�miAY olmalA� ki sabaha karAYA� sA�zdA�AYA�nA� gA�rdA?m. Fakat bir tA?rlA? inanamA�yordum. Bir iki yoklamadan sonra hakikaten sarhoAY olduAYuna kanaat getirmiAYtim. Elindeki silahA� alarak ortalA�k aAYarmadan yola A�A�ktA�m. On dokuz gA?n esaretin A�ldA?rA?cA? ezalarA�na maruz kaldA�ktan sonra nihayet bir hayli mA?AYkA?lattan sonra kaA�maya muvaffak oldum. Bursaa��nA�n iAYgalini duyunca halime bakmadan SA?rmeli kA�yA?ndeki ovada kA�tamA�n baAYA�na geA�tim. Bu muvaffakiyetimden dolayA� A?steAYmenliAYe terfi edildim.a�?
Kara Fatmaa��nA�n, mA?frezesine kA�rk A?A�A? kadA�n yedi yA?z erkek katA�lmA�AY. KadA�nlardan yirmi sekizi AYehit dA?AYer, geriye kalan on sekiz kadA�n ve diAYer erkeklerle, Birinci ve A�kinci A�nA�nA? SavaAYlarA�a��na katA�lA�r. Bu savaAYlarda da on sekiz kadA�nA� AYehit olarak bA�rakA�r, kendi de yaralanA�r. BaAYkomutanlA�k Meydan Muharebesia��ne yani Afyon harbine mA?frezesiyle katA�lA�r. ArdA�ndan, BA?yA?k Taarruza�� un ilk gA?nlerinde esir dA?AYse de kaA�arak yeniden mA?frezesinin baAYA�na geA�er ve Bursaa�?nA�n Yunan iAYgalinden kurtuluAYunda bA?yA?k rol oynar.
Fatma Seher HanA�m, A�avuAY rA?tbesiyle baAYladA�AYA� askerliAYini A?steAYmen rA?tbesiyle tamamladA� ve emekli oldu. Emekli maaAYA�nA� KA�zA�laya��a baAYA�AYladA�.
a�?VatanA�n bA?yA?k kurtarA�cA�sA� Ebedi Azefin layA�k olmadA�AYA�m bA?yA?k iltifatA� beni son derece sevindirmiAYti. Esasen bA?tA?n emel ve arzum yapmA�AY olduAYum hizmetten hiA�bir menfaat beklememdir. Bu itibarla taltif edilmiAY olduAYum rA?tbenin mukabilinde verilecek maaAYA�mA� KA�zA�laya��a terk etmekle son vatani vazifemi yaptA�m.a�?
Unutulan Kahraman: Kara Fatma
YaAYamA� boyunca cepheden cepheye koAYmakla geA�miAY, birA�ok bA�lgenin dA?AYmandan kurtarA�lmasA�nda A�nemli rolA? olan Fatma Seher HanA�m, hayatA�nA�n son zamanlarA�nda ne yazA�k ki diAYer birA�ok kahraman gibi bA?yA?k sA�kA�ntA�lar A�ekti.
Kara Fatma, 1930a��lu yA�llarda bA?yA?k periAYanlA�k iA�erisindeydi. Bu yA�llarda kendisiyle rA�portaj yapan gazeteci Mekki Sait Beya��e acA� ve A?zA?ntA? iA�erinde AYunlarA� anlattA�;
-a�?A�AYten bahsediliyora�� A�AY bulamA�yorum kia�� KapA�cA�lA�k, kolculuk bulsam A�A�pA�A?lA?AYe de razA�yA�m. KA�zA�mla torunlarA�ma bakayA�ma�?.
-KaA� YaAYA�ndasA�n?
