ANKARA - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Rusya'nın ekonomik yaptırım kararları sonrasında piyasada meydana gelen belirsizlik ve tedirginlik nedeniyle bazı ürünlerde yeterli alıcının olmadığını ifade ederek, "Tüccarın beklemede kaldığı, iç piyasada ürün arzının yoğunlaştığı belirtiliyor. Yaşanan bu durumdan birçok üründe psikolojik olarak ortamın bozulduğu, ambargo kararı alınmayan ürünlerin de olumsuz etkilendiği görülüyor" dedi. Bayraktar, TZOB'da düzenlediği toplantıda Rusya'nın Türk tarım ürünlerine ambargo kararını değerlendirdi. Rusya'ya karşı tarım ve gıda dış ticaretinde 1 milyar 348 milyon dolarlık açığın bulunduğuna işaret eden Bayraktar, yapılan ihracat içinde en önemli payın 622 milyon dolarla meyve ve 385 milyon dolarla sebzenin aldığını, bu ülkeye meyve ve sebze toplam ihracatının 1 milyar 7 milyon doları bulduğunu ifade etti. TÜİK verilerine göre, 2015 Ocak-Ekim döneminde Rusya'ya 8,6 milyon dolarlık kanatlı eti ve ürünü, 37,8 milyon dolarlık deniz mahsulü, 6,3 milyon dolarlık süt ürünleri, yumurta, bal, hayvansal ürün, 3,5 milyon dolarlık canlı ağaç, çiçek, bitki, 1,1 milyon dolarlık kahve, çay, baharat, 15,2 milyon dolarlık yağlı tohum, 2,9 milyon dolarlık hayvansal bitkisel yağ, 284,8 milyon dolarlık sebze, 401,6 milyon dolarlık meyve, 0,9 milyon dolarlık değirmencilik ürünü, nişasta, gluten ihraç edildiğini bildiren Bayraktar, 10 aylık tarım gıda ihracatı toplamının ise 763,8 milyon doları bulduğunu bildirdi. Bayraktar, Rusya'dan aynı dönemde 26,2 milyon dolarlık sebze ve bazı kök ve yumrular, 0,7 milyon dolarlık meyve, 718 milyon dolarlık hububat, 11,7 milyon dolarlık değirmencilik ürünü, nişasta, glüten, 53,9 milyon dolarlık yağlı tohum, 629,4 milyon dolarlık hayvansal ve bitkisel yağ ithal edildiğini belirterek, bu ülkeden ithalatın ise 1 milyar 440,7 milyon dolar olarak gerçekleştiğini kaydetti. Türkiye'nin yaş sebze meyve ihracatında en önemli pazarlarının Rusya ve Irak olduğuna işaret eden Bayraktar, Akdeniz İhracatçılar Birliği rakamlarına göre, 2015 Ocak-Ekim döneminde Rusya'ya 974 bin 624 ton yaş sebze ve meyve sebze ihraç edilerek, 633 milyon 208 bin 132 dolar gelir elde edildiğini bildirdi. Bayraktar, 2015 Ocak-Ekim döneminde ambargo kararı alınan ürünlere bakıldığında ihraç edilen domatesin yüzde 65'inin, salatalığın yüzde 51,7'sinin, mandalinanın yüzde 46'sının, portakalın yüzde 21'inin, şeftalinin yüzde 47'sinin, kayısının yüzde 52'sinin, eriğin yüzde 20'sinin, kuru soğanın yüzde 45'inin, kırmızı lahananın yüzde 19'unun Rusya'ya gönderildiğini söyledi. Hasadın tamamlanmış olması nedeniyle şeftali, nektarin ve kayısının alınan karardan bu sezon etkilenmemekle birlikte 2016 sezonu için büyük belirsizlik ortaya çıkacağına işaret eden Bayraktar, alınan karardan yaş sebze, meyve sektöründe faaliyet gösteren tüm tarafların olumsuz etkileneceğini, en fazla zarar görecek kesimin ise üreticiler olacağını vurguladı. Bayraktar, domates, salatalık, portakal, mandalina, elmada sıkıntı yaşanabileceğine dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu: "Piyasada meydana gelen bu belirsizlik ve tedirginlik nedeniyle bazı ürünlerde yeterli alıcının olmadığı, tüccarın beklemede kaldığı ve ellerindeki malı ne yapacaklarını bilemedikleri, iç piyasada ürün arzının yoğunlaştığı belirtilmiştir. Yaşanan bu durumdan birçok üründe psikolojik olarak ortamın bozulduğu, ambargo kararı alınmayan ürünlerin de olumsuz etkilendiği görülmektedir. Belirsizliğin giderilmesi ve olumsuz havanın dağıtılması için tedbirlerin hükümetimiz tarafından bir an önce alınması gerekmektedir. Öncelikli olarak, halihazırda ihracat yaptığımız ülkelerle temaslar artırılarak, daha fazla ürün gönderilmesi konusunda çalışmalar yapılmalıdır. Durum bu şekilde devam eder ve sorun çözümlenemezse ihraç edilemeyen ürünlerin iç piyasaya sunulması nedeniyle üretici fiyatlarında düşüşler yaşanabilecektir. Zaten şu anki durumda bile fiyatlar gerilemeye başlamıştır. İşte üreticilerimizin zarar görebileceği nokta tam da burasıdır. Zira her ne olursa olsun üreticimizi üretimde, yani tarlada tutmamız, üretimin sürdürülebilirliğini sağlamamız bir