ANKARA -A�YaAYam tarzA�, genetik etkenler ve yaAYlanma gibi etkenlerle damarlarda oluAYan daralma sonucu felA� (inme) geliAYebiliyor. DA?nyada her 6 saniyede bir kiAYinin inme nedeniyle hayatA�nA� kaybettiAYi dA?AYA?nA?lA?rse A�nlem almanA�n da ne denli A�nemli olduAYu ortaya A�A�kA�yor. AcA�badem Ankara Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi UzmanA� Prof. Dr. A. Tulga Ulus, AYah damarA�nda darlA�k oluAYturarak inmeye neden olan hastalA�AYA�n A�A�karA�ldA�AYA� a�?karotis endarterektomia�? ameliyatA�yla inmeyi engellemenin mA?mkA?n olduAYunu belirtiyor. A�nme (felA�) hastalA�AYA� A�lA?m nedenleri arasA�nda A?A�A?ncA? sA�rada yer alA�yor. DA?nyada yaklaAYA�k 17 milyon kiAYi her yA�l inme geA�iriyor ve bu hastalardan 6 milyonu hayatA�nA� kaybediyor. A�nme konusundaki A�ok daha dikkat A�ekici bir baAYka istatistiAYe gA�re, yaAY ve cinsiyetten baAYA�msA�z olarak her 2 saniyede bir kiAYi inme geA�iriyor, her 6 saniyede bir kiAYi de bu nedenle hayatA�nA� kaybediyor. DolayA�sA�yla inmeyi gerA�ekleAYmeden A�nleyebilmek hayati A�nem taAYA�yor. AcA�badem Ankara Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi UzmanA� Prof. Dr. A. Tulga Ulus, gA?nA?mA?zde inmeyi engellediAYi ispatlanmA�AY en gA?venilir yA�ntemin a�?karotis endarterektomia�? ameliyatA� olduAYunu sA�ylA?yor. AraAYtA�rmalar, bu iAYlemin hem inmeye ait belirtilere sahip olan, hem de belirtisi olmasa da damarlarA�nda tesadA?fen darlA�k saptanan kiAYilerde ilaA� tedavisine gA�re daha etkin sonuA�lara ulaAYA�ldA�AYA� gA�steriyor. Kandaki kolesterol ve yaAY yaAYlanmayla birlikte damarlarda plaklarA�n oluAYmasA�na neden oluyor. Ve zaman iA�inde de bu plaklar damarlarA�n daralmasA� ve sertleAYmesiyle sonuA�landA�AYA� iA�in bu durum da inme riski doAYuruyor. Sigara kullanA�mA�, kon AYekeri kontrolsA?zlA?AYA? ile giden diyabet, obezite, egzersiz alA�AYkanlA�AYA�nA�n olmamasA� ve yA?ksek kan yaAYlarA� gibi damar sertliAYi riskleri, inme geliAYmesinde de temel sebepler arasA�nda sA�ralanA�yor. Bununla birlikte kiAYinin yaAYA� damarlarA�nA�n yaAYA� ile orantA�lA� AYekilde ilerlediAYi iA�in yaAYlA� hastalarda oluAYabilecek hipertansiyon, diyabet ve bA�brek yetmezliAYi gibi problemler de inme riskine yatkA�nlA�AYA� artA�rA�yor. Bu nedenle ailesinde inme A�ykA? bulunan veya belirtilen bu risk faktA�rlerine sahip olan kiAYilerin risklerini azaltabilmek iA�in dA?zenli kontrol ve yaAYam tarzA� deAYiAYikleri hayati A�nem taAYA�yor. Ancak A�nlem almayan ya da tA?m A�nlemlere raAYmen darlA�k geliAYen kiAYiler iA�in ameliyat gA?ndeme geliyor. Kimler ameliyat iA�in aday? Risk altA�ndaki hastalar, inme ya da inmenin A�n belirtileri olan geA�ici tek taraflA� gA�rme kaybA�, geA�ici ve kA�sa sA?reli felA�, geri dA�nebilen beyin olaylarA� ve kalA�cA� felA� geA�iren hastalarla AYah damarA�nda yA?zde 70-99 darlA�AYA� olankiAYiler ameliyat iA�in uygun adaylar arasA�nda gA�steriliyor. Bununla birlikte hiA�bir belirtisi olmasa da AYah damarlarA�nda yA?zde 80a��e yakA�n darlA�k olan kiAYilerin de felA� riski yA?ksek olduAYu iA�in ameliyat olmalarA� gerekiyor.