A�ocukken resme sevdalanan ve A�AYrenciyken A�AYretmenleri tarafA�ndan a�?dahi A�ocuka�? olarak nitelendirilen Ressam Bedribey A�A�lia��nin hikayesi Sivasa��A�n bir kA�yA?nde baAYlA�yor. Devlet GA?zel Sanatlar Akademisi (BugA?nkA? Mimar Sinan GA?zel Sanatlar A?niversitesi)a��ni kazandA�ktan sonra, okulun ikinci yA�lA�nda meydana gelen 12 Mart 1971 darbesi nedeniyle A?niversiteye devam edemeyen A�A�li, dA�rt yA�l kalacaAYA� A�zmira��de resim yaparak hayatA�nA� kazanA�r. Daha sonra A�stanbula��da reklam ajanslarA�nda A�alA�AYan A�A�li, 1992 yA�lA�ndan beri Ankaraa��da ikamet ediyor. A�A�li ile yaAYamA�nA� ve tanA�klA�klarA�nA� konuAYtuk.

RA�PORTAJ / SULTAN YAVUZ A�ZA�NANIRA� (ANKARA) -Eski bir ressam minibA?sA?nA?n A�n koltuAYuna sA�AYA�AYmaya A�alA�AYtA�AYA�m gA?n tanA�dA�m ressam Bedribey A�A�lia��yi... Sanattan, toplumsal olaylardan bahsederken, yA?zA?nde bu izleri gA�rmemek imkansA�zdA�. Hikayesi anlatA�lmaya deAYerdi, 68 kuAYaAYA�nA�n temsilcilerindendi ve anlattA�klarA� aklA�ma Murat Uyurkulaka��A�n a�?Tola�? romanA�nda geA�en cA?mleyi anA�msatmA�AYtA�, a�?Devrim vaktiyle bir ihtimaldi ve gA?zeldi.a�? HayatA� mA?cadelelerle, kendini sanata adayarak ve sokaklardan reklam ajanslarA�na uzanarak, muhalefet ettikleriyle bazen barA�AYarak geA�miAYti. DediAYi gibi fA�rsatlarA� deAYerlendirebilseydi, belki de zengin bir ressam olurdu ama o a�?kendini A�ok da A�nemsemez, para tutamazdA�. Hem zengin olsaydA�, AYimdiki Bedribey olamazdA�...a�? A�A�li, 1950 yA�lA�nda Sivasa��A�n KayalA�pA�nar kA�yA?nde, bir gA?zel KA�zA�lA�rmak kenarA�nda doAYmuAY. Azimdi o gA?zelim kA�y bir harabe olmuAY. KA�yA?n A�ocuklarA�yla beraber inekleri gA?ttA?AYA?nA? hatA�rlA�yor, beAY yaAYA�nda baAYlamA�AY eli ekmek tutmaya. Resme olan hayranlA�AYA�, nerede bir resim gA�rse pA?r dikkat kesilmesine yol aA�mA�AY. Resim yapmaya baAYladA�AYA�nda, ablasA�nA�n defterinden sayfa A�alar, artA�k kullanA�lamaz hale gelecek kadar kA?A�A?len kalemlerle gA�rdA?AYA? aAYaA�larA�, hayvanlarA� yaparmA�AY. A�lkokulda resim yeteneAYi ile A�AYretmeninin dikkatini A�eken A�A�li, orta okulda mA?dA?r tarafA�ndan a�?dahi A�ocuka�? olarak nitelenmiAY. Lisede de baAYarA�lA� olan A�A�li, o dA�nem A�oAYu genA� iA�in bir hayal olan A?niversiteye girmeye hak kazanmA�AY; Devlet GA?zel Sanatlar Akademisi, nam-A� diAYer Mimar Sinan GA?zel Sanatlar A?niversitesi... A�A�li, A?niversitenin mimarlA�k bA�lA?mA?ndedir ama ikinci sA�nA�ftayken 12 Mart darbesi olur ve solcu bir A�AYrenci olarak, dA�nemin a�?arananlara�� listesine girer. Muhaliflerin tutuklandA�AYA� ve iAYkence gA�rdA?AYA? dA�nemde A�zmira��e kaA�mayA� baAYaran A�A�li, dA�rt boyunca burada kalacaktA�r. 68 kuAYaAYA�nA� ve darbe dA�nemini