-a�?55 yaAYA�ndayA�m. Askere 24 yaAYA�nda girdim. Seferberlikte Kars, KaAYA�zman, BeyazA�t taraflarA�nda A�alA�AYtA�m. 275 kiAYilik bir A�etenin reisi idim. A�stiklal Harbia��nde Garp Cephesia��nin hemen her tarafA�nda bulundum. Bereket Alakaya taarruzunda, sonra DA?zcea��de eAYkA�ya ile mA?sademede Sivrihisara��da, birde DeAYirmenderea��de yaralandA�m. Bunlardan baAYkan ufak tefek sA�yrA�klar, A�izikler onlarA� saymA�yorum. KA�zA�mA�n parmaklarA�nA� da AYarapnel kesti. ZavallA� yarA� deli vaziyettedir. Yetimleri bana kaldA�. A�alA�AYtA�AYA�m sA?rece amirlerimin takdirlerini kazandA�m. BA?tA?n sefaletimi unutturan, beni yaAYatan bu A�stiklal madalyasA�dA�r. AA�A�m ama AYerefliyim!a�?
KadA�ncaAYA�z aAYlamaya baAYladA�.
-a�?Bazen A�ocuklarA�n elinden tutuyor a�?Azu yetimler aA� kalmA�AY A�leceklera��a�? diye torunlarA�m olduAYunu sezdirmeden, onlar iA�in yardA�m toplamaya A�A�kA�yorum. Ne yapayA�m siz sA�yleyin!a�?
(YedigA?n,9 AAYustos 1933)
Fatma Seher HanA�m, 2 Temmuz 1955 yA�lA�nda DarA?laceze'de 67 yaAYA�nda hayatA�nA� kaybetti ve KasA�mpaAYa'daki KulaksA�z mezarlA�AYA�na defnedildi.
Vefaa��yA� bir semt adA� zannedenlere bir A�ift sA�zA?mA?z olacak; Azehitlerimize vefalA� olmak bir zorunluluktur, bu vatanA�n evladA�yA�m diyen her bireyin en A�nemli borcudur, hassasiyetidir. Vefa sorumluluktur, vefa dostluktur, vefa bilinA�li yurttaAY olmanA�n, geA�miAYini unutmamanA�n, ecdadA�na saygA�lA� olmanA�n adA�dA�r.
A�zmira��in Yunan iAYgaline uAYramasA� sonucunda A�zmira��e geA�erek savaAYan Kara Fatma, 300a��A? aAYkA�n birliAYiyle Birinci ve A�kinci A�nA�nA? SavaAYA�, Sakarya Meydan SavaAYA� ve DumlupA�nar Meydan SavaAYA�a��nda bA?yA?k yararlA�lA�klar gA�sterdi.
A�zmit Yunan iAYgali altA�nda idi. O gA?nlerde yA�rtA�k pA�rtA�k bir kA�ylA? kadA�nA� pazara A�teberi getirip satA�yor, akAYam olunca AYehirden aAYA�r sandA�klar alarak esrarengiz bir AYekilde A�A�kA�p gidiyordu. Bu kadA�n iki kez gelip gitmiAY dA�nerken altA�AYar sandA�k gA�tA?rmA?AYtA?. A?A�A?ncA?de bu AYA?pheli kadA�nA� yakaladA�lar. SandA�klar cephane sandA�AYA� idi. Kendisini askeri koAYuAYlarA�ndan birine attA�lar. On dokuz gA?n sA?rekli dA�vdA?ler. SA?rekli dA�vA?lmekten dermanA� kalmayan, hasta ve periAYan olan kadA�n Kara Fatma idi.
