İntifa Hakkı Nedir? Tapuda İntifa Ne Anlama Gelir?

Günlük yaşamda mülkiyet kavramı genellikle bir malın sahibi olmakla ilişkilendirilir. Ancak hukuk sistemlerinde, bir malı kullanma ve ondan yararlanma hakkı ile o malın sahibi olma hakkı birbirinden ayrılabilir. Bu ayrımı mümkün kılan kavramlardan biri de "intifa hakkı"dır. İntifa hakkı, özellikle taşınmaz mallar başta olmak üzere birçok alanda karşılaşılan, ekonomik ve hukuki açıdan önemli bir mülkiyet türüdür. Peki, intifa hakkı nedir, hangi durumlarda kullanılır, nasıl sona erer?

İntifa Hakkı Nedir?

İntifa hakkı, Türk Medeni Kanunu’na göre bir başkasına ait olan maldan kullanma ve ondan yararlanma yetkisini ifade eden sınırlı ayni haktır. Bu hak, malın mülkiyetini kişiye vermez; sadece kullanma ve faydalanma yetkisi tanır. İntifa hakkı sahibi, mülkün sahibi olmamakla birlikte o maldan tıpkı bir malik gibi yararlanabilir.

İntifa Hakkının Özellikleri

İntifa hakkı, diğer mülkiyet haklarından çeşitli yönleriyle ayrılır:

• Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlıdır: Başkasına devredilemez veya miras yoluyla intikal etmez.

• Sınırlı Sürelidir: Belirli bir süreyle sınırlandırılabilir ya da en fazla hak sahibinin ölümüyle sona erer.

• Mülkiyet Değil, Kullanım Hakkıdır: Malın sahibi başkasıdır ancak intifa hakkı sahibi, maldan faydalanma hakkına sahiptir.

• Ayni Haktır: Taşınmaz malın tapusuna işlenebilir ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir.

• Tek Taraflı Fesihle Sonlanmaz: Genellikle belirlenen sürenin dolması, hak sahibinin ölmesi ya da mahkeme kararıyla sona erer.

Hangi Mallara İntifa Hakkı Tanınabilir?

İntifa hakkı hem taşınır hem de taşınmaz mallar üzerinde kurulabilir. En yaygın kullanım alanları şunlardır:

• Gayrimenkuller: Ev, arsa, tarla gibi taşınmazlarda sıkça görülür. Örneğin bir baba, mülkiyetini çocuğuna devrederken intifa hakkını kendisinde tutabilir.

• Araçlar: Bir taşıtın sahibi başkası olsa bile kullanım hakkı başka bir kişide olabilir.

• Hisse Senetleri ve Tahviller: Menkul kıymetler üzerinde de intifa hakkı kurulabilir.

• Ticari İşletmeler: İşletmenin sahibi başka biri olurken intifa hakkı ile kar elde etme veya yönetme yetkisi başka kişiye verilebilir.

İntifa Hakkının Kurulması

İntifa hakkı çeşitli yollarla kurulabilir:

• Sözleşmeyle: Mal sahibi ile intifa hakkı sahibi arasında yazılı bir sözleşme yapılması gerekir. Tapuya tescil edilmesi zorunludur.

• Vasiyet Yoluyla: Miras bırakan kişi, malının intifa hakkını bir başkasına vasiyet edebilir.

• Mahkeme Kararıyla: Bazı özel durumlarda mahkeme intifa hakkı tanıyabilir.

Kurulma sürecinde tapu müdürlüklerinde işlem yapılması ve tapu siciline bu hakkın işlenmesi gerekir.

İntifa Hakkı Sahibi Ne Yapabilir?

İntifa hakkı sahibi, aşağıdaki yetkilere sahiptir:

• Kullanma Hakkı: Malı bizzat kullanabilir.

• Yararlanma Hakkı: Malın sağladığı gelirden (örneğin kira) yararlanabilir.

• Üçüncü Kişilere Kullandırma: Kendi kullanımına engel olmayacak şekilde üçüncü kişilere malı kullandırabilir (örneğin kiraya verebilir).

• Bakım ve Onarım Yapma: Malın değerinin korunması için gerekli önlemleri alma yükümlülüğü vardır.

Ancak malın mülkiyetini başkasına devredemez ya da malı kalıcı olarak değiştiremez.

Mehmet Erenler kimdir, neden öldü? Halk müziği sanatçısı Mehmet Erenler kaç yaşındaydı, cenazesi ne zaman?

İçeriği Görüntüle

İntifa Hakkının Sona Ermesi

İntifa hakkı çeşitli yollarla sona erebilir:

• Süre Dolumu: Belirli süreyle tanınmışsa, sürenin sonunda hak ortadan kalkar.

• Hak Sahibinin Ölümü: Hak kişiye sıkı sıkıya bağlı olduğundan, intifa hakkı sahibinin ölümüyle birlikte hak sona erer.

• Fesih Anlaşması: Taraflar anlaşarak hakkı sona erdirebilir.

• Mahkeme Kararı: Kötüye kullanım, ihmal gibi nedenlerle mahkeme kararıyla intifa hakkı iptal edilebilir.

• Malın Yok Olması: Malın tamamen kullanılamaz hale gelmesi durumunda hak kendiliğinden sona erer.

İntifa hakkının sona ermesi durumunda, malın tam tasarruf yetkisi mal sahibine geçer.

İntifa Hakkı ile Sükna Hakkı Arasındaki Fark

İntifa hakkı ile karıştırılan bir diğer kavram da “sükna hakkı”dır. Sükna hakkı, yalnızca konut üzerinde oturma hakkı verirken, intifa hakkı hem kullanım hem de gelir elde etme hakkını kapsar. Ayrıca sükna hakkı sadece konutlarda tanınır, intifa hakkı ise geniş kapsamlıdır.

İntifa hakkı, malı kullanma ve ondan yararlanma hakkını başkasına devretme olanağı tanıyan önemli bir hukuk kurumudur. Mülkiyet hakkının sınırlandırılması anlamına gelen bu hak, aile içi mal paylaşımlarında, ticari sözleşmelerde ya da miras düzenlemelerinde yaygın olarak kullanılır. Ancak intifa hakkının tesisi, uygulanması ve sona erdirilmesi sürecinde yasal prosedürlere uyulması büyük önem taşır.