Kemoterapi artA�k pek A�ok kanser tA?rA?nde tek tedavi seA�eneAYi olmaktan A�A�karken, eskiden kemoterapiye cevap vermeyen melanom, bA�brek kanseri ve nadir gA�rA?len baAYA�rsak sarkomu gibi tA?mA�rlerde bugA?n akA�llA� molekA?ller sayesinde hastalA�k yA�llarca kontrol altA�nda tutulabiliyor ANKARA -A�a�?Sihirli mermilera�� ile tedavide baAYarA� yA?zde 50a��ye yakA�n artA�yor, immA?noterapi ile bazA� kanser tA?rlerinde tam AYifa saAYlanA�yor, akA�llA� molekA?ller sayesinde tedavisi mA?mkA?n olmayan kanserler yA�llarca kontrol altA�nda tutulabiliyora�� A�aAYA�n korkulu rA?yasA� kanserde A�A�AYA�r aA�an geliAYmeler yaAYandA�AYA�nA�, bu geliAYmeler sayesinde kanserin birA�ok tA?rA?nA?n tedavi edilebildiAYini vurgulayan AcA�badem Maslak Hastanesi TA�bbi Onkoloji UzmanA� Prof. Dr. GA�khan Demir a�?ArtA�k kanserin konfeksiyon modeli gibi standart kemoterapilerle tedavi edildiAYi, en aAYA�r tedavi yA�ntemi olan kemoterapinin pek A�ok kanser tA?rA?nde tek tedavi seA�eneAYi olduAYu A�aAY kapandA�a�? diyor. DA?nyada her yA�l 14 milyon, A?lkemizde de her yA�l yaklaAYA�k 150 bin yeni kanser olgusu teAYhis edilirken, Prof. Dr. GA�khan Demir, kiAYiye ve tA?mA�re A�zel yaklaAYA�mlar sayesinde, tedavinin tam olarak saAYlanamadA�AYA� ileri evrelerde bile kanserin artA�k kronik bir hastalA�k haline getirilerek yA�llarca kontrol altA�nda tutulabileceAYini vurguluyor. Prof. Dr. GA�khan Demir, 4 Azubat DA?nya Kanser GA?nA? kapsamA�nda, son yA�llarda kanser tedavisinde 4 dev adA�mA� anlattA�. Hedefe YA�nelik Tedaviler ve AkA�llA� MolekA?ller Kemoterapi artA�k pek A�ok kanser tA?rA?nde tek tedavi seA�eneAYi olmaktan A�A�karken, eskiden kemoterapiye cevap vermeyen melanom, bA�brek kanseri ve nadir gA�rA?len baAYA�rsak sarkomu gibi tA?mA�rlerde bugA?n akA�llA� molekA?ller sayesinde hastalA�k yA�llarca kontrol altA�nda tutulabiliyor. A�te yandan; tA?mA�r hA?crelerini yok ederken saAYlam hA?crelere de zarar veren, bu nedenle saA� dA�kA?lmesi, aAYA�z yaralarA�, bulantA�, kusma gibi ciddi yan etkilere yol aA�an kemoterapinin de bugA?n yan etkilerini A�ok azaltan etkin yA�ntemler ve destek ilaA�lar var. Buz AYapkasA� yA�ntemi ile saA� dA�kA?lmesi sorunu da engellenebiliyor. Hedefli tedaviler ise kemoterapiden farklA� olarak sadece kanser hA?crelerine saldA�ran ve onlarA� yok eden ilaA�lar olduAYundan, kanser hA?crelerindeki genetik bozukluklarA� hedef alA�yor. Prof. Dr. GA�khan Demir hedefe yA�nelik tedavilerin, tedavi yaklaAYA�mA�nA� deAYiAYtirdiAYi bir diAYer kanser tA?rA?nA?n ise akciAYer kanserleri olduAYunu belirtiyor. GA?nA?mA?zde akciAYer kanserlerinde A�AYA�k mikroskopisi ile yapA�lan tanA�nA�n hemen ardA�ndan EGFR, ALK, ROS denilen genlerdeki bozukluklar araAYtA�rA�lA�yor. EAYer bA�yle bir genetik bozukluk saptanA�rsa bu hastalara kemoterapi verilmeden baAYlanan akA�llA� molekA?llerle 2 yA�lA�n A?stA?nde hastalA�k kontrolA? elde edilebiliyor. BugA?n hedefli tedavilerde kullanA�lan ikinci A?A�A?ncA? kuAYak molekA?ller tA?mA�rA?n tedaviye direnA� geliAYtiAYi durumlarda bile yA?zde 30-40 oranA�nda yanA�t elde edebiliyor. a�?Sihirli mermilera�� VA?cudun baAYA�AYA�klA�k sistemi tarafA�ndan A?retilen bazA� molekA?llerin kanserli hA?crelerde bulunan bazA� hedeflere karAYA� A?retilmesi onkolojide son yA�llarda elde edilen bir diAYer A�nemli adA�m. a�?Sihirli mermilera�� diye adlandA�rA�lan bu biyolojik tedavi ajanlarA� bugA?n lenf bezi kanserlerinde, meme kanserlerinde, kalA�n baAYA�rsak kanserlerinde ve baAY ile boyun kanserlerinde