ressamA�n kendi aAYzA�ndan dinleyelim. a�?Herkes bedel A�dedia�? A�A�li, 12 Mart dA�neminde, TA?rkiyea��deki diAYer darbelerde olduAYu gibi herkesin bedel A�dediAYini anlatA�yor. A�A�li, a�?O dA�nem, sosyalist dA?AYA?nceli bir okulda, A�AYrenci derneAYinde olmak en bA?yA?k suA�umuzdu. TA?rkiyea��nin en iyi mimarlA�k bA�lA?mA?ydA? A�A?nkA? mimaride sanatA� A�n planda tutuyordu. A�ok yA?ksek bir puanla kazanmA�AYtA�m, 3000 kiAYi arasA�ndan girmeye hak kazanan 60 kiAYiden biriydim. PahalA� bir okuldu, kitaplarA�, malzemeleri... Zenginlerin gittiAYi bir okul sayA�lA�rdA�. Babam vefat etmiAYti, ablam niAYanlA� bir A�AYretmendi, onun yolladA�AYA� para ve Kredi Yurtlar Kurumua��ndan aldA�AYA�m para ile yaAYA�yordum. A�stanbul bizim iA�in A?deta uzak bir A?lkeydi. Sivasa��tan gelip iA�ine dA?AYtA?AYA?m bir keAYmekeAY. Benim gibi Sivasa��tan gelen ve aynA� evi paylaAYan dA�rt arkadaAYA�mla ahbaplA�k ettim. Yurda yerleAYemezdim, gA?venli deAYildi. FaAYistler sA?rekli yurtlarA� basA�yordu, A�ok dayak yemiAYliAYim vardA�r. BaAYarA�lA� bir A�AYrenciydim ama ortam ve koAYullar el vermemiAYti. KA�rA�lma noktam 12 Mart oldu... A�oAYu arkadaAYA�m tutuklandA�, bir de bizim A�AYrenci derneAYi baAYkanA� 4 milyonluk Ziraat BankasA� soygununa karA�AYtA�, yakalandA�lar, iA�eride yattA�lar. Mesela Necati SaAYA�r, benimle birlikte aftan yararlanarak okula dA�nmA?AYtA?. DA�nem, Deniz GezmiAY, Mahir A�ayan, Yusuf Arslan, UlaAYa��lar dA�nemi ve bunlarA�n A�oAYu da okullarA�nA�n A�AYrenci birliAYi baAYkanlarA�ydA�lar. Biz inanA�yorduk ki, en fazla A?A� sene iA�inde devrim olacak ama darbe oldu. A�nanA�yorduk, A�A?nkA? sendikalar bilinA�liydi; bugA?nkA? gibi sarA� sendika deAYillerdi. DA�SK A�ok iyiydi, halkta da bir kA�pA�rdanma ve bir inanA� vardA�. Sosyalizmin geleceAYine inanA�yorduk ve okullarda okumak da A�nemli deAYildi, nasA�lsa iAYsiz kalacaktA�k. Rus, A�in, KA?ba devrimleri bizi heyecanlandA�rA�yordu, a�?TA?rkiyea��de de olmalA�a�� diyorduk. 12 Mart tA?m gA?zel dA?AYencelere, tA?m coAYkulara darbe vurdu, Deniza��ler asA�ldA�... Devrim demek, insanlA�k demekti ve devrimci olmayan faAYistti, ki faAYistleri sevmezdik.a�? a�?A�zmira��de hamallA�AYA� denedima�? 12 Mart darbesinden sonra A�zmira��e kaA�mak zorunda kalan A�A�li, burada resim yaparak hayatA�nA� kazanacaktA�r ancak resimden A�nce bazA� iAY kollarA�nA� denemiAYtir. A�A�li, a�?A�zmira��de sokakta turistlerin portresini yaparak, gazinodaki insanlara resim yaparak hayatA�mA� kazandA�m. Oturuyordum, iA�en insanlarA�n resmini yapA�yordum, birisi yaptA�rA�nca diAYeri de yaptA�rA�yordu ve resim baAYA�na on lira alA�yordum. GA?nde 10 liradan 100 lira da iyi paraydA� o zaman. HiA� unutmam, 12 Marta��tan