ANKARA -A�SaAYlA�k meslek A�rgA?tleri, kapalA� alanlarda sigara yasaAYA� baAYta olmak A?zere A�eAYitli dA?zenlemelerin hayata geA�irildiAYi TA?rkiye'de artA�k "dA?z paket" uygulamasA�na geA�ilmesi gerektiAYini belirtti. Halk saAYlA�AYA�nA�n korunmasA� iA�in A�alA�AYmalar yA?rA?ten meslek A�rgA?tleri, tA?tA?n ve tA?tA?n kontrolA? A�alA�AYmalarA� kapsamA�nda A�nemli adA�mlarA�n atA�ldA�AYA� TA?rkiye'de ileri bir adA�m atA�lmasA�ndan yana. Meslek A�rgA?tleri, kapalA� alanlarA�n yanA� sA�ra park, bahA�e ve okul A�evresi gibi toplu yaAYam alanlarA�nda da yasaklarA�n getirilmesinin ardA�ndan birkaA� kez gA?ndeme gelen ve ilgili dA?zenlemeleri de hazA�rlanan "dA?z paket" uygulamasA�nA�n saAYlA�k stratejisi iA�inde yer almasA� ve hazA�rlanacak kanunla uygulamaya geA�ilmesi A�aAYrA�sA�nda bulundu. Meslek A�rgA?tleri, yasalar uyarA�nca sigara paketleri A?zerinde, saAYlA�k uyarA�larA�na ek olarak markanA�n adA� ve A?rA?n bilgisinin standart yazA� tip ve boyutuyla yazA�lmasA� ile markaya ait logo, renk, resim, promosyon bilgilerinin kullanA�lmasA�nA�n yasaklanmasA� olarak tanA�mlanan "dA?z paket"e iliAYkin dA?zenlemenin 2018-2023 Eylem PlanA�'nda yer almasA� ve uygulamaya konmasA� gerektiAYini ifade etti. "TA?rkiye, taahhA?tteA� bulunan ilk 10 A?lkeA� arasA�nda" SaAYlA�AYa Evet DerneAYi BaAYkanA� Prof. Dr. Elif DaAYlA�, TA?rkiye'nin tA?tA?n tA?ketimini azaltmak iA�in 2009 yA�lA�nda baAYlattA�AYA� kampanyada bA?yA?k baAYarA� elde ettiAYini ancak 2013'ten itibaren tA?tA?n tA?ketiminin tekrar artA�AY gA�sterdiAYini sA�yledi. TA?tA?n kullanA�mA�nA�n acilen azaltA�lmasA� gerektiAYini ifade eden DaAYlA�, bunun iA�in kapalA� alan sigara yasaklarA� ile satA�AY noktasA� reklam yasaklarA�nA�n eksiksiz uygulanmasA� ve denetimlerin iyi yapA�lmasA� gerektiAYini vurguladA�. "DA?z paket" uygulamasA�nA�n tA?ketimi azalttA�AYA�nA�n ispat edildiAYini dile getiren DaAYlA�, AYunlarA� sA�yledi: "DA?z paketle ilgili ilk resmi taahhA?t, EylA?l 2012'de Ankara'da Avrupa ve DoAYu Akdeniz'den 42 A?lkenin katA�lA�mA� ile gerA�ekleAYtirilen SaAYlA�k BakanlA�AYA� ve DSA�'nA?n dA?z paket konulu toplantA�sA�nda SaAYlA�k BakanA� tarafA�ndan yapA�lmA�AYtA�. TA?rkiye, dA?z pakete geA�iAY taahhA?dA?nde bulunan ilk 10 A?lke arasA�na girmiAYti. 2015'te yA?rA?rlA?AYe giren 2015-2018 Ulusal TA?tA?n KontrolA? Eylem PlanA� genelgesinde dA?z paket uygulamasA�na geA�ileceAYi taahhA?dA? mevcuttu. Buna uygun olarak dA?z paket 2016 yA�lA�nda torba yasaya girdi ancak son anda torba yasada yer almadA�." DA?z paket uygulamasA�nA�n neden gerekli olduAYuna iliAYkin deAYerlendirmede bulunan DaAYlA�, AYunlarA� dile getirdi: "Sigarada dA?z paket, A�ldA?rA?cA? tA?tA?n A?rA?nlerini cazip A?rA?nler gibi sunmamak, tA?tA?n paketinin reklam ve promosyon aracA� olmasA� engellemek, bazA� A?rA?nlerin daha az zararlA� olduAYu algA�sA�nA� yaratan gA�rsel simgeleri kaldA�rmak, resimli ve yazA�lA� uyarA�larA�nA�n daha etkin olmasA�nA� saAYlamak iA�in elzemdir. Avustralya'da dA?z paket uygulamasA�nA�n sigara tA?ketimini azalttA�AYA� ispat edilmiAYtir. Singapur, birkaA� gA?n A�nce yA?zde 75 resimli uyarA� olan dA?z paket uygulamasA� gA�rA?AYmelerine baAYladA�. GA�rA?AYmeler 16 Mart'ta bitecek. AyrA�ca, 18 Mart'a Yeni Zelanda'da ve 30 MayA�s'ta Macaristan'da baAYlA�yor. DA?z paket halen Avustralya, Fransa, BirleAYik KrallA�ka��ta yA?rA?rlA?ktedir. Kanunu kabul edilmiAY