Hipotermi, insan vücudunun normal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan ısıyı üretmeye yetememesi ve ısı kaybının aşırı bir şekilde artması sonucu ortaya çıkan tehlikeli bir durumdur. Normal vücut ısısı yaklaşık 37°C civarındadır, ancak hipotermi, vücut ısısının 35°C’nin altına düşmesiyle başlar. Hipotermi, vücudun hayati organlarının işlevlerini yerine getiremeyecek kadar soğumasına neden olabilir ve tedavi edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Hipotermiye neden olan koşullar neler?
Hipotermi, en yaygın olarak soğuk hava koşulları veya soğuk suya maruz kalma nedeniyle gelişir. Ancak, soğuğa karşı yeterince korunmayan bireyler, sıcak giysiler giymediğinde ya da koşullara uygun davranmadığında da bu tehlikeye yakalanabilir. Özellikle rüzgarın etkisiyle vücut ısısı hızla düşebilir. Soğuk su, yağmur ya da ıslak kıyafetler, soğuk zemin gibi faktörler vücutta ısı kaybını hızlandırabilir.
Bununla birlikte, alkol tüketimi, vücutta ısı kaybına yol açarak, bireyin soğukla başa çıkmasını zorlaştırabilir. Alkol, damarları genişleterek daha fazla ısı kaybına neden olur. Aynı şekilde, fiziksel olarak yorgun olan bireylerin soğuğa karşı dirençleri azalır. Çocuklar ve yaşlılar da, vücut sıcaklıklarını korumada zorluk yaşadıkları için hipotermi riski altında daha fazla yer alır.
Hipoterminin belirtileri ve semptomları
Hipotermi, vücut sıcaklığının düşmesiyle birlikte çeşitli belirtilerle kendini gösterir. İlk başta, titreme gibi vücudun kendini ısıtmaya çalıştığı belirtiler görülebilir. Titreme, vücudun soğuk karşısında verdiği ilk tepki olup, normalden daha düşük bir vücut ısısının belirtisidir. Hipoterminin ilerleyen aşamalarında ise bilinç kaybı, konuşmada bozukluk, koordinasyon kaybı, uyuşukluk, yavaş ve düzensiz nefes alma gibi daha ciddi belirtiler ortaya çıkabilir. Bebeklerde ise cilt soğur, kırmızılaşabilir.
Hipotermi nasıl önlenir?
Soğuk havalarda dışarı çıkmadan önce doğru kıyafetler giyilmelidir. Vücut ısısının baş, yüz ve boyundan kaçmasını engellemek için şapka ve eldiven giyilmelidir. Vücudu kat kat giyinmek, sıcak tutan malzemeler kullanmak oldukça önemlidir. Ayrıca, soğuk havada terlemenin engellenmesi gerekir, çünkü terli giysiler vücut ısısını hızla kaybettirir. Çocuklar için soğuk havada dışarıda uzun süre kalmaktan kaçınılmalı, bebekler soğuk ortamlarda yalnız bırakılmamalıdır.
Araçla seyahat ederken, kötü hava koşullarında birine varış noktası ve zamanıyla ilgili bilgi verilmesi önemlidir. Ayrıca, araçta acil durum malzemelerinin bulundurulması hayati önem taşır. Yolda mahsur kalan bir kişi, aracını sıcak tutmalı ve egzoz borusunun kapalı olmadığından emin olmalıdır.
Hipoterminin tedavisi
Hipotermi tedavisinde öncelikli olarak vücut sıcaklığını normale döndürmek hedeflenir. Birey sıcak ve kuru bir ortamda tutulmalı, ıslak kıyafetler çıkarılmalıdır. Sadece nazik hareketlerle ısıtma yapılmalıdır, aşırı sıcak su veya doğrudan ısı kaynakları kullanılmamalıdır çünkü bunlar kalp ritmini bozabilir ve ciltte hasara yol açabilir.
Şiddetli hipotermi vakalarında, tıbbi yardım gelene kadar, hasta mümkünse bir kapalı alana taşınmalı ve ılık içecekler verilmelidir. Ancak, ilk yardım önlemleri genellikle uzman sağlık ekipleri gelene kadar sınırlıdır. Suni solunum ya da kalp masajı gerektiğinde, yalnızca eğitimli kişiler tarafından yapılmalıdır. Şiddetli hipotermi durumlarında tıbbi müdahale, hemodiyaliz gibi yöntemlerle kanın ısıtılması veya ısıtılmış tuzlu su çözeltisi verilmesi gibi ileri düzey tedaviler gerektirebilir.
