http://ajans.dha.com.tr/images/videos/2018_02/2018_02_05/1838861/uzmanlar_otobus_kazalarini_degerlendirdi_gaz_pedali_takildi_fren_patladi_iddialari_dogru_degil_2.mp4 A�zgA?r Deniz KAYA/Yasin DALKILIA� A�STANBUL,(DHA) - A�stanbul'da A�zel halk otobA?slerinin karA�AYtA�AYA� yaralama ya da A�lA?mle sonuA�lanan pek A�ok kazada, AYofA�rler "direksiyonlarA�nA�n kilitlendiAYini", "aracA�n aniden hA�zlandA�AYA�nA�", "fren patladA�AYA�nA�", "gaz pedalA�nA�n takA�ldA�AYA�" gibi aA�A�klamalar yapA�yorlar. A�leri sA?rA?AY teknikleri uzmanlarA� ise, kazalarA�n A�oAYunda sA?rA?cA? hatasA� olduAYunu, sA?rA?cA?lere verilen eAYitimlerin yetersiz kaldA�AYA�nA�, bu konuda etkin bir A�alA�AYma yapA�lmasA� gerektiAYini sA�ylediler. A�leri sA?rA?AY teknikleri uzmanA� Ethem Genim, "Bizim kaza diye adlandA�rdA�AYA�mA�z pek A�ok olayA�n hiA�biri kaza deAYil. Biz her tA?rlA? A�nlem alA�ndA�ktan sonra elde olmayan nedenlerden vuku bulan trafik olaylarA�na kaza diyoruz" dedi. Bir baAYka ileri sA?rA?AY teknikleri uzmanA� A�etin BA?yA?kA�A�nar da "OturuAY pozisyonundan direksiyon tutuAY pozisyonuna kadar, kazalarA�n A�nA?ne geA�ebilecek pA?f noktalar var. Toplu taAYA�ma araA�larA� sA?rA?cA?lerinin kullandA�klarA� araA�larA�n limitlerini, trafiAYe kapalA� bir sahada test etmeleri A�ok A�nemli" diye konuAYtu. A?skA?dar'da 1 Azubat'ta bir A�zel halk otobA?sA?nA?n duraAYa girmesi sonucu 3 kiAYi A�ldA?, 5 kiAYi de yaralandA�. SA?rA?cA?, kazanA�n ardA�ndan "AraA� aniden hA�zlanmaya baAYladA�, kontrolA?mden A�A�ktA�" ifadelerini kullandA�. 2 Azubat'ta ise KadA�kA�y'de yine bir A�zel halk otobA?sA?, tramvay yolu ile araA� yolunu ayA�ran kaldA�rA�ma A�arparak durabildi. SA?rA?cA?, olay sonrasA� yaptA�AYA� aA�A�klamada, direksiyonun kilitlendiAYini ileri sA?rdA?. "SA?RA?CA?NA?N DALGINLIK ANINA DENK GELMA�Az" DHA'ya konuAYan ileri sA?rA?AY teknikleri uzmanA� Ethem Genim, "1 Azubat'taki kazada, sA?rA?cA?nA?n bir dalgA�nlA�k anA�na denk geldiAYini gA�rA?yorum. A�A?nkA? A�nA?ndeki araA� durduAYunda, direksiyonu A�evirme aA�A�sA�na baktA�AYA�mA�zda, kontrollA? bir AYekilde direksiyonu A�eviriyor. SA?rA?cA? kaA�arken aynA� zamanda frene basmA�AY olsaydA�, aracA� dA?z konuma getirecekti, aynA� zamanda da maksimum bir yavaAYlama saAYlayacaktA�. Burada gA�rdA?AYA?mA?z AYey, sA?rA?cA?nA?n frene basmadan engelden kontrollA? bir AYekilde direkt kaA�ma A�abasA�. Tek eksik, frene basmamasA�. A�A?nkA? frene basmA�AY olsaydA� GPS'ten gA�rA?rdA?k." diye konuAYtu. "AYNI ARAA�LAR YURT DIAzINA SATILIYOR" Genim, "Bu olaya kaza demek A�ok mA?mkA?n deAYil. Zaten bizim kaza diye adlandA�rdA�AYA�mA�z pek A�ok olayA�n hiA�biri kaza deAYil. Her tA?rlA? A�nlem alA�ndA�ktan sonra elde olmayan nedenlerden vuku bulan trafik olaylarA�na kaza diyoruz. Bunlar A�ok nadir de olsa aracA�n teknik sorunundan olabilir. Bu araA� trafiAYe yeni A�A�kmA�AY. TrafiAYe A�A�kmadan onlarca testten geA�iyor. TA?rkiye bu araA�larA� yurt dA�AYA�na da satA�yor. Yurt dA�AYA�ndan bir AYikayet geldiAYini ben henA?z duymadA�m" dedi. Genim, gaz pedalA�nA�n takA�ldA�AYA� iddialarA�na dair, "Bu araA�larda potansiyometre vardA�r. Azayet siz ayaAYA�nA�zA� kaldA�rA�p frene bastA�AYA�nA�zda, aracA�nA�z hangi hA�zda takA�lA�rsa takA�lsA�n, araA� yavaAYlar. Hatta bunu deneyebilirsiniz. Bir ayaAYA�nA�zla frene bir ayaAYA�nA�zla gaza basA�n, araA� yavaAYlar." diye konuAYtu. AraA�larda bulunan fren sistemleri hakkA�nda bilgi veren Genim, "Bu araA�larda saatte 30 kilometre hA�zda dahi frene basA�nA� uyguladA�AYA�nA�zda, araA� 5 metrede durabilir. A�A?nkA? bu araA�larda A�ok ciddi fren