sonra A�zmira��e SA?leyman Demirel gelmiAYti, A?stA? aA�A�k arabadan AYapkasA�yla halkA� selamlA�yordu ve bA?yA?k bir coAYku hakimdi. Bir tek ben alkA�AYlamadA�m ve inanA�n, onunla gA�z gA�ze geldim. a�?Niye alkA�AYlamA�yor bu adam?a�� dercesine yA?zA?me baktA�. Biz solcular Demirela��i sevmezdik. a�?Yollar yA?rA?mekle aAYA�nmaza�� sA�zA?ne a�?utanmaz adama�� derdik ama tersinden anlA�yormuAYuz. MeAYer bA?yA?k A�zgA?rlA?k veriyormuAY bize... YA�llar sonra,1998a��de SA?leyman Demirela��in portresini yapA�p hediye ettim ve sergimin aA�A�lA�AYA�nA� yaptA�. BA?yA?k ses getirmiAYti. HafA�zasA�nA�n A�ok gA?A�lA? olduAYunu bildiAYim iA�in hep a�?acaba beni hatA�rladA� mA�?a�� diye dA?AYA?ndA?ma�? diyor. Resim yapmadan A�nce denediAYi hamallA�AYa dair de AYunlarA� sA�ylA?yor, a�?Bir gA?n A�zmira��de kahvede oturuyordum. KA?rt bir adam geldi ve kahvede uyumaya baAYladA�. 10 lira uzatA�p, a�?git, bir otelde uyua�� dedim. Ertesi gA?n geldi, 10 liramA� geri verdi, hamallA�ktan kazanA�yormuAY. a�?A�AY arA�yoruma�� dedim, a�?yapamazsA�na�� dedi. SabahA�n kA�rA?nde hamal pazarA�na gittik, hemen de iAYi buldu. Bir fA�rA�na A�uvalla un taAYA�yacaAYA�z ama ben bir kaA� A�uvalA� A�A�kardA�ktan sonra, merdivenlerden inerken bacaklarA�m titremeye baAYladA�, fA�rA�mcA�larA�n uyuduAYu yataAYa gittim, kafayA� koyduAYum gibi uyumuAYum. Adam 90 A�uvalA� tek baAYA�na taAYA�mA�AY. 100a��er lira alacaktA�k, kabul etmedim ama bana 75 lira vermiAYti, hiA� unutmam. YapabileceAYim bir iAY deAYilmiAY hamallA�k...a�? a�?BaAYpehlivan Karaalia��nin resmini yaptA�ma�? A�zmira��de resim yaparak hayatA�nA� kazanmaya baAYlayan A�A�li, bir gA?n A?nlA? BaAYpehlivan Karaalia��yi kahvede oturuken gA�rA?r. A�A�li, a�?OturmuAY nargile iA�iyor, bA�yA�klarA� dikkat A�ekici ve etrafA�nda da A�A�mezler var. O anlatA�yor, diAYerleri hayranlA�kla dinliyor. a�?Ben A�AYrenciyima�� dedim, derdimi anlattA�m. a�?Yap, yeAYena�� dedi ve resime 20 lira verdi, beni de A�ve A�ve bitiremedi. Bu sefer A�bA?r gA?reAYA�iler de istediler ama 10 liraya anlaAYtA�k. 10 liraya portre yaptA�AYA�m gA?nlerde, bir gA?n yine gazinoda resim yaptA�m, iAY sonrasA� kahve iA�elim dedik ve bir kahveye gittik. Orada da bembeyaz giyimli pavyon garsonlarA� vardA�, ben yanlA�AYlA�kla birinin A?stA?ne kahveyi dA�kmeyeyim mi? Kavga ettik, beni A�yle dA�vmA?AYler ki kafam arabanA�n altA�na girmiAY. Bir ayA�ldA�m, karakoldayA�m, yanA�mda komiser, karAYA�mda suA�lular. KA�z kaA�A�ranA�, adam dA�veni orada... SuA�lular konuAYuyor, komiser bana dA�nA?p a�?Hangisi suA�lu?a�� diyor, a�?AYua�� diyorum, a�?iA�eri atA�na�� diyor. Sonra ressam olduAYumu bildiAYini sA�yleyerek kendi genA�lik fotoAYrafA�nA�n resmini yapmamA� istedi. 