Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü dolayısıyla açıklamalarda bulundu.
Çiftçi sayısının düştüğünü, çiftçilerin sigortalarını ödeyemez duruma geldiğini belirten Gürer, 2001-2024 yılları arasında Türkiye'de hem toplam tarım alanı hem de işlenen tarım alanının önemli ölçüde azaldığını kaydetti. Gürer, "14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’nde ülkemiz çiftçisi mutsuz" dedi.
"Üreticiler mesleklerinden soğuyor"
Türkiye’de çiftçilerin geçim sıkıntısı yaşadığını vurgulayan Gürer'in açıklamalarından satır başları şöyle:
*Yaşanan don felaketinin yanı sıra geçen yıl uygulanan düşük alım fiyatları nedeniyle çiftçimiz tarımdan beklediği desteği alamadı. Bu durum çiftçi refahının gerilemesine neden oldu.
*Piyasa tamamen tüccarın insafına bırakılmış durumda. Üreten kazanamıyor, maliyetler her geçen gün artıyor. 2020 yılında tonu 2.140 lira olan DAP gübrenin bugün 27 bin liraya dayandığını görüyoruz. Bu fiyatlarla çiftçinin üretimi sürdürmesi imkânsız hale geldi. Çiftçilik zorlaşıyor ve üreticiler mesleklerinden, üretimden soğuyor.
"2 milyon 348 bin hektar kayıp yaşandı"
*21 üründe arz açığının oluşması yanında tarım alanlarımız daraldı. Çiftçi sayımız azaldı. Çiftçi refahının düşmesi ile çiftçiliğe gençlerin yönelmesi geriledi. Tarım ürünlerinde ithalat olağanlaştı. Son don olayı ile de çiftçilerin yaşadığı mağduriyet katlandı. Bu süreç tarım işçilerini, esnafı ve ihracatçıyı da olumsuz etkiledi. Türkiye genelinde TÜİK’e göre dahi toplam tarım alanı, 2001 yılında 40 milyon 967 bin hektar iken, 2024 yılına gelindiğinde 38 milyon 619 bin hektara gerileyerek 2 milyon 348 bin hektar kayıp yaşandı.
*Cumhurbaşkanlığı 2021 yılı Yıllık Programı’nda yer alan verilere göre de tarım arazi varlığı 2010 yılında 24,4 milyon hektar iken, 2019 yılında 23,1 milyon hektara gerilediği ifade edildi. 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda 2023 yılı itibarıyla tarım arazisinin 16,7 milyon hektarını ekilen, 2,8 milyon hektarını nadasa bırakılan, 712 bin hektarını sebze yetiştirilen ve 3,7 milyon hektarını meyvecilik, bağcılık ve zeytin ağaçları için ayrılan alanlar oluşturduğu ifade edilse de bu veriler, 2001 yılından beri tarım sayımı yapılmadığı için sağlıklı değildir. Çünkü üzerinde ağaç var görülen ve bahçe olarak kâğıt üzerinde ifade edilen arazilerde yerinde tespitlerimizde hiç ağaç bulunmadığı ve ekim dahi yapılmayan yerler olduğunu tespit ettik. Bu nedenle yapılacağı söylenen tarım sayımı ile özellikle büyük kent çevrelerinde imar yapılan ya da enerji ve sanayi adına yok edilen tarım arazileri de mevcuttur.
Toplam istihdam içindeki tarımın payı düştü
*Türkiye Ziraat Odalarında beş milyon civarında kayıtlı üyeden, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne dâhil olan çiftçi sayısı, bakanlığın verilerine göre 2024 yılında 2 milyon 340 bin civarındadır. TARSİM Tarım Sigortası’ndan yararlanan çiftçi sayısının bu rakamın çok altında kalması, ÇKS çiftçilerinin bir bölümünün arazi kiralama yoluyla çiftçilik yapmadığını göstermektedir. 2009 yılında 1 milyon 14 bin 948 olan zorunlu sigortalı tarım çalışanı (4B), 2025 yılı Şubat ayında 414 bin 941'e gerilemiştir.
*2011 yılında tarım sektöründe 5 milyon 289 bin kişi istihdam edilirken, bu sayı günümüzde 4 milyon 827 bine gerilemiştir. Aynı dönemde, toplam istihdam içindeki tarımın payı yüzde 22,8’den yüzde 14,8’e düşmüştür. Son don olayları ile 2025 yılında tarımdan ekmek yiyen tarım işçileri de işlerini kaybetme riski ile karşı karşıyadır. Özellikle bahçe bitkilerinde ortaya çıkan büyük hasar ile önemli bir tarım işçisi işsiz kalacağı da görülmektedir. Bu süreç işçi, çiftçi, esnaf, ihracatçı, sabit tarım çalışanı her kesimi de ayrıca ciddi biçimde etkileyecektir.
