Avrupa Birliği'nin (AB) savunma sanayisini güçlendirmek amacıyla hayata geçirdiği 150 milyar euroluk Avrupa için Güvenlik Eylemi (SAFE) mali aracı, bölgedeki ülkeler arasında yeni tartışmaları da beraberinde getirdi. Özellikle Yunanistan’ın, Türkiye’nin bu fonlara dahil edilmemesi yönündeki açıklamaları, diplomatik zeminde gerilimi artırırken, emekli büyükelçiler Uluç Özülker ve Hasan Göğüş önemli değerlendirmelerde bulundu.
AB’nin Yeni Savunma Mali Aracı SAFE Nedir?
AB Konseyi tarafından kabul edilen SAFE, Avrupa’da ortak tedarik yoluyla savunma sanayi üretimini desteklemek üzere tasarlandı. 150 milyar euro kaynakla üye ülkeler ve aday ülkeler ile güvenlik iş birliği olan ülkeler uzun vadeli krediler alabilecek. Aracın temel amacı, üye ülkelerin savunma kapasitesini artırmak ve daha etkin bir ortak savunma sanayi ağı oluşturmak.
SAFE ayrıca, Ukrayna, Avrupa Ekonomik Bölgesi (EEA-EFTA) ülkeleri ve Birleşik Krallık gibi AB ile Güvenlik ve Savunma Ortaklığı anlaşması imzalamış ülkeleri de ortak tedarik ve satın alma süreçlerine dahil ediyor. 29 Mayıs 2025’te yürürlüğe girecek olan bu program, Avrupa’nın güvenlik politikalarında yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor.
Yunanistan’ın Türkiye Karşıtı Tutumu
Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias, 20 Mayıs’ta gerçekleştirilen AB Savunma Bakanları Toplantısı’nda, Türkiye’ye dolaylı göndermede bulunarak, AB savunma fonlarına sadece demokrasi ve insan hakları değerlerine bağlı ülkelerin katılması gerektiğini savundu. “Düşman surların içindeyse Avrupa’yı savunamayız” ifadesiyle Türkiye’nin dışlanması gerektiğini ima etti.
Başbakan Kiryakos Miçotakis ise Türkiye’nin AB savunma programlarına erişim için Yunanistan ve Kıbrıs’ın kaygılarını dikkate alması gerektiğini belirterek, Türkiye’nin Meclis’te kabul edilen “casus belli” kararını kaldırmasını istedi.
Emekli Büyükelçi Özülker: Yunanistan Çırpınıyor, Türkiye Ayrıcalıklı Bir Konumda
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, AB’nin savunma politikasında Türkiye’ye ayrıcalıklı bir konum verdiğine dikkat çekti. Özülker, Türkiye’nin AB içinde tam üyelik süreci olmasa da güvenlik ve savunma alanında önemli bir ortak haline geldiğini belirtti. Özülker, Yunanistan’ın bu durumu değiştirme ihtimalinin olmadığını vurgulayarak, “Her hal ve karda AB güvenliği için Türkiye’ye ihtiyaç var. Yunanistan şu anda çırpınıyor” dedi.
Özülker, Yunanistan’ın tutumunu iç politik çekişmelerle ilişkilendirirken, Yunan siyasetçilerin Türkiye karşıtı söylemlerini sürdürmesinin gerçekçi olmadığını söyledi. Türkiye’nin Avrupa’daki artan gücünün Yunanistan’ın pozisyonunu zorlaştırdığına dikkat çekti.
Emekli Büyükelçi Göğüş: Avrupa Çifte Standart Uyguluyor, Türkiye’ye İhtiyaç Var
Emekli Büyükelçi Hasan Göğüş ise Avrupa ülkelerinin çifte standart uyguladığını vurguladı. Göğüş, “Türkiye’nin savunma alanındaki katkısı kesinlikle önemli. Ancak AB üyeliğiyle savunma iş birliği farklı değerlendirilmek isteniyor” dedi.
Göğüş, Yunanistan’ın bu konuda tamamen iç politika hesapları yaptığını, Fransa’nın da Türkiye’nin AB savunma iş birliğine çekimser yaklaştığını aktardı. Avrupa ülkelerinin Türkiye’ye ihtiyaç duyduğu ve eğer tüm ülkeler Türkiye’ye destek verirse Yunanistan’ın direnme gücünün olmayacağını söyledi.