NorveA�, A�rlanda, Yeni Zelanda'da 2018, Macaristan'da 2019, Slovenya'da 2020 yA�lA�nda yA?rA?lA?AYe girecek. GA?rcistan, Romanya ve Taylanda��da gerekli yasal dA?zenlemeler yapA�lmA�AY, ancak henA?z yA?rA?rlA?k kazanmamA�AYtA�r. A�lgili dA?zenlemeler Brezilya, Kanada, Azili, Ekvator, Panama ve Uruguay Finlandiya, Guernsey ve Jersey, Singapur, A�sveA�, Tayvan'da gA�rA?AYA?lmektedir." DaAYlA�, BelA�ika, Botswana, Kenya, Malezya, Moritus, Nepal, GA?ney Afrika, Gambiya, TA?rkiye ve BAE'de de dA?z pakete geA�iAY yA�nA?nde siyasi taahhA?t beyanA� yapA�ldA�AYA�nA� aktararak, TA?rkiye'de 4207 sayA�lA� kanun ve 2004'te imzalanan TA?tA?n Kontrolu A�erA�eve SA�zleAYmesinin "dA?z paket" iA�in yasal dayanak olduAYunu ifade etti. Tek tip dA?z paket dA?zenlemesinin mutlaka saAYlA�k uyarA�larA� dA?zenlemesi ile birlikte ele alA�nmasA� gerektiAYini vurgulayan DaAYlA�, "2010 yA�lA�ndan beri kullanA�lan birleAYik uyarA�larA�n kanA�ksanmasA�, etkilerinin yetersiz olmasA� veya etki kaybA� nedeniyle, yenilenmeleri, birleAYik uyarA�larA�n her iki yA?zde olmasA�, paketin A?st A�izgisinden baAYlamasA�, boyutlarA�nA�n A�n yA?zde yA?zde 80'e, arka yA?zde yA?zde 100'e bA?yA?tA?lmesi ve bu yenileme A�alA�AYmasA� iA�in bilimsel temelli, AYeffaf seA�im usul, A�lA�A?t ve mekanizmalarA�n belirlenmesi gerekmektedir." dedi. "TA?tA?n EndA?strisiA�mahkemeye gidemez" DaAYlA�, Avustralya'daki uygulamanA�n dA?z paketin anayasaya uygun olduAYunu, serbest ticaret ve rekabet kurallarA� kapsamA�nda deAYerlendirilmediAYini, devletler arasA� ikili ticaret antlaAYmalarA�nA� zedelemediAYini gA�sterdiAYini sA�yledi. Avustralya'nA�n, tA?m bu davalardan "haklA�", endA?strinin ise "haksA�z" A�A�ktA�AYA�nA� belirten DaAYlA�, "EndA?strinin dA?z paket uygulamasA�nA� engelleyici herhangi bir hukuk savaAYA�na artA�k giremeyeceAYi, girse de kaybedeceAYi kesinleAYmiAY mahkeme kararlarA� ile sabittir. TA?tA?n EndA?strisi, dA?z paket iA�in mahkemeye gidemez." ifadelerini kullandA�. "'Light, dA?AYA?k katranlA�' gibi reklam etkisi de azalacak" TA?rk Toraks DerneAYi (TTD) TA?tA?n KontrolA? A�alA�AYma Grubu SA�zcA?sA? Dr. F. A�aAYla Uyanusta KA?A�A?k de sigara paketinin bir A�eAYit taAYA�nabilir reklam panosu olduAYu deAYerlendirmesinde bulunarak, "DA?nyada her yA�l tA?tA?n ve tA?tA?n A?rA?nlerine baAYlA� 7 milyon A�lA?m olduAYu biliniyor. DA?nyanA�n en kanlA� savaAYA� olarak bilinen 2. DA?nya SavaAYA�'nda A�len kiAYi sayA�sA�, 7-8 yA�lda tA?tA?n A?rA?nlerinden A�len kiAYi sayA�sA� kadardA�, yani 40-50 milyon kiAYi. A�AYte sigaranA�n parlak ve akA�l A�eldirici paketi kaldA�rA�ldA�AYA�nda altA�ndan bu acA� gerA�ek A�A�kar." dedi. KA?A�A?k, bu uygulamayla, tA?tA?n A?rA?nlerinin A�ekiciliAYinin ve sigara paketinin A?zerindeki logo, renk, resimlerin baAYA�mlA� A?zerindeki etkilerinin azaltA�lmasA�nA�n hedeflendiAYini anlattA�. Tek tip dA?z paketle, tA?tA?n A?rA?nA? paketlerindeki 'light, dA?AYA?k katranlA�' gibi ibarelerle yer alan reklam etkisinin de azalacaAYA�nA� belirten KA?A�A?k, saAYlA�k uyarA�larA�nA�n daha A�ok dikkat A�ekerek etkisinin artacaAYA�nA� kaydetti. KA?A�A?k, bilimsel yayA�nlara gA�re dA?z paket uygulamasA�yla tA?tA?n kullanA�m sA�klA�AYA�nda azalma izlendiAYini, genA�lerin bu uygulamadan yararlandA�AYA�nA�, sigara iA�imine karAYA� olumlu algA�lamanA�n azaldA�AYA�nA�, dA?z paketin 'kirli, tuhaf, A�irkin' olarak algA�landA�AYA�nA� ifade etti.
Editör: TE Bilisim