Türkiye, Kıbrıs meselesinde çözüm önerisini bir kez daha netleştirerek, Ada'daki iki halkın ve iki devletin varlığını kabul eden bir çözüm için kararlı olduğunu ifade etti. Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Türkiye'nin Kıbrıs'taki çözüm önerisinin, yıllardır süren federasyon temelli müzakerelere son verilmesi gerektiğini vurgularken, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin de sahadaki gerçekliklere dayalı tavsiyelerde bulunmasının memnuniyetle karşılandığını belirtti.
Kıbrıs’taki çözüm süreciyle ilgili açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Kıbrıs Türk tarafının 2021 yılında Cenevre’de gerçekleştirilen 5 artı gayriresmi toplantıda, "iki devletli çözüm" önerisini sunduğunu hatırlatarak, bu yeni vizyonun önemine dikkat çektiler. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın başkanlığında yapılan toplantılarda, Kıbrıs Türk tarafı iki toplumlu ve iki kesimli federasyon modelinden desteğini çekmişti. Türkiye’nin bu yaklaşımı, Ada’da halihazırda var olan iki ayrı devlet ve toplum gerçeği ile örtüşüyor.
"Egemen Eşitlik" ve "Uluslararası Statü" Hakları
Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Kıbrıs Türklerinin uluslararası alanda eşit haklara sahip olması gerektiğini savundu. Bu bağlamda, Kıbrıs Türklerinin “egemen eşitlik” ve “eşit uluslararası statü” taleplerinin, çözüm yolunda atılacak adımlar için belirleyici unsurlar olduğunu belirten yetkili, bu hakların uluslararası toplum tarafından tescil edilmesinin şart olduğunu vurguladı. Yetkili, bunun gerçekleşmesi için resmi müzakerelerin başlatılabilmesi gerektiğini ifade etti.
Kolombiya eski Dışişleri Bakanı Maria Angela Holguin Cuellar, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs konusundaki Şahsi Temsilcisi olarak Ocak 2024’te atanmıştı. Bu atama, Kıbrıs’ta yeni bir çözüm arayışının sinyalini veriyor. Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Holguin’in görev süresinin, Ada’daki taraflar arasında çözüm müzakerelerinin başlatılabilmesi için ortak bir zemin bulunup bulunmadığını araştırmakla sınırlı olduğunu belirtti. Holguin, 6 aylık görev süresi sonunda BM Genel Sekreteri’ne bir rapor sunmuş olsa da bu rapor, kamuoyuyla paylaşılmamıştır.
Cenevre’deki Son Gelişmeler: "Federal Model Telaffuz Edilmedi"
2024 yılında yapılan Cenevre toplantısında, Kıbrıs meselesinin çözümü konusunda yeni bir aşamaya gelindiği ifade edildi. Türkiye’nin ve Kıbrıs Türk tarafının "iki devletli çözüm" vizyonu, bu toplantıda belirginleşirken, bir diğer dikkat çekici unsur ise federal modelin gündeme dahi getirilmemiş olmasıydı. Bu durum, Kıbrıs’taki çözüm sürecinde 60 yıldan fazla bir süredir denenen federasyon modelinin artık geçerliliğini yitirdiğinin bir göstergesi olarak değerlendirildi.
Cenevre toplantısında, taraflar arasında Ada’daki iki halkın yaşam kalitesini artırabilecek işbirliği alanlarının keşfi üzerine de görüşmeler yapıldı. Liderler, geçiş noktalarının açılması, mayınların temizlenmesi, çevre ve iklim değişikliği, güneş enerjisi projeleri gibi konularda ilerleme kaydedilmesi için mutabakata vardılar. Bu işbirliği alanları, Kıbrıs’ın daha barışçıl ve sürdürülebilir bir geleceğe doğru ilerlemesi adına önemli bir adımdı.
Türkiye’nin AB ve Üçüncü Taraflardan Beklentisi Ne?
Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Türkiye’nin AB ve diğer üçüncü taraflardan beklentisinin açık olduğunu belirtti. Türkiye, "birlik dayanışması" kisvesi altında Rumları desteklemek yerine, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs’taki çözüm sürecine katkı sağlayacak çalışmalarını desteklemelerini talep ediyor. Türkiye’nin Kıbrıs’taki çözüm önerisi, adada barış ve istikrar için tek gerçekçi yol olarak görülüyor.
