ANKARA - Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Meclis'te açıkladığı hükümet programında adalet sisteminde çeşitli değişikliklere gidilecek. Bunlardan biri de Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nda (HSYK) yapılacak değişiklikler. AK Parti iktidarı, Hâkimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu'nu kuracak. Askeri yargının ise bazı yetkileri elinden alınacak ve sadece disiplin mahkemeleri çerçevesinde faaliyet gösterecek.
Hükümet programına göre yargı sistemi, başta Avrupa Birliği olmak üzere uluslararası norm ve standartlar esas alınarak daha önce ilan edilen yargı reform stratejisi çerçevesinde yeniden yapılandırılacak. Hukuk düzeniyle kendi vatandaşlarının özgürlüklerini koruma, uluslararası topluma güven verme, yerli ve yabancı yatırımcılar için güvenli bir liman olma amaçlanıyor. İkincil düzenlemelerle oluşturulabilecek detaylar, yasalardan ayıklanacak ve mevzuat enflasyonuna son verilecek.
ASKERİ YARGI DİSİPLİN MAHKEMELERİ ÇERÇEVESİNDE FAALİYET GÖSTERECEK
64. Hükûmet yargıda etkinlik, hızlılık, hesap verebilirlik, ekonomiklik ve şeffaflığı hedefliyor. Anayasal değişikliklere bağlı olarak yüksek yargıda içtihat düzeyinde dağınıklık giderilecek. Bu çerçevede, askeri yargı, disiplin mahkemeleri çerçevesinde faaliyet gösterecek. Temyiz mahkemelerinin, alt derece mahkemeleri üzerindeki hukukilik denetiminin ötesine taşan etkileri azaltılacak ve temyiz, hukuki denetim ile sınırlandırılacak. Yargı üst yönetimi ile temyiz mahkemelerinin oluşumunda TBMM'nin rolü de artırılacak.
Yüksek Mahkemeler, bölge adliye ve idare mahkemeleri ile ilk derece mahkemelerinin faaliyet raporları hazırlanacak ve kamuoyuna duyurulacak. Yüksek mahkeme üyeliği Avrupa örneklerine benzer şekilde makul sürelerle sınırlandırılacak. İhtisas mahkemelerinin sayısı artacak. Ticaret ve iş mahkemesi gibi bazı ihtisas mahkemelerinde meslekten olmayan hâkimlerin de yer alması sağlanacak.
Bilirkişilik müessesesi yeniden yapılandırılacak. Bilirkişilerin seçimi ve görevlendirilmesine yönelik standartlar belirlenecek, sertifikalandırma sistemine geçilecek. Hâkimlerin bilirkişiye müracaatları, yalnızca teknik bir meselenin vuzuha kavuşturulmasıyla sınırlandırılacak. Hukukun tüm dallarında alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına ağırlık verilecek, yargıya ulaşılabilirliği kolaylaştırmak amacıyla savunma hakkı ve adli yardım güçlendirilecek.
BİREYSEL BAŞVURU UYGULAMASI GÖZDEN GEÇİRİLECEK
Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi'ne getirdiği aşırı iş yükünün, mahkemenin işlevselliğine zarar verme ihtimali karşısında bu uygulama gözden geçirilecek. Ülke genelinde ideal yargılama sürelerinin belirlenmesini ve yargıda zaman yönetiminin uygulanması sağlanacak. Vatandaşların daha kolay adalet hizmeti alabilmesi için birçok gelişmiş ülkede uygulanan Hukuki Yardım (Himaye) Sigortası Sistemi geliştirilecek. Adli ve idari yargıda istinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesi sağlanacak. Ceza infaz sistemi, mükerrer suçluluğu önleyecek şekilde etkili hâle getirilecek.
Denetimli serbestlik sistemi daha etkin hale getirilecek ve kamu-sivil toplum işbirliğinin artırılması sağlanacak. Başta UYAP olmak üzere, yargıda bilişim hizmetlerinin daha da etkinleştirilmesi sağlanacak. Bu alanda ileri bir adım olarak Sesli ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ülke geneline yaygınlaştırılacak.
Adli Tıp Kurumu'nun kapasitesi geliştirilecek. Bu alandaki hizmetler ülke geneline yaygınlaştırılacak, dosya ve raporların bekleme süreleri daha da kısalması sağlanacak. Ayrıca Adli Bilimler Akademisi kurularak bu alandaki ileri araştırmalara ve eğitimlere ortam hazırlanacak.