sistemleri var. Motor freni, AYaft freni, egzoz freni var. A�zellikle rampa aAYaAYA� inerken, sA?rA?cA?nA?n kontrolA?nde rA�tarder dediAYimiz kademeli bir dA?AYme var ama ne yazA�k ki sA?rA?cA?ler bazen bunu kullanmA�yor. Ana pedal A�sA�nA�yor ve frenin tutma oranA� azalA�yor. Yani 'fren patladA�' diye bir AYey yok. diAYer sistemlerden baAYA�msA�z olarak A�alA�AYan 'acil fren' dediAYimiz park freni vardA�r. Arka tekerlekleri kilitler. Direksiyonunuz dA?zse, bu fren kolunu 50-60 kilometre hA�zda bile A�ekebilirsiniz. Arka tekerlekler kilitlenir. AraA� kayarak yavaAYlar ve durur" dedi. "A�YA� BA�R SA?RA?CA? MOTORUNDAKA� ARIZAYI ANLAR" AraA�larda bulunan elektronik beyin sistemlerine de deAYinen Genim, "Beyin sistemi, herhangi bir lambanA�n yanmamasA�nA� veya baAYka bir sorunu sA?rA?cA?ye uyarA� ekranA�nda gA�sterir. Motorun verimli A�alA�AYmasA� iA�in arA�zalarA�nA� da kontrol eder. A�yi bir sA?rA?cA?, motorunda bir arA�za varsa bunu anlar" dedi. A�stanbul'da bA?yA?k bir AYofA�r aA�A�AYA� olduAYunu belirten Genim, "Kentsel dA�nA?AYA?m gibi projelerle, TA?rkiye'de bir sA?rA?cA? aA�A�AYA� oluAYtu. E sA�nA�fA� ehliyeti olan bir kiAYiye 30-40 tonluk bir kamyonu ya da iA�inde 100 kiAYi olan bir toplu taAYA�ma aracA�nA� teslim ediyoruz. Ondan sonra sA?rA?cA?yA? suA�luyoruz. SA?rA?cA?lerin en bA?yA?k problemi, fazla mesai saatleri, dA?AYA?k A?cretler ve diAYer sA?rA?cA?lerin yarattA�AYA� tehlikeler" diye konuAYtu. SA?RA?CA? NE YAPACAAzINA 1 SANA�YE A�A�A�NDE KARAR VERA�YOR Bir baAYka ileri sA?rA?AY teknikleri uzmanA� A�etin BA?yA?kA�A�nar, "Son yaAYanan kazada aracA�n elektronik beyninin bozulmasA�yla ilgili bir A�ngA�rA?AY var. 35 kilometre hA�zla giden bir araA� sA?rA?cA?sA?, yapacaAYA� eylem iA�in 1 saniye civarA�nda bir sA?re geA�irir. Yani 9 metre sonra frene basA�lA�r, imdat freni A�ekilir veya direksiyon hamlesi yapA�lA�r. O esnada sA?rA?cA?nA?n verdiAYi kararda, maddi hasarla can kaybA� yan yana konulduAYu zaman, maddi hasarA� gA�ze alA�p, bu sA?rA?AYA? tamamlamasA� gerekmektedir." dedi. BA?yA?kA�A�nar, "OturuAY pozisyonundan direksiyon tutuAY pozisyonuna kadar, kazalarA�n A�nA?ne geA�ebilecek pA?f noktalar var. Toplu taAYA�ma araA�larA� sA?rA?cA?lerinin kullandA�klarA� araA�larA�n limitlerini, trafiAYe kapalA� bir sahada test etmeleri A�ok A�nemli" diye konuAYtu. HALK OTOBA?SA? AzOFA�RA?: ARACIN A�ZELLA�KLERA� HAKKINDA EAzA�TA�M VERA�LMA�YOR A�stanbul'da 15 yA�ldA�r A�zel Halk otobA?sA? AYofA�rlA?AYA? yapan Haydar Engin ise "A�ETT'de ve OtobA?s A.Az.'de yeni bir araA� trafiAYe sA?rA?leceAYi zaman AYofA�re aracA�n A�zellikleri hakkA�nda eAYitimi veriliyor. Ancak A�zel halk otobA?slerinde bu eAYitimler alA�nmA�yor. A�rneAYin manuel vites bir araA� kullanA�yorsunuz. Otomatik vitese geA�meniz isteniyor. Bunun nasA�l A�alA�AYtA�AYA�, mekanik bilgisi hiA�bir AYekilde AYofA�re verilmiyor" dedi. MAKA�NA MA?HENDA�SLERA� ODASI: OTOBA?SLER YOLCU KAPMA YARIAzINA GA�RA�YOR TMMOB Makina MA?hendisleri OdasA� A�stanbul Azubesi YA�netim Kurulu A?yesi Cafer YA�ldA�z da "Biz kazalarA�n genellikle insan kusurundan kaynaklandA�AYA�nA� ve bir sistem sorunu olduAYunu dA?AYA?nA?yoruz. Halk otobA?sleri, otobA?s sahibine yA?ksek kazanA� saAYlamak iA�in A�ok kontrolsA?z AYekilde araA� kullanA�yor, yolcu kapma yarA�AYA�na giriyorlar. YolcularA�n durak gA?venliAYi de A�ok zayA�f. Motorlu araA�lar komisyonumuz diAYer kuruluAYlarla istiAYare iA�erisinde bir A�alA�AYma baAYlattA�. Filo mA?hendisliAYi diye bir kavramA�mA�z var. EAYitim sA?reA�lerinin A�ok iyi bir AYekilde iAYletilmesi gerekmektedir" diye konuAYtu.