“Çocuk ihmalinin olduğu yerde sorumluluk herkesin…”

Geçen yıl, 20 yaş altı nüfusun en yüksek olduğu ikinci il olan Şırnak’ta görev yapan bir yetkili, çocuk ihmal ve istismarını engelleyecek sistemin yeterliliği ve hızının, çocuklar için hayati öneme sahip olduğuna dikkat çekti. Kırsaldaki çocuklara müdahalede ulaşım güçlüğü yaşandığını, merkez genelinde ise önlemlerin yetersiz kaldığını bildiren yetkili, mağdur çocukların toplumun ortak yarası olduğunun bilincine varılması ve çocuğun yaşadığı ihmale son verecek çalışmaların bir an önce başlatılmasını önerdi

Şirin Bayık / Şırnak - Türkiye, genç nüfusun yoğun olduğu bir ülke. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), Mayıs 2021’de açıkladığı, 2020 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre, 20 yaş altı nüfus oranı bakımından Hakkâri yüzde 23,4 ile birinci olurken, yüzde 22,5 ile Şırnak ikinci, yüzde 21,8 ile Siirt üçüncü sırayı aldı. Genç nüfus, resmi kurumların ilgilenmek durumunda oldukları en önemli konular arasında yer alıyor. Gençlerin yoğun olduğu şehirlerde öncelikle resmi önlemlerin yeterliliği ve toplumsal farkındalık, hayati önem taşıyor. Peki, ağırlıklı olarak genç nüfusa sahip illerde, ihmal ve istismarı engelleyecek gerekli önlem ve yardım yeterince sağlanabiliyor mu, bu konuda resmi süreç nasıl ilerliyor? Şırnak özelindeki durumu bir yetkili ile konuştuk. Sistemin yeterliliği ve hızı, çocuklar için hayati öneme sahip Şırnak’ta görev yapıp ismini vermek istemeyen bir yetkili, çocuk ihmal ve istismarının çok hassas bir konu olduğunun altını çizdi. Söz konusu yetkili, il genelinde yürüttükleri önlem ve rehabilitasyon çalışmaları, olayların ele alınış süreci ile resmi önlemler ve ulaşamadıkları yardıma muhtaç çocukların durumu konusunda şu bilgileri verdi: “Resmi olarak aileye ait, fakat 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu mevzuatına göre, ailenin çocukları koruması konusundaki eksikleri yetkililer tarafından desteklenip beraberinde tedbirlerin alınması gerekiyor. Çocukların korunmasına dair yetkililer, 3 genel ihmalin olması durumunda aile ve çocuğa müdahale eder. Bunlar, çocuğun ihmal ve istismarı, suça sürüklenen çocuklar ile kimsesiz veya evden kaçan çocuklar. Bahsi geçen durumların ifşasında yetkili kurum olan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne ait ilgili bölüm tarafından çocuğun güvenliği ve gerekirse himayesi sağlanır. Özellikle yoğun çocuk nüfusunun olduğu illerde bu sistemin yeterliliği ve hızı, ihmal ve istismara uğrayan çocuklar için hayati önem sahip.” Kırsal alandakilere ulaşım güç, merkezde de önlemler yetersiz… Yeterli olanaklara sahip olamadıklarından yakınan yetkili, Şırnak özelinde korunmaya ve yardıma muhtaç çocukların ciddi eksiklerinin olduğunu belirterek şunları söyledi: “Yoğun çocuk nüfusunun olduğu Şırnak iline bağlı ilçe ve köylerde, çocuk ihmal ve istismarı halinde resmi işlemin başlaması neredeyse imkânsız bir durumda. Şırnak, merkezde bulunan sosyal hizmetler faaliyetleri, çalışma koşulları, personel sayısı ve erişim açısından sınırlı bir şekilde yürütülüyor. Bu konuda yetersiz kalınmasının üzüntüsünü yaşıyoruz. Şırnak özelinde ihmal ve istismar gibi çocuğun güvenliğini esas alan tedbir ve önlemler, merkez dahilinde sağlanıyor. Çevre köylerde yaşayan çocuklara müdahalede ulaşım güçlüğü yaşanıyor ve yetersiz bir sistem var. Merkez genelinde ise önlemler yetersiz kalıyor.” Konuştuğumuz yetkili, ihmal ve istismara maruz kalan ve sosyal hizmetler bünyesine alınan çocuklara yeterli olanaklar sağlanmaması sonucu, gündeme gelen ve rehabilitasyon sürecini de olumsuz etkileyen durumları ise şöyle anlattı: “Herhangi ihmal durumunda, çoğu zaman çocukların himayesini sağlayacak çocuk destek merkezi bulunmamakta. Az sayıda çocuğun güvenliğini sağlayacak çocuk evleri olmasına rağmen, çocuk izleme merkezleri yok. Güvenlikleri sağlanması gereken çocuklar, barınma merkezlerinin yetersizliği nedeniyle başka illere nakledilmektedir. Bu da çocuğun yaşadığı çevreden tamamen kopmasına neden oluyor. Bunun yanı sıra il özelinde yeterli pedagog, personel ve imkân yetersizliği nedeniyle hem il merkezi hem de çevre köylerde tedbir ve önlemler azaltılarak yürütülüyor.” Çocuğun yaşadığı ihmale son verecek çalışmalar başlatılmalı Kendilerinin bir görevden çok, bir amaç ve sorumluluk bilinciyle çalıştıklarına işaret eden yetkili, ortak taleplerinin, çocukların yaşadıkları kötü durumlar karşısında onlara yardım ve tam destek verebilecek yeterliliğe sahip olmak olduğunu vurgulayıp sözlerini şöyle tamamladı: “Öncelikle her yere koşabilmemiz, daha geniş bir sahada çalışabilmemiz için her türlü desteğin bize tesis edilmesini bekliyoruz. Hem teknik yeterlilik hem de toplumsal olarak, yardıma muhtaç çocukların hepimizin ortak yarası olduğunun bilincine varalım istiyoruz. Aslında ihmalin olduğu yerde sorumluluk herkesin. Özellikle gördüğümüz vakaların yetkililerle paylaşılmasını bekliyoruz. İhmal ve istismar konusu, genellikle il sınırlarında aile ve çocuk arasında kalması yeğlenen bir konu. Bunun ifşası ise tabu halini almış bir durumda. Böyle olunca konu hem yetkililer hem de ihmal ve istismara uğrayan çocuk açısından sıkıntılı hale gelebiliyor. Bizim beklentimiz, bu tavrın derhal bırakılması ve olayın mağduru olan çocuğun yaşadığı ihmale bir an önce son verecek çalışmaların başlatılması.”