PKK’nın silah bırakma ve kendini feshetme kararı aldığı kongrenin üzerinden yaklaşık bir ay geçti. AK Parti ve DEM Parti kaynaklarına göre süreçte bir tıkanma yok. Haziran ayı sonunda ilk silah bırakma görüntülerinin gelmesi bekleniyor.
Bu arada Meclis Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder’in ölümünün ardından DEM Parti’nin İmralı heyeti de yenilendi. DEM Parti Mardin Milletvekili Mithat Sancar İmralı heyetinin yeni üyesi oldu. Sancar, Meclis Başkanvekili Pervin Buldan ile birlikte İmralı temaslarını sürdürecek.
1- Süreçte tıkanma var mı?
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin çağrısıyla başlayan, PKK’nın fesih kongresi ile devam eden “Terörsüz Türkiye” sürecinde örgütün silah bırakması bekleniyor. AK Parti ve DEM Partili yetkililerden alınan bilgiye göre silah bırakma süreci güvenlik kaynakları ile örgüt arasında devam eden temaslarla ilerliyor. Bazı problemlerin ortaya çıktığı ancak silah bırakma iradesinde bir değişiklik olmadığı için yaşanan pürüzlerin aşıldığı ifade ediliyor.
AK Partili üst düzey bir yetkilinin anlatımına göre süreç kendi rutininde ilerliyor. MİT ve Milli Savunma Bakanlığı koordinesinde bir izleme ekibi PKK’nın belirlediği bir ekiple temas halinde bulunuyor. Kurulan mekanizma ile PKK’nın silah bırakma süreci izlenecek, kayda alınacak, envanteri tutulacak. Çalışmaların sona yaklaştığı ifade ediliyor.
2- İsrail-İran savaşı süreci nasıl etkiler?
İsrail-İran arasında yaşanan ve her geçen gün tırmanan gerilimin sürece nasıl etki edeceği de Ankara’da tartışma konusu. AK Partililer Ortadoğu’daki her gelişmenin çevre ülkeleri etkileyeceğini ama silah bırakma sürecine bunun yansımasını beklemediklerini dile getiriyor. Sürecin uzaması ise risklere gebe. Bu konuda uyarıda bulunan bir AK Partili siyasetçi, “İspanya, İrlanda gibi ülkelerde yaşanan benzer örneklerde silah bırakma sürecinin yıllar aldığı görülüyor. Ama burası Ortadoğu! Burada yıllarca süremez. Hızlı hareket edilmeli” diyor.
3- Silah bırakma takvimi nasıl işleyecek?
AK Parti’de örgütün silah bırakmasıyla ilgili tüm sürecin 2025 yılı sonunda tamamlanması bekleniyor. İlk silah bırakma görüntüsü içinse yaz ayları işaret ediliyor. Hatta haziran ayı bitmeden ilk silah bırakma görüntüsü gelmesinin sürpriz olmayacağı konuşuluyor. Hayatını kaybeden Sırrı Süreyya Önder’in ertelediği tedavisinin başlaması için haziran ayını işaret ettiğini hatırlatan DEM Partili bir yetkili de bu olasılığa işaret ederek, “Sırrı Süreyya Önder’inki tahmindi. Ama bunun gerçek olmasını bekliyoruz” diyor.
4- Silah bırakma görüntüsü nasıl paylaşılacak?
2013-2015 yılları arasında yürütülen “Çözüm süreci”nden çok olumsuz etkilendiklerini dile getiren AK Partililere göre kamuoyunun desteği için silahların teslim edildiğini gösterecek bir fotoğraf ve görüntü büyük önem taşıyor. O görüntüler gelmeden de sorunun siyaset tarafında adım atılamayacağı kaydediliyor. Edinilen bilgiye göre örgütün silahları teslim etme süreci güvenlik kaynaklarının bilgisi ve denetiminde bir gözlemci heyet tarafından izlenerek kayda alınacak. Daha sonra kamuoyu ile paylaşılacak. Söz konusu gözlemci heyette kimlerin yer alacağı ise henüz belli olmadı.
5- Meclis komisyonu ne zaman kurulacak?
MHP lideri Bahçeli, örgütün fesih kongresinin ardından yaptığı açıklamada, tüm siyasi partilerin katılımıyla mecliste bir komisyon kurulmasını önerdi. İYİ Parti dışında Meclis’te grubu bulunan tüm partiler öneriye olumlu yaklaştı. Ancak komisyonun ne zaman kurulacağı, nasıl çalışacağına dair farklı görüşler var. MHP ve DEM Parti komisyonun bir an önce kurulmasını ve Meclis kapandıktan sonra, yaz aylarında da çalışmasını istiyor. Ancak AK Parti silah bırakma sürecinde ilk adım atıldıktan sonra siyasetin rol üstlenmesinin daha doğru olacağı görüşünde. Komisyonun yapısı ve çalışma usullerinin de henüz AK Parti içinde konuşulmadığı biliniyor. Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un yapacağı bir ön çalışmanın ardından tüm partilerin bir araya gelerek komisyon yapısının belirlenmesi bekleniyor. Meclis kulislerine göre komisyon Meclis kapanmadan önce kurulabilir, ancak çalışmalara eylül-ekim ayında başlayabilir.
6- Komisyon yapısı nasıl olacak?
Bahçeli Meclis’te temsil edilen tüm siyasi partilerin katılacağı komisyonun 100 kişiden oluşmasını önermişti. Ancak diğer partiler bu kadar büyük bir komisyonda verimli çalışma yürütülemeyeceği görüşünde. AK Partili bir yetkili kurulması beklenen komisyon için, “Meclis başkanının grup başkanvekilleri ve parti temsilcileri ile yapacağı toplantıda komisyonun yapısı ile ilgili orta bir yol bulunur. Meclis yapısı içinde sürekli görev yapan ihtisas komisyonu gibi olmaz. Bu nedenle kanun çıkarmak gerekmez. Meclis başkanı inisiyatifiyle geçmişte kurulmuş, Anayasa Uzlaşma Komisyonu gibi komisyonlar oldu. Kendi çalışma usullerini ve görev süresini kendi tayin eder. Verimli, sonuç odaklı çalışacak bir komisyon kurulur. Kimi işlerde salt çoğunluk kimi işlerde nitelikli çoğunluk aranır. Belki başkana kimi konularda inisiyatif verilir. Bunların hepsini tartışmaya hazırız” dedi.
7- Silah bırakma sonrası beklenen ilk yasal düzenleme ne olacak?
2013-2015 yılları arasında yürütülen Çözüm Süreci’nde “Terörün sona erdirilmesi ve toplumsal bütünleşmenin güçlendirilmesine dair kanun tasarısı” çıkarılmıştı. 6 maddelik tasarı ile süreci yürütecek hükümete yetki verilmiş, silah bırakan örgüt mensuplarının eve dönüşü ve topluma entegrasyonun sağlanması, kamuoyunun bilgilendirilmesi gibi konular için de Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı görevlendirilmişti. Ancak sistem değişikliği bu kanun geçersiz oldu. Müsteşarlık da 2018 yılında kapatıldı. Şimdi sürecin başarıya ulaşması için kurulacak komisyon eliyle ya da iktidarın teklifiyle benzer bir yasal düzenleme çıkarılması gerektiği ifade ediliyor. DEM Partili bir yetkili, silah bırakma sürecinin somutlaşmasının iktidarı, bu sürecin sağlıklı işlemesi için güvence sağlayacak bir yasanın da örgütü rahatlatacağını söyledi.
