ANKARA -A�ArkadaAYA�nA�z yA�llardA�r hiA� diyet yapmamasA�na raAYmen hep aynA� kiloda kalA�yor. Siz ise a�?su iA�sem yarA�yora�? AYeklinde yakA�nan grupta yer alA�yorsunuz. Peki, kulaAYa hiA� adil gelmeyen bu probleminiz metabolizma hA�zA�nA�zA�n yavaAY A�alA�AYmasA�ndan kaynaklanA�yor olabilir mi? Diyet yapmanA�za raAYmen kilo vermekte gA?A�lA?k A�ekiyor veya yemeklerinizi biraz abarttA�AYA�nA�zda bile hA�zla kilo alA�yor musunuz? YanA�tA�nA�z a�?eveta�? ise bu sorununuzun altA�nda yatan etmen metabolizmanA�zA�n yavaAY A�alA�AYmasA� olabilir. A�zellikle diyet ve kiloyla ilgili sohbetlerde adA�nA� sA�kA�a duyduAYumuz metabolizma hA�zA�, vA?cudumuzun besinlerle aldA�AYA� kaloriyi enerjiye dA�nA?AYtA?rme, bir baAYka deyiAYle yakma kapasitenizi gA�steriyor. Metabolizma hA�zlA� ise kilo vermek daha kolay olabiliyor, bunun aksine dA?AYA?k ise zorlanmalar yaAYanabiliyor. A�lerleyen yaAY, genetik faktA�r ve kadA�n olmak gibi deAYiAYtiremeyeceAYimiz risk faktA�rleri metabolizma hA�zA�nA� olumsuz etkileyen etmenlerin baAYA�nda gelseler de, sA�kA�a yaptA�AYA�mA�z hatalA� alA�AYkanlA�klarA�mA�z da bu tablodan sorumlu oluyor. A�yi haber ise hatalA� alA�AYkanlA�klarA�mA�zdan vazgeA�tiAYimizde metabolizma hA�zA�mA�zA� yeniden yA?kseltmemizin mA?mkA?n olmasA�. AcA�badem KadA�kA�y Hastanesi Beslenme ve Diyet UzmanA� Evrim Demirel metabolizmanA�n hA�zA�nA� yavaAYlatan alA�AYkanlA�klarA�mA�zA� anlattA�, A�nemli A�nerilerde bulundu. MetabolizmamA�z kA�AYA�n yavaAYlA�yor Mevsimler deAYiAYtiAYinde, beynimiz insA?lin direncini artA�rmasA� iA�in vA?cudumuza sinyaller gA�nderiyor. KaraciAYerimiz buna baAYlA� olarak yaAY A?retimini hA�zlandA�rA�yor ve bA�ylece yaAY dokusu ile diAYer dokular kA�AY mevsimine hazA�rlA�k olarak yaAY depolamaya baAYlA�yor. VA?cut yaAY depolamasA�nA� artA�rA�p kas dokusu paralelinde azalma gA�sterdiAYi iA�in de metabolizmamA�z kA�AY aylarA�nda daha yavaAY A�alA�AYA�yor. Buna bir de hatalA� alA�AYkanlA�klarA�mA�z eklenince hA�z daha da dA?AYA?yor ve kilo almak kaA�A�nA�lmaz hale geliyor. DA?AYA?k kalorili diyet uygulamak Beslenme ve Diyet UzmanA� Evrim Demirel aAYA�rA� dA?AYA?k kalorili diyetlerin metabolizmayA� olumsuz etkileyen etmenlerin baAYA�nda geldiAYini belirtiyor. Bunun nedeni ise dA?AYA?k kaloriyle beslenen kiAYilerde vA?cudun aA�lA�k durumunu fark etmesi ve birA�ok kimyasal sA?reA�leri enerjiden tasarruf etmek iA�in yavaAYlatmasA�. Bu nedenle yo-yo diyeti (kA�sa sA?rede kilo verilen ve dikkat edilmediAYi taktirde tekrar alA�nan diyetler biA�imi ) uygulayan kiAYilerin metabolik hA�zlarA� uzun vadede olumsuz yA�nde etkilenebiliyor. Hareketsizlik VA?cudumuzdaki kas dokusu ne kadar A�ok olursa, bazal metabolizmamA�z da o kadar hA�zlA� oluyor. Bunun nedeni ise kas dokusunun yaAY dokusunun aksine metabolik olarak aktif olmasA�, istirahat halinde bile enerji kullanmasA�. KadA�nlarA�n metabolizmalarA�nA�n erkeklerden daha yavaAY