OrtaylA�: Krizi tamirci bA?yA?kelA�iler A�A�zer

"KA�klA? devletler, kriz zamanA� gA�reve tamirci bA?yA?kelA�ileri getirir"

MOSKOVA -A�TarihA�i-yazar Prof. Dr. A�lber OrtaylA�, A?lkeler arasA�nda yaAYanan kriz dA�nemlerinde, kA�klA? devletlerin gA�reve a�?tamircia�? bA?yA?kelA�ileri gA�reve getirdiklerini belirterek, a�?Kriz zamanlarA�nda geleneksel yollarA� bilen devletler, A?s seviyedeki A�atA�AYmalar ve askeri A�atA�AYma durumunda, diplomasi kurumlarA� hemen harekete geA�er ve bir tamirci elA�i deAYiAYtirirler." dedi. OrtaylA�, GeA�en yA�l dA?zenlenen silahlA� saldA�rA� sonucu hayatA�nA� kaybeden Rusya'nA�n Ankara BA?yA?kelA�isi Andrey Karlov anA�sA�na dA?zenlenen etkinlik iA�in geldiAYi Moskovaa��da AA muhabirine aA�A�klamalarda bulundu. Rusya ve TA?rkiye iliAYkileri dendiAYi zaman, Karlova��un akla gelen ilk isimlerden biri olduAYuna iAYaret eden OrtaylA�, "Karlova��un asA�l sahasA� Korea��ydi. Ancak kiAYiliAYinden dolayA� TA?rkiyea��ye yolladA�lar ve hakikaten iki baAYkenti de sakinleAYtirdi. GA�revini iyi yaptA� ve bA?tA?n TA?rkler kendisini seviyordu." diye konuAYtu. KA�klA? devletler arasA�nda yaAYanan kriz dA�nemlerinde, "tamirci" bA?yA?kelA�ilerin gA�reve getirildiklerini anlatan OrtaylA�, "Krizler baAYladA�AYA� anda, devletler iAYler kA�tA?ye gitmesin diye soAYukkanlA� bA?yA?kelA�ileri gA�revlendirir ve bu bA?yA?kelA�ilerin kiAYilikleri A�nemlidir. Onlara tamirci bA?yA?kelA�i denir. A�nce bA?yA?kelA�i vazifesini yapar ve sonra sA?reA� baAYlar." ifadelerini kullandA�. RuslarA�n, geleneksel olarak iyi diplomatlar olduklarA�nA� vurgulayan OrtaylA�, "Kriz zamanlarA�nda kA�klA? devletler, geleneksel yollarA� bilen devletler, A?s seviyedeki A�atA�AYmalar ve askeri A�atA�AYma durumunda, diplomasi kurumlarA� hemen harekete geA�er ve bir tamirci elA�i deAYiAYtirirler. Azimdi Moskovaa��da HA?seyin DiriA�z varken Rusyaa��da da o zaman Karlov vardA�." deAYerlendirmesinde bulundu. "Krizler karAYA�sA�nda TA?rk ve Rus liderler dirayet gA�sterdi" TA?rk-Rus Toplumsal Forumu Genel Sekreteri Emekli BA?yA?kelA�i Ender Arat da Karlova��un, TA?rk ve Rus halkA�nA�n dostluAYuna A�nemli katkA�lar yaptA�AYA�nA� vurguladA�. A�ki A?lke arasA�nda yaAYanan krizin ardA�ndan engellerin teker teker kaldA�rA�larak bugA?nlere gelindiAYini belirten Arat, "TA?rkiye ve Rusya iki bA?yA?k devlet. A�mparatorluk geA�miAYleri var. Birbirlerine karAYA� A�ok fazla ekonomik A�A�karlarA� sA�z konusu. DolayA�sA�yla bu dostluAYu yaAYatmak, geliAYtirmek ve daha A?st seviyelere getirmek mecburiyetindeler. Bunun her iki taraf da farkA�nda." ifadelerini kullandA�. CumhurbaAYkanA� Recep Tayyip ErdoAYan ve Rusya Devlet BaAYkanA� Vladimir Putina��in, iki A?lke arasA�nda son dA�nemde yaAYanan talihsiz olaylar karAYA�sA�nda son derece dirayetli bir tutum sergilediklerine iAYaret eden Arat, "Bunun yanA�nda, TA?rk ve Rus halklarA�nA�n birbirlerine olan saygA� ve sevgisinin de A�nemli bir etkisi var." dedi. EAYitim, sanat, bilim, tarih ve din dahil olmak A?zere tA?m ikili iliAYkilerde diyaloAYun sA?rmesi gerektiAYine dikkati A�eken Arat, "A�A?nkA? TA?rkiye ve Rusya bir araya geldiAYi zaman, hep olumlu projeler ortaya A�A�kmaktadA�r. BaAYarA�, tA?m krizlere raAYmen barA�AYA� saAYlamaktadA�r ve bu irade iki tarafta da var. KA�sa zamanda A�ok gA?zel yeni projeleri duyuracaAYA�z." diye konuAYtu. "Rusya gibi bir A?lkede halk tepeden A�ok etkilenir" TA?rkiyea��nin eski Moskova BA?yA?kelA�isi Halil AkA�ncA� ise TA?rkiye ve Rusya'nA�n bA?yA?k ortak A�A�karlarA� bulunduAYunun altA�nA� A�izdi. TA?rkiye ve Rusyaa��nA�n ne doAYuya ne de batA�ya ait olmadA�AYA�nA� belirten AkA�ncA�, "A�kimiz de fazla bA?yA?AYA?z. DolayA�sA�yla farklA� bA�lgelerde iAY birliAYi yapabiliriz." dedi. Rusya ile ticaret aA�A�AYA�nA�n kapanmasA� iA�in TA?rkiyea��nin ihraA� edebileceAYi ve A?rettiAYi A�ok sayA�da A?rA?nA?n bulunduAYunu dile getiren AkA�ncA�, "EAYer yapay engeller konulmazsa, bu A?rA?nler Rus pazarA�nda kolaylA�kla kendine yer bulabilir. A�nAYaat ve turizmin dA�AYA�nda daha fazla ilerleme saAYlanmasA� gerekiyor." ifadelerini kullandA�. AkA�ncA�, Suriyea��de TA?rkiyea��nin doAYrudan gA?venliAYini tehdit eden unsurlara karAYA� bulabildiAYi kadar A�ok sayA�da mA?ttefik bulmasA� gerektiAYini anlatarak, AYunlarA� kaydetti: a�?Kabul etmek gerekiyor ki, TA?rkiye ve Rusya gibi devletlerde ateAY yukarA�dan yakA�lA�r, aAYaAYA�dan yakA�lmaz. En tepeden, devletin tepesinde iyi bir hava varsa aAYaAYA�ya doAYru bu yansA�r. Hele Rusya gibi otokrasi geleneAYi olan bir A?lkede halk tepeden A�ok etkilenir. Kamuoyu yukarA�sA�nA� A�ok etkilemez ancak yukarA�sA� kamuoyunu etkiler. A�kimizin de birbirimize ihtiyacA�mA�z var ve nitekim Suriyea��de iAY birliAYine baAYladA�k.a�?