GA?NEAz ENERJA�SA�YLE A�ALIAzAN YENA� UZAY ARACI UZAYA GA�NDERA�LECEK

BURAK COAzKUN (ANKARA) - A?nlA? gA�kbilimciler Johannes Kepler ve Carl Sagan'A�n uzayda yakA�t taAYA�madan gA?neAY enerjisiyle yolculuk fikirleri giderek gerA�ek oluyor. DA?nyanA�n en bA?yA?k kA?r amacA� gA?tmeyen uzay gA�nA?llA?leri kuruluAYu olan Planetary Societya��nin gA?neAY enerjisiyle A�alA�AYan uzay aracA� projesi LightSail'in (IAYA�k Seyri) ikincisi Haziran'da uzaya gA�nderilecek. FinansA� gA�nA?llA?ler tarafA�ndan saAYlanan ve 13 Haziran'da Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden SpaceX'in yeni roketi Falcon Heavy ile uzaya fA�rlatA�lacak gA?neAY yelkenlisi LightSail 2, gelecekte yA�ldA�zlararasA� uzay yolculuklarA�nda itici gA?A� olarak gA?neAY enerjisinin kullanlmasA� iA�in A�nemli bir test olacak. Planetary Society'nin yA�neticisi Bruce Betts, bu uA�uAYla gA?neAY enerjisinden elde edilen daimi enerjiyle yakA�t taAYA�madan hafif uA�uAYun test edileceAYini belirterek, 2015'te uzaya fA�rlattA�klarA� LightSail 1 ile elde ettikleri tecrA?be sayesinde daha geliAYmiAY bir araA� geliAYtirdiklerini kaydetti. -A�TA�CA� GA?A�: FOTON- GA?neAY ile yolculukta itici gA?A� olarak foton adA� verilen gA?neAY hA?crelerinden oluAYan gA?n A�AYA�AYA� kullanA�lA�yor.A� KA?tlesi olmayan ancak enerji ve hareket gA?cA? bulunan foton, yansA�tA�cA� yA?zeye yani yelkene A�arptA�AYA�nda hareketi transfer eder. GA?neAY enerjisiyle A�alA�AYan uzay aracA�, yelken gibi ancak geniAY ve hafif yapA�da aynalA�-yansA�tA�cA� yA?zeyleriyle fotonlarA�n hareketini yakalar ve itici gA?A� olarak kullanA�r.A� Fazla gA?A�lA? bir ivme olmamasA�na karAYA�n sA?rekli olan bu itici gA?A�, kA?A�A?k patlamalarla itmeyi saAYlayan kimyasal roketlerin aksine kesintisizdir. Zamanla bu teknolojiyle geliAYtirilen uzay araA�larA�nA�n daha yA?ksek hA�zlara ulaAYmasA� bekleniyor. -A�LKA�NDEN DAHA GELA�AzMA�Az- A�lkinden A�ok daha uzak bir yA�rA?ngeye oturacak LightSail 2 UluslararasA� Uzay A�stasyonu'nun (UUA�) DA?nya'dan 2 katA� uzakta bir yA�rA?ngede 725 km A�tede test uA�uAYunu sA?rdA?recek. A�lk modelden daha verimli bir itme gA?cA?ne sahip olan gA?neAY yelkenlisi LightSail 2'nin selefine mukayeseyle en farklA� donanA�mA�, uzayda A�ok hA�zlA� bir AYekilde manevra yapmasA�nA� saAYlayan momentum tekerleAYi. LightSail 1'e oranla daha geliAYmiAY yazA�lA�ma ve yelken kontrolA?ne sahip uzay aracA�nA�n kameralarA� da yolculuAYun yA?ksek kaliteli gA�rA?ntA?lerini geA�mek A?zere iyileAYtirildi. 2015a��te ABD Hava Kuvvetleria��ne ait X-37B insansA�z uzay aracA� ile yA�rA?ngeye fA�rlatA�lan Planetary Societya��ye ait LightSail 1 isimli kA?p uydu 32 metrekarelik gA?neAY yelken taAYA�yordu. YA�rA?ngeye yerleAYtiriliAYinden sonra bazA� elektrik problemleri yaAYayan uydu, sonunda yelkenlerini aA�arak baAYarA�lA� AYekilde testlerini gerA�ekleAYtirdi. AyrA�ca NASAa��nA�n 2018a��de fA�rlatA�lacak gA?neAY yelkeni taAYA�yan NEA-scout uydusu, dA?nyaya yakA�n asteroidlere gidip yakA�ndan gA�zlem yapacak. Japonya da, Ikaros adlA� ilk gA?neAY yelkenlisini 20 MayA�s 2010a��da uzaya gA�nderdi. AlanA� 196 metrekare, aAYA�rlA�AYA� 2 kilogram olan yelkenin yapA�ldA�AYA� plastik 7,5 mikron kalA�nlA�AYA�ndadA�r (saA�A�n onda biri). Manevralarda yelkeni yA�nlendiren elektronik sistem iA�in gA?neAY pilleri vardA�r. Ikaros, 8 AralA�k 2010a��da VenA?sa��A?n yakA�nA�ndan geA�tiAYini bildirdi. AltA� yA�ldA�r uzaydan bilgi gA�nderiyor. -KEPLER A�LK KEZ DA�LE GETA�RDA�- Planetery Society'nin kurucularA�ndan efsanevi astronom Carl Sagan da gA?neAY A�AYA�AYA�yla A�alA�AYan bir yelkenli hayal etmiAYti. Bu uzay aracA� yelkenlerine A�arpan fotonlarA�n oluAYturduAYu radyasyonla, rA?zgarla seyreden bir tekne gibi uzayda hareket edecekti. A?nlA? gA�kbilimci Kepler, kuyrukluyA�ldA�zlar gA?neAYe yaklaAYtA�AYA�nda kuyruklarA�nA�n gA?neAYten uzaAYa yA�neldiAYini gA�rA?nce, buna gA?neAY rA?zgarlarA�nA�n neden olduAYunu sA�ylemiAY ve 1610a��da ilk kez gA?neAY yelkenlisi fikrini dile getirmiAYti. Yine astronomlar K. Tsiolkovsky ve F. Tsander, 1924a��te bA?yA?k ve ince aynalarla yapA�lacak uzay yelkenlisinin yA?ksek hA�zlara ulaAYacaAYA�nA� sA�ylemiAYlerdi. Uzay yelkenlisi fikri 1964 yA�lA�nda bilim adamA� ve bilimkurgu romanlarA� yazarA� Arthur C. Clarkea��A�n a�?The Wind From The Suna�? isimli hikA?yesiyle yeniden gA?ndeme gelmiAYti. Clarke, bu hikA?yesinde DA?nya ile Ay arasA�nda uzay yelkenlileriyle yapA�lan bir yarA�AYmayA� anlatA�yordu. Ancak gA?neAY yelkenlisi fazla hayali gA�rA?ldA?AYA? iA�in mali destek bulmak kolay olmadA�.