75 liraya anlaAYtA�k ama ben hA?lA? orada ne iAYim olduAYunu bilmiyorum. A�A�ktA�m, dA�AYarA�da aynaya bir baktA�m ki, yA?zA?mde yer yok, her yerim yara bere iA�inde. Geri dA�ndA?m, a�?beni bu hA?le getiren adamlar nerede?a�� dedim. Herkes kaA�mA�AY, bir tek beni bulmuAYlar, durumu da kahveci bildirmiAY. Ben iki gA?n deliksiz uyuduma�? diyor. a�?Kemal Sunal filmlerinin afiAYlerini yaptA�ma�? A�zmira��den sonra A�stanbula��a giden A�A�li, 1978 affA�yla okula dA�ner ve bA�lA?mA?nA? resim olarak deAYiAYtirir. Ancak her AYey deAYiAYmiAYtir, eski arkadaAYlarA� AYimdiki A�AYretmenleridir ve zaten profesyonel iAY hayatA�na atA�lan A�A�li, okulu bitirmenin A�ok da bir anlamA� olmadA�AYA�nA� dA?AYA?nA?r. 1980 yA�lA�nda evlenen A�A�li, artA�k A�stanbula��da sinema afiAYleri ve video kasteler iA�in resim yapmaya baAYlamA�AYtA�r. O gA?nleri AYA�yle anlatA�yor, a�?A�stanbula��da o zaman bir kaA� ressam vardA�. Ben A�zen Film iA�in karikatA?rleAYtirilmiAY Kemal Sunal filmlerinin afiAYlerini yapardA�m. YabancA� filmelerin de... Mehmet Barlas ve YA�lmaz A�etinera��in matbaalarA� vardA�, orada grafiker olarak A�alA�AYtA�m. OnlarA�n A�A�kardA�AYA� SA?permen, Kaptan Swing dergilerinin kapaklarA�nA� hazA�rladA�m. En bA?yA?AYA? 50 santimetreye 70 boyutunda olurdu ve guaAY tekniAYiyle A�alA�AYA�rdA�k. Maalesef elimdeki film afiAYleri A�alA�ndA�.a�? A�stanbula��un ardA�ndan 1992 yA�lA�nda profesyonel ressam olarak Ankaraa��ya taAYA�nan A�A�li, burada AtatA?rk portreleri A?zerine aAYA�rlA�k verir ve uzun yA�llar Devlet Malzeme Ofisi ile A�alA�AYA�r. Bedribey A�A�li, a�?O kurumda A�alA�AYtA�m ve iyi de para kazandA�m, ev aldA�m fakar beAY yA�l A�nce artA�k AtatA?rk resmi satA�n alA�nmayacaAYA� sA�ylendi ve gelirim kesildi. Bu dA?zenlemeden A�nce yaAYayan ressamlar iA�inde sadece benim resimlerim yer alA�yordu. Ankaraa��ya geldiAYimde Orman Genel MA?dA?rlA?AYA?a��ne grafiker ressam olarak girmiAYtim ve kadro almA�AYtA�m, iki yA�l daha A�alA�AYsam emekli olabiliyordum. A�stifa ettim ne yazA�k ki ve bunun ne kadar A�nemli bir kayA�p olduAYunu AYimdi anlA�yorum. Emekli olabilmek iA�in hA?lA? prim A�dA?yorum, neyse ki bir buA�uk yA�lA�m var. Ben kendime karAYA� A�ok ihmalkA?rA�m, gelecekten hiA� korkmadA�m ama AYimdi ihtiyacA�m olduAYunu biliyorum. Ressamlar kadersizdir, A�oAYu A�ldA?kten sonra deAYer kazanA�r. Ben sanatA�A� olduAYuma memnunum, zengin olabilirdim belki ama AYimdiki Bedri olmazdA�m, baAYka bir insan olurdum. VarlA�klA� olsam dA?nyaya nasA�l bakardA�m bilmiyorum ama AYimdi bir bakA�AYA�m var, tecrA?beler, zor gA?nler, kazandA�AYA�m paralar... ParayA� tutmayA� da bilmem ki, sanatA�A� dediAYin biraz bA�yle oluyor galiba....a�?diyor.
Editör: TE Bilisim