Münir Nurettin Selçuk, yaşamı ve eserleri

Doğan BULGUN / HACETTEPE Üniversitesi Türk Müziği Araştırma ve Uygulama Merkezi “Klasik Türk Müziği Bestecilerimiz ve Bestelerinden Seçmeler Dizisi”nin dokuzuncusunu bugün gerçekleştiriyor. Tanyol Çoruh’un yöneteceği etkinliğin konuğu TRT Ankara Radyosu ses sanatçısı ve şef Vedat Kaptan Yurdakul. Araştırma ve sunumu Faruk Cenap Erdoğan’ın üstlendiği “Klasik Türk Müziği Bestecilerimiz ve Bestelerinden Seçmeler” dizisi 27 Aralık Salı (bugün)Saat 14.00’te Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesi K Salonu’nda yapılacak. MÜNİR NURETTİN SELÇUK KİMDİR? 1900'de İstanbul'un Sarıyer semtinde doğdu. Doğum yılı için çeşitli kaynaklarda 1899, 1901 ve 1902 olarak gösterilmektedir. Mülga Daire-i Saadet Amiri, Divan-ı Hümayun muavini ve Darülfünun İlahiyat Şubesi muallimlerinden Mehmed Nuri Bey ile Fatma Hanife Hanım'ın oğludur. Anne tarafından Germiyanoğulları beyliğini kuran aileye mensuptur. Münir Nurettin Selçuk, 1928 senesinde Enise Selçuk ile evlendi ve eşinin vefatına kadar (1966) evli kaldı. Bu evliliğinden kızı Meral Selçuk dünyaya geldi, daha sonra yaşamını birleştirdiği Şehime Erton’dan Timur Selçuk ve Selim Selçuk dünyaya geldi. Roksan Selçuk, Mercan Selçuk ve Hazal Selçuk adlarında üç torunu var. On beş yaşında Dar-ül Feyz-i Musıkî Cemiyeti'ne öğrenci olarak girdi, üç yıl sonra da, hanendelerinden biri olduğu bu topluluğun konserlerine çıktı. 1907'de Soğukçeşme Askerî Rüşdiyesi’ni bitirip Kadıköy Sultanîsi'ne yazıldı. Aynı yıl Dar-ül Elhan'a da girdi, Zekaizade Ahmed Efendi'den dört yıl ders aldı. Ailesinin ısrarı ile ziraat öğrenimi için gittiği Macaristan’dan 1917 yılında geri döndü. Dar-ül Feyz-i Musiki Cemiyeti'ne devam etti ve Zekaizade Ahmet Irsoy ve Bestenigar Ziya Bey'den müzik dersleri aldı. Münir Nurettin, bestekârlığa 1920 yılında Tevfik Fikret’in “Bu bir terânedir” şiirine yaptığı bir besteyle başladı. İkinci olarak “Sensiz ey şûh gözlerim avâre kalbim ağlıyor” şarkısını besteledi ve bu iki eserden sonra yirmi yıl süreyle beste yapmadı. 1923 yılında askerliği sırasında Mızıka-ı Hümâyûn’da, sonradan da Riyaset-i Cumhur Musıkî Heyeti’nde çalışan Münir Nurettin, eski okuyuşla yeni anlayışı birleştirerek alışılagelenden çok farklı bir üslupla, 1928’de Sahibinin Sesi firmasında ilk plaklarını yaparak dikkatleri üzerine çekti ve aynı yıl Paris’e giderek ses tekniği konusunda öğrenim gördü. Aynı zamanda özgün bir ses tekniği eğitimi görmüş ilk Türk müziği ses sanatçısı olan Münir Nurettin, 19. yüzyıl İtalyan opera şarkıcılığının izlerini taşıyan icra üslubu "Bel Canto"dan etkilendi. Türk müziği tarihinde tek başına konser verme geleneğini getiren sanatçı, ilk solo konserini Paris dönüşü, 1930 yılında, şimdiki Dormen Tiyatrosu’nda vererek büyük ilgi topladı ve hayranlık uyandırdı. Konserlerde frak giyen ve ayakta şarkı söyleyen, aynı zamanda koro eşliğinde solo okuma geleneğini de ilk kez uygulayan sanatçı o oldu. Batıdan gelen opera, tango gibi etkileri, kendi Türk müziği okuyuş üslubuna dahil etti. Beste çalışmalarına asıl 1940-1941 yıllarından sonra başlayan Münir Nurettin, İstanbul’a döndükten sonra otuz yılı aşkın bir süreyle İstanbul Belediye Konservatuarı İcra Heyeti’nde görev yaptı. Birçok genç kuşak sanatçısının yetişmesine katkıda bulunan Selçuk’un özel olarak ders verdiği kişiler arasında Türk müziği ses sanatçısı olan Alâeddin Yavaşca da var. Yeşilçam'a da giren Selçuk, Muhsin Ertuğrul'un ilk ‘‘şarkıcı-oyuncu’’ denemesi olan Allah'ın Cenneti filminde boy gösterdi. Münir Nurettin Selçuk, 27 Nisan 1981'de evinde vefat etti ve Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi. VEDAT KAPTAN YURDAKUL KİMDİR? Ankara’da doğdu. Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü’nü bitirdi. 1981yılında TRT’nin açmış olduğu Türk Sanat Müziği ve Türk Halk Müziği ses sanatçılığı sınavlarına girdi. Her ikisini de kazandı. Staj döneminde Ferid Sıdal, Ahmet Hatipoğlu, Yüksel Kip, Tarık Kip, Dr. Nazmi Özalp, Metin Everes ve Müberra Yetkin’in öğrencisi oldu. Hocası Ferid Sıdal’ın teşvikiyle Türk Sanat Müziği’ni tercih etti. 3 yıl süresince çok sayıda sınavdan başarılı çıkarak 18 arkadaşıyla birlikte kadrolu sanatçı olaraK Ankara Radyosu’nda göreve başladı. Sanat yaşamının bundan sonraki aşamalarında Mustafa Erses, Bekir Sıtkı Sezgin, Dr. Alâeddin Yavaşca veMuzaffer İlkar’dan feyz aldı. Radyo ve televizyonda çok sayıda program gerçekleştirdi. 1991’de Müzik Dairesi Başkanlığı’nda uzmanlık kadrosu aldı. 1996’da TRT Türk San’at Müziği Gençlik Korosu şefliğine getirildi. Aynı dönemde Konya Selçuk Üniversitesi bünyesinde kurulan Türk Müziği Devlet Konservatuarı’nda şan ve eser icrası dersleri verdi. 1999 yılında girdiği topluluk şefliği sınavını birincilikle bitirerek Klasik Koro Şefi oldu. 2003 yılından itibaren uzunca bir süre Denetim ve Repertuar Kurulu üyeliği yaptı. Günümüzde şef ve ses sanatçılığının yanı sıra, TRT’de “Yeni Eserler Kabul Kurulu”nda görev yaparken, çok sayıda amatör koroda eğitmen ve şef olarak müziğimize hizmet veriyor. Ayrıca, Hacettepe Üniversitesi Seçmeli Dersler Koordinatörlüğü’nde Klasik Türk Müziği Derslerine giriyor. Vedat Kaptan Yurdakul, Salime Hanım ile evli, İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuarı mezunu klasik kemençe sanatçısı bir oğlu, Hacettepe Üniversitesi Müzikoloji bölümü mezunu bir kızı ve iki de torunu var.