Çin, Ay yüzeyinde kurmayı planladığı Uluslararası Ay Araştırma Üssü (ILRS) için nükleer enerji santrali inşa etmeyi değerlendiriyor. Bu iddia, Şanghay’daki bir konferansta, Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA) Ay Keşfi ve Uzay Mühendisliği Merkezi Müdür Yardımcısı Pei Zhaoyu tarafından gündeme getirildi. Zhaoyu, Çin’in 2028’de başlatacağı Chang’e-8 görevini, kalıcı insanlı Ay üssünün altyapısını oluşturma amacıyla başlatacaklarını söyledi. Ayrıca, üssün enerji ihtiyacının güneş panelleri ve Ay yüzeyine döşenecek enerji iletim hatlarıyla karşılanabileceği vurgulandı.
Rusya da dahil olabilir
Ancak en dikkat çekici gelişme, nükleer enerji santraline dair yapılan sunum oldu. Çin’in Ay keşif programı baş tasarımcısı Wu Weiren, Ay üssüne enerji sağlamak için büyük bir sorunun olduğunu belirtti ve Rusya’nın uzayda nükleer teknoloji konusunda doğal bir üstünlüğe sahip olduğunu ifade etti. Rusya, geçen yıl yaptığı açıklamada, 2035 yılına kadar Çin ile birlikte Ay yüzeyine bir nükleer reaktör yerleştirmeyi hedeflediklerini duyurmuştu. Bu açıklama, Çin tarafından da desteklendiği belirtilen bir planı işaret ediyor.
Bu adım, ABD’nin Artemis programı ile paralel olarak ilerliyor. NASA, 2025 yılında astronotları yeniden Ay’a indirmeyi ve ardından kalıcı üsler kurmayı hedefliyor. Çin’in Ay yüzeyinde kurmayı planladığı üs ise özellikle Ay’ın güney kutbuna inşa edilecek.
Farklı ülkelerden bilim insanları davet edilecek
Wu, Çin ve Rusya'nın iş birliğinin, her iki ülkenin Ay'a bir nükleer reaktör göndermesi için bir fırsat yaratabileceğini belirtti. Bunun yanı sıra, Çin’in ILRS'nin temel modelinin 2035 yılına kadar tamamlanacağını ve "Proje 555" kapsamında 50 ülke, 500 araştırma kurumu ve 5 bin bilim insanını projeye dahil etmeyi planladığı ifade edildi.
Şanghay’daki konferansta, Rus bilim insanları da Ay yüzeyinde su ve maden kaynakları aramaya yönelik projelerini tanıttı. Özellikle, Ay taşlarının yakıt olarak kullanılması gibi senaryolar öne çıktı. Çinli analistlere göre, Rusya-Ukrayna savaşının ardından Batı'nın yaptırımları nedeniyle zorluk yaşayan Roscosmos, Çin ile yaptığı iş birlikleri sayesinde uydu fırlatmaları, Ay araştırmaları ve uzay istasyonları gibi alanlarda ilerleme kaydedebilecek.