a�?AltA�mdaki Ceylan ismindeki, gA?zel talim ettirilmiAY A�ok akA�llA� bir hayvandA�; A?deta bir piyade neferi gibi dA?AYman mevziine sokulmakta fevkaa��1-A?de mahirdi. Afyon civarA�ndaki SA?rmeli kA�yA?nde bulunan dA?AYmana mA?frezemle taarruz esnasA�nda, hayvanA�mla dA?AYmanA�n mevziine sokulmak icap etti. Bu esnada dA?AYman tarafA�ndan bir kement atA�larak yakalanmA�AYtA�m ve hayvanda AYahlanarak bizim tarafa firar etmeye muvaffak oldu; ben de bu suretle dA?AYmana esir olmuAYtum. Beni yakaladA�ktan zaman gA�zlerim baAYlanarak, kendi mevzilerinin iki saat gerisinde bir yere gA�tA?rA?lmA?AYtA?m ve burada gA�zlerimdeki mendil A�A�zA?ldA? ve sA?rmeli kA�yA?nde kurmuAY olduklarA� karargahlarA�nda yarA�m saat isticvap edildim; benden izahat almak iA�in mA?temadiyen sA�kA�AYtA�rA�yorlardA�; ben de verdiAYim cevaplarda kaA�amak cevaplar veriyordum. Bunlar arzu ettikleri maksadA� temin edemediler. Bunun A?zerine, BaAYkumandanlarA� olan Trikopisa�� in yanA�na gA�tA?rdA?ler. Beni gA�rA?nce son derece hayretle bana bakA�yordu ve a�?Sen Kara Fatma!a�? diye A?A� defa hayretle ismimi tekrarladA�. Biraz sonra hayret ettiAYinin sebebini son sualinden anladA�m. MeAYer bunlar, Kara Fatmaa��yA� devasa bir AYey tahayyA?l ediyorlarmA�AY ve bende bunlara cevaben a�?Anadolua��daki Kara FatmalarA�n en kuvvetlisi benima�? demiAYtim. Beni bilahare bir yere kapadA�lar. Evvela baAYA�ma dA�rt tane sA?ngA?lA? nA�betA�i diktiler; birkaA� gA?n geA�tikten sonra bir kiAYiye indirilmiAYti. Her gA?n beni mA?temadiyen dA�vA?yorlardA�. GA?cA?m tA?kenmeye baAYlamA�AYtA�. Bir gA?n nA�betA�inin yanA�na bir misafir arkadaAYA� geldi. Azarap iA�iyorlardA�. Misafir olan arkadaAYA� kalktA� gitti. Bu nA�betA�i AYarap iA�meye devam ediyordu. Her halde A�ok iA�miAY olmalA� ki sabaha karAYA� sA�zdA�AYA�nA� gA�rdA?m. Fakat bir tA?rlA? inanamA�yordum. Bir iki yoklamadan sonra hakikaten sarhoAY olduAYuna kanaat getirmiAYtim. Elindeki silahA� alarak ortalA�k aAYarmadan yola A�A�ktA�m. On dokuz gA?n esaretin A�ldA?rA?cA? ezalarA�na maruz kaldA�ktan sonra nihayet bir hayli mA?AYkA?lattan sonra kaA�maya muvaffak oldum. Bursaa��nA�n iAYgalini duyunca halime bakmadan SA?rmeli kA�yA?ndeki ovada kA�tamA�n baAYA�na geA�tim. Bu muvaffakiyetimden dolayA� A?steAYmenliAYe terfi edildim.a�?
Kara Fatmaa��nA�n, mA?frezesine kA�rk A?A�A? kadA�n yedi yA?z erkek katA�lmA�AY. KadA�nlardan yirmi sekizi AYehit dA?AYer, geriye kalan on sekiz kadA�n ve diAYer erkeklerle, Birinci ve A�kinci A�nA�nA? SavaAYlarA�a��na katA�lA�r. Bu savaAYlarda da on sekiz kadA�nA� AYehit olarak bA�rakA�r, kendi de yaralanA�r. BaAYkomutanlA�k Meydan Muharebesia��ne yani Afyon harbine mA?frezesiyle katA�lA�r. ArdA�ndan, BA?yA?k Taarruza�� un ilk gA?nlerinde esir dA?AYse de kaA�arak yeniden mA?frezesinin baAYA�na geA�er ve Bursaa�?nA�n Yunan iAYgalinden kurtuluAYunda bA?yA?k rol oynar.