zorunluluktur. Piyasada hakim olabilecek panik havasının bertaraf edilmesi için öncelikle acil, ardından orta ve uzun vadeli tedbirlerin, hükümetimiz, sektörümüz paydaşları ve konunun bütün taraflarınca birlik ve dayanışma içinde alınarak hayata geçirilmesi büyük önem taşımaktadır." - "Kimse bu durumu haksız kazanca dönüştürme gayretine girmesin" Bayraktar, ambargo kararının 1 Ocak'ta uygulanmaya başlanacağının duyurulmasına rağmen, açıklamanın hemen ardından üretici fiyatlarının düşmeye başlamasının manidar olduğunu söyleyerek, "Hiç kimse bu durumu fırsata ve haksız kazanca dönüştürme gayretine girmesin. Tarlasında, bağında, bahçesinde, ahırında, ağılında gece gündüz binbir emekle üretimini sürdüren çiftçimizin bugünlerde her zamankinden daha çok desteğe ve anlayışa ihtiyacı vardır" diye konuştu. Üretici fiyatlarına bakıldığında, Kumluca Hali'nde 26 Kasım'da 1 lira 50 kuruş ile 2 lira arasında olan domatesin, hasat dönemi olmasının yanı sıra alınan kararın ardından 1 lira 30 kuruşa gerilediğini bildiren Bayraktar, Mersin'de 50-60 kuruş olan mandalina ve portakalın ise 30 kuruşa indiğini belirtti. Kapsam dışı olmasına rağmen limonda 1 lira 50 kuruş olan fiyatların, 80 kuruş ile 1 lira seviyelerine düştüğüne dikkati çeken Bayraktar, "Biber ambargo kararı alınan ürünler arasında olmamasına karşın fiyatı düşmüştür" ifadelerini kullandı. Seralarda ürünlerin hasat olgunluğuna geldiğini ve toplanması gerektiğini vurgulayan Bayraktar, en büyük endişelerini alınan bu kararın birtakım çevreler tarafından suiistimal edilmesi olduğunu söyledi. Fiyatların düşmesiyle, yeterli gelir elde edemeyen üreticinin borcunu ödeyememe durumuyla karşı karşıya kalacağını ve bir sonraki üretim sezonu için ihtiyaç duyduğu finansmanı temin edemeyeceğini kaydeden Bayraktar, bu durumun da üretimi olumsuz etkileyebileceğine işaret etti. - "Türkiye de gerekli adımları atmalı" Bayraktar, konuya ilişkin alınabilecek kısa vadeli tedbirlere değinerek, şöyle konuştu: "İç piyasada üretici fiyatlarının daha fazla düşmesinin önlenmesi bakımından toplu alım yapılan tüketim yerlerinde alımlar artırılmalıdır. Üreticilerimizin uğradığı maddi kayıplar telafi edilmeli, sorunun orta ve uzun vadede kalıcı olarak çözülmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. Evet, kısa vadeli de olsa ülkemizin alınan bu kararlardan etkilenmesi söz konusudur. Ancak aldığı bu kararlar, Rusya'ya da sıkıntılar ve sorunlar yaşatacaktır. İhracat ve ithalata bakıldığında alınan kararlardan vazgeçilmemesi durumunda Türkiye de gerekli adımları atmalı ve ithalattan kaynaklanan pozisyonu iyi değerlendirmelidir. Türkiye'ye yönelik yaptırımların Rusya'da tüketici fiyat endeksini 2 puan artırabileceği tahmini bile, bu ülke açısından sıkıntının boyutlarını göstermesi açısından önemlidir. Aslında Rusya'nın, meyve ve sebzede Türkiye'nin yerine ikame edebileceği ülke sayısı da çok sınırlıdır hatta yok gibidir. Buna karşın Türkiye'nin Rusya'dan aldığı ürünleri başka ülkelere kaydırması çok daha kolaydır." - "Ukrayna tahıl ve ayçiçeği yağı ihtiyacını karşılayabilir" Bayraktar, Ukrayna'nın, Türkiye'nin tahıl ve ayçiçeği yağı ihtiyacını Rusya ile benzer koşullarda sağlayabileceğine dikkati çekti. Ukrayna'nın yanı sıra Fransa ve Kazakistan'ın da önemli tahıl ihracatçıları olduğunun altını çizen Bayraktar, Romanya, Bulgaristan gibi ülkelerin de ayçiçeğinde önemli üretici ülkeler olduğunu dile getirdi. Tarım ve gıdada Rusya'nın, Türkiye'ye daha bağımlı olduğuna dikkati çeken Bayraktar, meyve ve sebzede Türkiye'nin yerine koyabileceği Brezilya, Arjantin, Çin ve Hindistan'ın, Rusya'daki tüketim pazarlarına çok uzak olduğunu vurguladı. Rusya riskine karşı acil önlem alınması gerektiğine dikkati çeken Bayraktar, "Bu çalışma, aynı zamanda bir fırsat da oluşturmalı, başka pazarlara yönelik ülkemizin arayışlarını hızlandırmalıdır. Böylelikle herhangi bir pazarla ilgili çıkabilecek sorunda bir koz olarak kullanılmasının da önüne geçilmiş olunacaktır. Rusya'yı, iki ülkenin karşılıklı menfaatleri doğrultusunda sağduyulu olmaya davet ediyor, olgun bir devlet yapısıyla hareket etmesini beklediğimi özellikle vurgulamak istiyorum" diye konuştu.