En fazla gelir artışı yakalayan ilk 10 il içinde Doğu Anadolu’dan 5 il, Güneydoğu’dan da 2 il bulunuyor. Son 15 yılın kaybedenleri listesinde ise Gümüşhane, Sinop ve Bolu gibi Karadeniz illeri başı çekiyor. bu dönemde kişi başı gelir artışı, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Diyarbakır gibi yüksek nüfuslu büyükşehirlerin tümünde Türkiye ortalamasının altında kaldı
Ercan YAVUZ ANKARA – Yıllardan beri milli gelirden yeterli payı alamadığı için gündeme gelen Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki iller özellikle kişi başına gelirde bu ‘kör talih’i yenmeye başlamış görünüyor. Nitekim, son 15 yılda milli gelirini oransal olarak en fazla artıran ilk 10 ilden 6’sı Doğu Anadolu Bölgesi’nden, 2’si de Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden oldu. Muhabirimizin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerini esas alarak yaptığı hesaplamalara göre,2004-2019 yıllarını kapsayan dönemde Türkiye’nin kişi başına gayrisa1fi milli hasıla (GSMH) artışı yüzde 53 olarak hesaplandı. Bu dönemde Türkiye’de kişi başına gelir 6 bin 21 dolar seviyesinden 9 bin 213 dolara geldi. Ancak bu dönemde bazı iller kişi başına gelir rakamını daha yüksek oranda artırırken, bazıları ortalamanın altında kaldı. Ekonomik aktivitenin yanında göç vb nedenlerle nüfus azalışı ile büyük kamu yatırımlarının da etkisi olsa da kişi başına gelir o ilde yaşayanların pastadan ne oranda pay alabildiklerini ortaya koyması açısından önemli bir gösterge. ARDAHAN GELİRİNİ KATLADI 2004-2019 dönemini kapsayan 15 yıllık süreçte Türkiye’de kişi başına gelirin en çok yükseldiği ile yüzde 119 ile Ardahan oldu. Bu ildeki kişi başına gelir 2 bin 781 dolardan 6 bin 101 dolara çıktı. Mardin’de de kişi başına gelir rakamı 2 bin 338 dolardan 5 bin 83 dolara çıkarken, 15 yıllık artış oranı yüzde 117 olarak hesaplandı. Bingöl’ün bu dönemdeki kişi başı gelir artışı yüzde 109, Hakkari’nin yüzde 103 olurken, Iğdır da yüzde 101’lik artış yakalamayı başardı. Kişi başına geliri en fazla artan 10 il içinde tek İçanadolu bölgesi ili olan Arsaray’ın milli gelir artışı ise yüzde 89 olarak ölçüldü. İlk 10 içinde Akdeniz bölgesinden girebilen Osmaniye yüzde 87’lik artış ile 9’uncu sırada, Karadeniz’in tek ili Bayburt ise yüzde 86’lık artışla 10’uncu sırada kendine yer bulabildi. 15 YILIN KAYBEDENİ KARADENİZ İLLERİ Bu dönemde pastadan aldığı payın küçüldüğü iller arasında ise Karadeniz illerinin ağırlığı göze çarpıyor. Son 10 içinde yer alan Karadeniz illerinden Gümüşhane ve Sinop yüzde 25’lik, Bolu da sadece yüzde 31’lik kişi başı gelir artışı ile sondan 2, 3 ve 4’üncü sırada yer aldı. Son 15 yılda kişi başına geliri en az artırabilen il ise sadece yüzde 17 ile GAP’ın merkezi konumunda bulunan Şanlıurfa oldu. En az kişi başına gelir artışı yaşayan 10 il içinde Egeden Denizli ve Aydın, Marmara’dan Tekirdağ, Güneydoğu’dan Diyarbakır, Akdeniz bölgesinden ise Antalya ve Burdur yer aldı. YÜKSEK NÜFUSLU İLLER SINIFTA KALDI Öte yandan bu dönemde yüksek nüfuslu illerdeki kişi başına gelir artışının Türkiye ortalamasının altında kalması dikkat çekti. Nitekim bu dönemde kişi başı gelir artışı, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Diyarbakır gibi yüksek nüfuslu büyükşehirlerin tümünde Türkiye ortalamasının altında kaldı.
Editör: TE Bilisim