Utku ŞENSOY Geride bıraktığımız hafta tarihimizin en önemli yıl dönümlerinden birini yaşadık. 19 Şubat 1915, Çanakkale deniz savaşlarının başlama tarihiydi. Çanakkale Savaşları bilindiği üzere iki safhadan oluşur: * İlki deniz savaşları; 19 Şubat 1915 -18 Mart 1915 * İkincisi ise kara savaşları; 25 Nisan 1915-9 Ocak 1916 Peki emperyalist güçler olağanüstü bir armadayla saldırmak için neden 19 Şubat tarihini seçmişti? Bu günün öylesine seçilmiş bir tarih olmadığını, daha önce yaşanmış olan bir olayın yıldönümü olduğunu belirtelim. Osmanlı Devleti Rusya ile 1807’de savaşırken, İngiltere, müttefiki Rusya’yayardım etmek üzere donanma gönderir. Amiral Duckwort komutasındaki İngiliz donanması, 19 Şubat›ta Boğazı savunan Osmanlı kuvvetlerini atlatıp Çanakkale Boğazı’nı geçerek İstanbul’a kadar ulaşır.Adalar civarında demirleyip İstanbul›u tehdit eden İngiliz donanması, yaklaşık bir ay sonra yine aynı yoldan geri dönüp gider. Çanakkale Savaşlarında bu tarihi olaydan esinlenen itilaf güçleri, Çanakkale’yi geçme planlarını 19 Şubat 1915’te yeniden uyguladılar. Boğaz harekatına Fransız donanmasını da dahil etmeye çalışan İngilizler, Churchill tarafından birlikte taarruz etme isteğini Fransa’ya iletti. Fransa Deniz Bakanı Victor Augagneur; “Bu harekata katılmamak, başarıya ulaşması durumunda İngiliz donanmasının yalnız başına İstanbul’a girmesine göz yummak demektir. Oysa bu durum, doğuda büyük çıkarları olan ülkemiz için millî gururumuzun sarsılması ve çıkarlarımızın tehlikeye düşmesi demek olurdu” diyerek, Fransa’ nın da bu harekatta yer almasını sağladı. Harekattan en son haberdar olan Rusya da, İstanbul’a kendilerinden önce İngilizlerin girmesinden kaygı duyup, Çanakkale Boğazı harekatına elindeki en iyi gemilerden olan Askold Kruvazörü ile katıldı. Amiral Carden komutasında 19 Şubat’ta harekete geçen Birleşik Filo, destek ve lojistik gemileriyle birlikte toplam 103 parça gemiden oluşmaktaydı. Yine tarihten esinlenip ilk mermiyi Agamemnon zırhlısından attılar. Homeros'un İlyada destanında Truva Atı hilesiyle Truva'yı ele geçiren Yunan kralı Agamemnon’ dur. Kendilerini İlyada destanının Truva'yı zapta gelen kadim Yunan ordusu, Türkleri de Truvalı olarak görüp var güçleriyle Çanakkale’ye saldıran emperyalist güçler, bu durumu daha sonra da sürdürüp, 31 Ekim 1918›de Mondros Mütarekesi’ nide Agamemnon zırhlısında imzalattılar. Amiral Carden, ilk bombardımanların ardından, Boğaz’daki tabyalara zarar vermediklerini, boşuna cephanelik harcamakta öteye gitmediğini üst makamlara iletmiş, ancak üst makamları ikna edemeyince, geçirdiği bir sinir krizi sonucu görevden alınarak yerine Amiral de’Robeck Birleşik Filo Komutanlığı’na getirilmiştir. Amiral de’Robeck komutasındaki Birinci Filoda İngilizlerin;Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson, Inflexible, Triumph savaş gemileri, İkinci Filoda yine İngilizlerin;Albion, Irresistable, Vengeance, Swiftsure, Majestic, Prince George, Ocean, Cornwallis gibi mükemmel savaş makineleri, Üçüncü filoda ise, Fransa’nın; Bouvet, Gaulois,Souffren, Charlemagne, Canopus gibi o dönemin en güçlü savaş gemileri yer almaktaydı. Bu müthiş armada Boğazı kolayca geçeceğini ümit ediyordu. Churchill'e göre, görkemli İngiliz donanması Boğaz›da görününce Türkler topları bırakıp kaçacaktı. Zaferden o kadar emindiler ki, İngiliz Cook Seyahat Şirketi İstanbul›a tur bile organize etmişti! İtilaf kuvvetlerinin, 19 Şubat 1915’de başlattığı, 18 Mart 1915’deki en güçlü saldırılarıyla son bulan saldırılarında, gerek Nusrat’ın döktüğü mayınlar nedeniyle, gerekse topçu batarlarından aldıkları darbelerle ağır kayıplar verdiler. 18 Mart’ta saat 18’ de Amiral de’Robeck gerçekçi bir kararla tüm gemilere geri çekilme emrini verir. Çanakkale’yi donanmayla geçme planları büyük bir yenilgiyle noktalanmıştır. İtilaf Donanması büyük kayıp vererek savaş gücünün üçte birini kaybetti. Deniz Harekatı sonucunda İtilaf Donanması’nda Irresistable, Ocean, Bouvet zırhlıları batmış; Inflexible, Agamemnon, Goulois, Souffren ağır yara alarak saf dışı kalmıştır. Batan gemilerle 44 top kaybedilmiş, 800 denizci ölmüştür. Bu harekat esnasında Türkler 79 şehit ve yaralı, Almanlar ise 18 ölü ve yaralı vermiştir. ÇANAKKALE GEÇİLMEZ! İngiliz Deniz Bakanı Winston Churchill ve Akdeniz Sefer Kuvvetleri Komutanı SirIan Hamilton, kara harekatı olmaksızın boğazın denizden geçilemeyeceği düşüncesiyle bu kez 25 Nisan’da Kara Savaşlarını başlattılar. «Zafer umuduyla ve neşeyle geldiler, aç sırtlanlar gibi saldırdılar, sonunda mağlup olmuş, perişan halde gittiler. Niye mi? Türkleri tanımıyorlardı.” Yarın Çanakkale Deniz Savaşları II.