Endometriozis, rahim iç dokusuna (endometrium) benzeyen dokuların rahim dışında yer almasıyla oluşan, kronik ve ağrılı bir hastalıktır. Kadınların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bu durum, özellikle doğurganlık çağındaki bireylerde görülür. Genellikle adet dönemiyle ilişkilendirilen şiddetli ağrılarla kendini gösteren endometriozis, sıklıkla yanlış tanı konulabilen ve geç teşhis edilen bir hastalıktır.

Bu kapsamlı yazıda endometriozis nedir, belirtileri nelerdir, nasıl teşhis edilir, tedavi seçenekleri nelerdir ve yaşam kalitesine etkileri nelerdir gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Endometriozis Nedir?

Endometriozis, rahim içini döşeyen endometrium benzeri dokuların rahim dışında gelişmesi durumudur. Bu dokular en sık olarak:

  • Yumurtalıklarda

  • Fallop tüplerinde

  • Rahmin dış yüzeyinde

  • Mesane ve bağırsak çevresinde

görülür. Bu dokular, rahim içindeki dokular gibi her adet döngüsünde kalınlaşır, parçalanır ve kanar. Ancak rahim dışında yer alan bu dokular vücuttan atılamaz ve çevre dokularda iltihaplanma, yapışıklık ve bazen kist oluşumuna yol açar.

Endometriozis Belirtileri Nelerdir?

Endometriozis belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı kadınlarda çok şiddetli semptomlar görülürken, bazıları hiçbir belirti yaşamayabilir. En yaygın endometriozis semptomları şunlardır:

  • Şiddetli adet sancısı (dismenore)

  • Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)

  • Alt karın ve bel ağrısı

  • Aşırı kanamalı adet dönemi

  • İnfertilite (kısırlık)

  • Bağırsak ve mesane sorunları

  • Adet dönemi öncesi ve sonrası lekelenme

  • Kronik yorgunluk

Bu semptomlar özellikle adet dönemlerinde şiddetlenir ve bireyin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Endometriozisin Nedenleri Nelerdir?

Endometriozisin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birkaç teori üzerinde durulmaktadır:

1. Retrograd Menstrüasyon Teorisi

Adet kanının bir kısmının rahimden dışarı akmak yerine fallop tüpleri aracılığıyla karın boşluğuna geçmesi sonucu endometrial hücrelerin vücutta başka alanlara yerleşmesi.

2. Genetik Yatkınlık

Aile öyküsünde endometriozis bulunan kadınların bu hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir.

3. Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

Vücudun endometrial hücreleri temizleyememesi sonucu hastalık gelişebilir.

Balıklama atlarken felç kalma riskine dikkat!
Balıklama atlarken felç kalma riskine dikkat!
İçeriği Görüntüle

4. Hormonlar

Östrojen hormonu endometriozisli dokuların büyümesini destekler.

Endometriozis Nasıl Teşhis Edilir?

Endometriozis teşhisi genellikle gecikebilir çünkü belirtiler diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Doğru tanı için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

  • Hasta öyküsü ve fizik muayene

  • Ultrasonografi

  • MR (Manyetik Rezonans)

  • Laparoskopi (kesin tanı yöntemi)
    Laparoskopi sırasında hem tanı konulabilir hem de gerekirse tedavi uygulanabilir.

Endometriozis Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Endometriozis tedavisi kişiye özel planlanır. Tedavideki amaç, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmaktır. İşte başlıca tedavi seçenekleri:

1. İlaç Tedavisi

  • Ağrı kesiciler (NSAID)

  • Doğum kontrol hapları

  • Hormon tedavileri (GnRH agonistleri, progestinler)

2. Cerrahi Tedavi

  • Laparoskopik cerrahi ile endometriozis odaklarının çıkarılması

  • Şiddetli vakalarda histerektomi (rahmin alınması) gerekebilir

3. Destekleyici Yöntemler

  • Fizyoterapi

  • Psikolojik destek

  • Beslenme düzenlemeleri (anti-inflamatuar diyet)

Endometriozis ve İnfertilite (Kısırlık)

Endometriozis, kadın kısırlığının önde gelen nedenlerinden biridir. Hastalık:

  • Tüplerde tıkanmaya

  • Yumurtalıklarda kist oluşumuna (endometrioma)

  • Yumurtlamada düzensizliklere

neden olarak gebe kalmayı zorlaştırabilir. Ancak uygun tedavi ve gerekirse tüp bebek yöntemleri ile birçok kadın çocuk sahibi olabilmektedir.

Endometriozis Yaşam Kalitesini Nasıl Etkiler?

Kronik ağrı, psikolojik stres, sosyal izolasyon ve iş gücü kaybı gibi sorunlar nedeniyle endometriozis, bireyin yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürebilir. Uzun vadede;

  • Depresyon ve anksiyete

  • İlişki sorunları

  • İş hayatında performans düşüklüğü

gibi psikososyal etkiler görülebilir. Bu nedenle sadece fiziksel değil, duygusal destek de oldukça önemlidir.

Endometriozis Hangi Yaşlarda Görülür?

Endometriozis genellikle 15-49 yaş arası kadınlarda görülür. Ergenlikten itibaren adet gören her birey risk altındadır. Menopoz sonrası ise genellikle şikayetler azalır.

Endometriozis ile Yaşam: Yapılması Gerekenler

Endometriozis ile yaşamayı kolaylaştırmak için:

  • Ağrı günlüğü tutun

  • Düzenli egzersiz yapın

  • Stresi yönetin

  • Beslenmenize dikkat edin

  • Destek gruplarına katılın

  • Düzenli doktor kontrollerini aksatmayın

Endometriozis Hakkında Sık Sorulan Sorular (SSS)

  • Endometriozis kanser midir?

Hayır. Endometriozis iyi huylu bir hastalıktır ancak kronik seyreder.

  • Doğum yaparsam endometriozis geçer mi?

Gebelik belirtileri geçici olarak hafifletebilir, ancak hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz.

  • Endometriozis tamamen iyileşir mi?

Tedavilerle kontrol altına alınabilir ancak tamamen iyileştiği kesin olarak söylenemez.

Endometriozis Göz Ardı Edilmemeli

Endometriozis, sadece adet sancısı değildir. Kronik ağrılara, kısırlığa ve ciddi yaşam kalitesi sorunlarına yol açabilir. Erken tanı ve kişiye özel tedaviyle belirtiler hafifletilebilir, komplikasyonlar önlenebilir. Bu nedenle adet dönemlerinde şiddetli ağrı yaşıyorsanız mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurmalısınız.

Muhabir: Kağan Karacehennem