A�alA�AYmasA�nA�n en A�nemli sebebi, vA?cuttaki kas miktarA�nA�n daha az olmasA�. KadA�nlarA�n vA?cutlarA�ndaki kas dokusu az, yaAY dokusu ise erkeklere gA�re daha fazla. Kilo verme amacA�yla yapA�lan egzersizlerle artan kas dokusu metabolizma hA�zA�nA� A�nemli A�lA�A?de yA?kseltiyor. Beslenme ve Diyet UzmanA� Evrim Demirel egzersizin metabolizma hA�zA�nA�, yA?kseltmekle kalmadA�AYA�na, bu etkinin egzersizden birkaA� saat sonra da devam ettiAYine iAYaret ederek AYunlarA� sA�ylA?yor: a�?Metabolizma, bir otomobil motoru gibidir. Dinlenme sA�rasA�ndayken rA�lantide A�alA�AYA�r, hareket etmeye baAYladA�AYA�nda enerji harcar ve daha hA�zlA� hareket ettiAYinde daha fazla yakar. DolayA�sA�yla sA?rekli egzersiz yapA�ldA�AYA�nda metabolizma hA�zA� asla eskisi kadar dA?AYA?k olmaz. Bu yA?zden ne kadar sA�k egzersiz yaparsanA�z metabolizma hA�zA�nA�z o kadar yA?ksek olacaktA�ra�? Uzmanlar da bu etkisinden dolayA� haftada en az 3-4 gA?n 30 dakikanA�n A?zerine A�A�kan, kiAYinin saAYlA�k durumuna uygun egzersizler yapA�lmasA�nA� tavsiye ediyorlar. GA?nde sadece 1 veya 2 A�AYA?nle beslenmek Kilo vermek veya kilo almamak iA�in gA?nde sadece bir A�AYA?n yemek de metabolizmayA� yavaAYlatA�yor. Bu durum metabolizmayla ilgili hormon olan insA?linin etkisinden dolayA� oluyor. A�nsA?lin, kandaki glikoz seviyeleri arttA�AYA�nda salA�nA�yor. Daha sonra hA?crelere enerjiyi bA�rakA�p bA�rakmayacaklarA�nA�n sinyalini veriyor, bA�ylece yaAY olarak depolanacak miktarA� etkiliyor. VA?cudumuz, bA?yA?k bir A�AYA?nde, kA?A�A?k bir atA�AYtA�rmalA�ktan daha fazla insA?lin A?retiyor. Bu yA?zden A�ok yemek yediAYimizde daha fazla insA?lin A?retiyoruz, bu da daha fazla enerjinin yaAY olarak depolanmasA�na neden oluyor. SonuA�ta hem kilo alA�mA�na hem de metabolizmanA�n yavaAYlamasA�na yol aA�A�yor. Bu yA?zden mutlaka dA?zenli saatlerde 3 ana A�AYA?nA?, porsiyon kontrolA? yaparak ve her besin A�rA?ntA?sA?nde olacak AYekilde dA?zenleyerek almalA�sA�nA�z. Gerekli durumlarda saAYlA�k durumunuza gA�re, uygun besinlerle ara A�AYA?n eklemeleri yapabilirsiniz. Fazla alkol tA?ketimi Alkol karaciAYerde parA�alanA�p yaAY aktarA�m mekanizmalarA�nA� etkiliyor, bu nedenle kan dolaAYA�mA�nda daha fazla yer kazanabiliyor ve daha fazla yaAY olarak depolanA�yor. VA?cutta yaAY dokusu arttA�kA�a kas dokusu azalA�yor, buna paralel olarak metabolizma yavaAYlA�yor. Hormon dA?zensizliAYi A?rettiAYi tiroksin hormonu sayesinde tiroit bezi metabolizmanA�zA�n anahtarA�nA� oluAYturuyor Tiroksin seviyesi metabolik kimyasal reaksiyonlarA�n ne kadar hA�zlA� veya yavaAY olduAYunu belirliyor. AAYA�rA� aktif bir tiroit ile daha fazla kalori yakarsA�nA�z, bu nedenle zayA�f, sinirli ve A�ok aktif olma eAYilimi gA�sterirsiniz. Aksine daha yavaAY bir tiroit, metabolik hA�zA�nA�n A�ok yavaAY olduAYunu gA�steriyor. Bu da sizin kilolu ve daha yavaAY hareket eden bir kiAYi olmanA�za yol aA�abiliyor.
Editör: TE Bilisim