etkin olarak kullanA�lA�yor. Bu sihirli mermiler klasik tedavilere eklendiAYinde, kemoterapi veya radyoterapinin etkisini yA?zde 30-50 oranA�nda artA�rA�yor. A�mmA?noterapi VA?cudun kendi baAYA�AYA�klA�k hA?crelerinin kanser tedavisinde kullanA�labilmesi yani immA?noterapi, onkolojik tedavilerde son yA�llarda atA�lan en bA?yA?k adA�m olarak nitelendiriliyor. VA?cudun temel koruyucu hA?creleri olan baAYA�AYA�klA�k hA?creleri yA�llardA�r kanser tedavisinde etkin deAYildi. BaAYA�AYA�klA�k hA?creleri kanser hA?cresini yabancA� dA?AYman hA?cre gibi gA�rA?p mA?cadele etmiyordu. Kanser tedavilerinin baAYA�AYA�klA�k sistemini baskA�layA�cA� etkisi de birleAYince kanserle savaAYta baAYA�AYA�klA�k sistemi tamamen devre dA�AYA� kalA�yordu. Ancak son yA�llarda A�zellikle A�lA?mcA?l bir cilt kanseri olan melanomda yapA�lan A�ncA? A�alA�AYmalar kanserli hA?crenin nasA�l baAYA�AYA�klA�k sistemini kandA�rdA�AYA�nA�, kendisini sakladA�AYA�nA� tA�p dA?nyasA�na A�AYretti. Bu bilgiler A�AYA�AYA�nda A?retilen yeni molekA?ller baAYA�AYA�klA�k hA?crelerinin kanserle savaAYta etkin olarak kullanA�labilmesini saAYladA�. A?retilen yeni kuAYak immA?noterapi ilaA�larA�yla melanom, akciAYer kanseri, bA�brek ve mesane kanseri, baAY boyun kanserleri, mide ile baAYA�rsak kanserlerinde A�nemli baAYarA�lar saAYlanA�yor. BugA?n A�zellikle melanom ve akciAYer kanserlerinin bazA� tA?rlerinde kemoterapi tedavisini hiA� kullanmadan sadece baAYA�AYA�klA�k sistemi uyarA�cA� immA?noterapi yA�ntemiyle ileri evre hastalA�kta bile tam AYifa saAYlanabiliyor. A�mmA?noterapi tedavisiyle ilgili bugA?n baAYta meme kanseri, yumurtalA�k kanserleri, beyin kanserleri olmak A?zere hemen hemen tA?m kanser tA?rlerinde araAYtA�rmalar sA?rA?yor. YakA�n gelecekte immA?noterapi tA?m kanser tA?rlerinde tedavinin bir parA�asA� olmaya aday olarak gA�steriliyor. Likid Biyopsi BugA?n en bA?yA?k geliAYmelerin yaAYandA�AYA� alanlardan biri de, kanserin tanA� ve takibinde geliAYtirilen yeni molekA?ler yA�ntemler. BugA?ne kadar kanserin tanA�sA�, tA?mA�rA?n radyolojik olarak gA�sterilmesi ve alA�nan biyopsilerle tanA� konulmasA� ilkesine dayanA�yordu. Ancak son yA�llarda kanserli hA?creden salgA�lanan genetik materyalin kandan izole edilmesi ve bu materyalin molekA?ler ile genetik A�zelliklerinin tanA�mlanmasA�nA� saAYlayan likid biyopsi tekniAYi onkolojinin geleceAYinde A�A�AYA�r aA�maya yA�nelik bir teknik olarak gA�steriliyor. TA�bbi Onkoloji UzmanA� Prof. Dr. GA�khan Demir bu teknikle kanserin gelecekte radyolojik olarak gA�sterilemeyecek kadar kA?A�A?kken bile teAYhis edilebileceAYini sA�ylA?yor. Kanser tedavisindeki en A�nemli zorluklardan birini tA?mA�r heterojenitesi denen kavramA�n oluAYturduAYunu belirten Prof. Dr. GA�khan Demir a�?Bu, sA?reA� iA�inde kanserli dokuda geliAYen genetik molekA?ler deAYiAYiklikler sonucu kanserin uygulanan tedavilere direnA� kazanmasA�nA� tanA�mlamak iA�in kullanA�lan bir kavram. Klinik onkologlar aylar ya da yA�llar A�nce alA�nan biyopsi materyalinin A�zelliklerine gA�re tedavi dA?zenlemeye A�alA�AYA�rken, karAYA�sA�ndaki dA?AYman genetik ve molekA?ler yapA�sA�nA� A�oktan deAYiAYtirmiAY oluyordu. Hastadan tekrarlanan biyopsilerin gA?A�lA?AYA? hesaba katA�lA�rsa hastanA�n kanA�ndan elde edilen tA?mA�rlA? hA?crenin genetik materyalinde zaman iA�inde geliAYen deAYiAYikliklerin takibi ve tedavilerin bu A�zelliklere gA�re dA?zenlenmesi onkolojideki atA�lan dev adA�mlardan bir diAYerini oluAYturuyora�? diyor.
Editör: TE Bilisim