ANKARA - Kanser, aslA�nda 200a��den fazla tA?rA? olan bir hastalA�k adA�. A?stelik hastalA�k sayA�sA�nA�n bu kadar fazla olmasA�nA�n yanA�nda her birinin molekA?ler yapA�sA� da birbirinin aynA� deAYil. A�AYte bu nedenle kiAYiye hatta mutasyona A�zel uygulanacak bir yaklaAYA�mla tedavi edildiAYinde baAYarA�ya ulaAYA�labiliyor. AcA�badem Maslak Hastanesi TA�bbi Onkoloji UzmanA� Prof. Dr. A�zlem Er, gerek dokudan alA�nan biyopsi testleri, gerekse son 2-3 yA�ldA�r kullanA�lmaya baAYlanan ve kandan bakA�lan likit biyopsi testlerinin bu anlamda A�ok A�nemli yol gA�sterici olduAYunu sA�ylA?yor. Kanserdeki deAYiAYimler hA?cresel dA?zeyde saptanabiliyor ve bunlara karAYA� geliAYtirilen hedefe yA�nelik tedaviler kiAYiye A�zel olarak planlanabiliyor. A�statistiklere gA�re dA?nyada her yA�l yaklaAYA�k 14 milyon kiAYi kanserle tanA�AYA�yor. NA?fusun artmasA� ve yaAYlanmasA� ile orantA�lA� olarak bu rakamA�n arttA�AYA� gA�zleniyor. Bu ivmeye baAYlA� olarak da 2025 yA�lA�nda her yA�l kanserle ilk kez tanA�AYan insan sayA�sA�nA�n toplam 19,3 milyon olacaAYA� A�ngA�rA?lA?yor. Bununla birlikte gA?nA?mA?zde A�lA?m nedenleri arasA�nda kanser, kalp ve damar hastalA�klarA�ndan sonra ikinci sA�rada yer almakla birlikte yapA�lan projeksiyonlarda kanserin 20 yA�l sonra ilk sA�raya yerleAYeceAYi belirtiliyor. Mutasyonlar, sadece kandan bakA�lan testlerle saptanabiliyor Kanser, normal hA?crelerde mutasyon adA� verilen deAYiAYikliklerin birikmesine baAYlA� hasar geliAYmesi ve kontrolsA?z A�oAYalmasA� olarak tanA�mlanA�yor. A�eAYitli kimyasallar, bazA� virA?s ya da genetik deAYiAYiklerin hepsi kalA�tsal geA�iAY gA�stermiyor. Ancak hem kalA�tsal geA�iAY gA�steren deAYiAYiklikler (mutasyonlar) hem de A�evresel etkenlerle oluAYan deAYiAYiklikler saptanabiliyor. Bununla birlikte kanserin tedavisi konusunda son yA�llarda A�ok ciddi geliAYmeler yaAYandA�AYA� gA�zleniyor. Elde edilen bilgiler, kanseri artA�k tek bir pencereden bakA�larak tedavi edilebilecek hastalA�k konumundan A�A�kardA�. YalnA�zca kA�ken aldA�AYA� organa ve patolojik tipine gA�re yapA�lan tedavilerden elde edilen baAYarA� oranA� daha dA?AYA?k olurken, son 10 yA�ldA�r kiAYiye ve o kiAYideki tA?mA�re A�zgA? olarak uygulanan tedavi yA�ntemleri hem yaAYam kayA�plarA�nA�n A�nA?ne geA�iyor, hem de yaAYamA� uzatA�yor. Bu noktaya gelmeyi saAYlayan en A�nemli bilgi ise kanserin molekA?ler yapA�sA�nA�n AYifrelerinin A�A�zA?lmesiyle elde ediliyor. AcA�badem Maslak Hastanesi TA�bbi Onkoloji UzmanA� Prof. Dr. A�zlem Er, gerek dokudan alA�nan biyopsi testleri, gerekse son 2-3 yA�ldA�r kullanA�lmaya baAYlanan ve