Fatma Seher HanA�m, A�avuAY rA?tbesiyle baAYladA�AYA� askerliAYini A?steAYmen rA?tbesiyle tamamladA� ve emekli oldu. Emekli maaAYA�nA� KA�zA�laya��a baAYA�AYladA�.
a�?VatanA�n bA?yA?k kurtarA�cA�sA� Ebedi Azefin layA�k olmadA�AYA�m bA?yA?k iltifatA� beni son derece sevindirmiAYti. Esasen bA?tA?n emel ve arzum yapmA�AY olduAYum hizmetten hiA�bir menfaat beklememdir. Bu itibarla taltif edilmiAY olduAYum rA?tbenin mukabilinde verilecek maaAYA�mA� KA�zA�laya��a terk etmekle son vatani vazifemi yaptA�m.a�?
Unutulan Kahraman: Kara Fatma
YaAYamA� boyunca cepheden cepheye koAYmakla geA�miAY, birA�ok bA�lgenin dA?AYmandan kurtarA�lmasA�nda A�nemli rolA? olan Fatma Seher HanA�m, hayatA�nA�n son zamanlarA�nda ne yazA�k ki diAYer birA�ok kahraman gibi bA?yA?k sA�kA�ntA�lar A�ekti.
Kara Fatma, 1930a��lu yA�llarda bA?yA?k periAYanlA�k iA�erisindeydi. Bu yA�llarda kendisiyle rA�portaj yapan gazeteci Mekki Sait Beya��e acA� ve A?zA?ntA? iA�erinde AYunlarA� anlattA�;
-a�?A�AYten bahsediliyora�� A�AY bulamA�yorum kia�� KapA�cA�lA�k, kolculuk bulsam A�A�pA�A?lA?AYe de razA�yA�m. KA�zA�mla torunlarA�ma bakayA�ma�?.
-KaA� YaAYA�ndasA�n?
-a�?55 yaAYA�ndayA�m. Askere 24 yaAYA�nda girdim. Seferberlikte Kars, KaAYA�zman, BeyazA�t taraflarA�nda A�alA�AYtA�m. 275 kiAYilik bir A�etenin reisi idim. A�stiklal Harbia��nde Garp Cephesia��nin hemen her tarafA�nda bulundum. Bereket Alakaya taarruzunda, sonra DA?zcea��de eAYkA�ya ile mA?sademede Sivrihisara��da, birde DeAYirmenderea��de yaralandA�m. Bunlardan baAYkan ufak tefek sA�yrA�klar, A�izikler onlarA� saymA�yorum. KA�zA�mA�n parmaklarA�nA� da AYarapnel kesti. ZavallA� yarA� deli vaziyettedir. Yetimleri bana kaldA�. A�alA�AYtA�AYA�m sA?rece amirlerimin takdirlerini kazandA�m. BA?tA?n sefaletimi unutturan, beni yaAYatan bu A�stiklal madalyasA�dA�r. AA�A�m ama AYerefliyim!a�?
KadA�ncaAYA�z aAYlamaya baAYladA�.
-a�?Bazen A�ocuklarA�n elinden tutuyor a�?Azu yetimler aA� kalmA�AY A�leceklera��a�? diye torunlarA�m olduAYunu sezdirmeden, onlar iA�in yardA�m toplamaya A�A�kA�yorum. Ne yapayA�m siz sA�yleyin!a�?
(YedigA?n,9 AAYustos 1933)
Fatma Seher HanA�m, 2 Temmuz 1955 yA�lA�nda DarA?laceze'de 67 yaAYA�nda hayatA�nA� kaybetti ve KasA�mpaAYa'daki KulaksA�z mezarlA�AYA�na defnedildi.
Vefaa��yA� bir semt adA� zannedenlere bir A�ift sA�zA?mA?z olacak; Azehitlerimize vefalA� olmak bir zorunluluktur, bu vatanA�n evladA�yA�m diyen her bireyin en A�nemli borcudur, hassasiyetidir. Vefa sorumluluktur, vefa dostluktur, vefa bilinA�li yurttaAY olmanA�n, geA�miAYini unutmamanA�n, ecdadA�na saygA�lA� olmanA�n adA�dA�r.