kandan bakA�lan likit biyopsi testleriyle kanserdeki deAYiAYimler ve mutasyonlarA�n hA?cresel dA?zeyde saptanabildiAYini sA�ylA?yor. Bu deAYiAYikliklere karAYA� geliAYtirilen hedefe yA�nelik tedaviler kiAYiye A�zel olarak planlanabiliyor. AyrA�ca tA?mA�r dokusuna baAYlA� olarak doku biyopsisi yapA�lamayan durumlarda kan testi ile immA?noterapiye uygunluAYu belirlemek iA�in gerekli testler de yine kandan yapA�labiliyor. Etkisi yA?ksek, yan etkisi az Son 10 yA�ldA�r dA?nyada olduAYu gibi A?lkemizde de baAYarA�yla uygulanabilen a�?kiAYiye A�zel tedavia��, etkinliAYi yA?ksek ve yan etkisi az olduAYu iA�in hastaya daha fazla olanak sunuyor. AynA� kanser tA?rA?nde bile molekA?ler dA?zeyde farklA�lA�klar olduAYunu ve bu nedenle tedavilerde farklA� yanA�tlar elde edilebildiAYini hatA�rlatan Prof. Dr. A�zlem Er, a�?Likit biyopsi ile kiAYinin ve tA?mA�rA?n genetik A�zellikleri belirlenerek o hastalA�k iA�in en uygun ilacA�n seA�imi yapA�labiliyor. AyrA�ca kanser hA?cresi molekA?ler dA?zeyde incelenerek 50a��den fazla genetik deAYiAYiklik aA�A�sA�ndan sonuA�lar elde edilebiliyor. Bu sayede kanser hA?cresinde saptanan genetik deAYiAYime uygun ilaA� seA�ilerek etkinliAYi yA?ksek tedavi belirlenebiliyor. BA�ylelikle, doAYru hastaya doAYru zamanda doAYru tedavinin uygulanmasA� mA?mkA?n olabiliyora�? diyor. Tedaviden alA�nacak yanA�t A�nceden saptanabiliyor A�zellikle akciAYer kanseri baAYta olmak A?zere uluslararasA� rehberlerde de molekA?ler testlerin A�nerildiAYini anlatan Prof. Dr. A�zlem Er, tA?mA�rA?n A�zellikleri belirlenerek hastalA�AYA�n seyir hA�zA�, uygulanacak tedaviye karAYA� alA�nacak yanA�tlarA�n da A�nceden saptanabildiAYini belirtiyor. Elde edilen sonuA�lara dayanarak tedavi seA�imi yapA�lA�yor. Bu sayede hastada gereksiz ilaA� kullanA�mA�nA�n A�nA?ne geA�erek yan etkilerin artmasA� ve ekonomik aA�A�dan yA?k ortadan kalkmA�AY oluyor. GeliAYmeler umut veriyor Gelecekte her hasta iA�in hem tanA� anA�nda hem de tedavi devam ederken etkinliAYi ve tedavi direncini saptamak iA�in seri kan testleri yapA�larak hastalA�AYA�n gidiAYatA�nA� erken saptamanA�n mA?mkA?n olabileceAYini sA�yleyen TA�bbi Onkoloji UzmanA� Prof. Dr. A�zlem Er, a�?Bu konuda A�alA�AYmalar tA?m hA�zA�yla devam etmekte. Kandan alA�nan A�rneklerde A�rneAYin akciAYer kanserinde EGFR mutasyonu taAYA�yan kiAYilerde hedefe yA�nelik tedavi sA�rasA�nda direnA� geliAYmesi durumunda farklA� mutasyonlarA�n (T790M) saptanmasA� ile ilaA� deAYiAYikliAYine gidilebilmekte. Bu durum diAYer kanser tA?rleri iA�in de yakA�n gelecekte mA?mkA?n olacaktA�ra�? diye konuAYuyor.
Editör: TE Bilisim