Kanserle Dans ve Değer Temelli Sağlık Derneklerinin birlikte düzenlediği ve Türkiye’nin güncel ve geniş kapsamlı çalışmalarından biri olan Kanser Tedavisinde Hasta Beklentileri Araştırması sonuçları sağlık yönetimi tarafından tartışıldı.
Kanser hastalığında yeni ve güncel tedaviler, ilaca erişim, sağlık hizmetleri, psikoloji ve beslenme desteğinin sorgulandığı “Kanser Tedavisinde Hasta Beklentileri Araştırması” anket çalışmasında, kanser hasta ve yakınlarının en çok ihtiyaç duyduğu destekler listelendi. Buna göre psikososyal destek ihtiyacı ve uzman destek eksikliği en yüksek beklenti olarak çıktı.
Ankara’da yapılan toplantıya Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürü Doç. Dr. Muhammed Atak, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdür Yardımcısı Uzman Dr. Harun Bağcı, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Özsarı, Türk Tıbbi Onkoloji Üyesi Prof. Dr. Umut Demirci ve Kanserle Dans Derneği Başkanı Sevil Gürkan katıldı.
Araştırma, katılımcıların sosyo-demografik özellikleri, hastalık öyküleri, gelecek beklentileri ve sağlık algısına ilişkin görüşleri ile 2022- 2025 Yılı Araştırmaları Karşılaştırmalı Bulgular olmak üzere beş bölümde 36 soru ile online yapıldı. Ankete 1270 hasta/hasta yakını katıldı. Araştırmaya katılanların yüzde 86.69’u (1101 kişi) kadınlardan oluşurken, katılımcıların yüzde 42,36’sı kanser tedavisi gören hasta, yüzde 30,87’si kanser tedavisi tamamlanmış hasta ve yüzde 16,93’u ise hasta yakını olarak tanımladı. Araştırmaya katılan hasta/hasta yakınlarının tedavi aldıkları sağlık kurumlarının dağılımında ise katılımcıların yüzde 31,13’ünün (321 kişi) Sağlık Bakanlığı-devlet hastanesinde, yüzde 30,16’sının da özel hastanede tedavi gördüğü belirtildi. Buna göre 2022 yılında yüzde 37,63’ün özel hastanelerde tedavi aldığı göz önüne alındığında, 2025 yılında bu oranın yüzde 30.16’ya gerilediği görüldü.
Çalışmaya göre, Türkiye’deki kanser hastalarının ilaca erişim konusunda büyük oranda sorun yaşamadıkları ancak ilacın sigorta tarafından karşılanmaması, eczanelerde ilacın bulunmaması, katkı payının yüksek olması gibi sorunlarla karşılaşıldığı belirtildi. Katılımcıların modern tıp yöntemleri dışında ek olarak alternatif tedavi yöntemlerini de merak ettikleri saptanırken, dünyadaki yeni tedaviler hakkında da bilgi sahibi olmak istedikleri ortaya çıktı.
KETEM’ler bilinmiyor
Araştırmada Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezleri’nde (KETEM) yapılan ücretsiz kanser taramaları hakkında toplumun daha fazla bilgilendirilmesine ihtiyaç duyulduğunu tespit edildi. Katılımcıların yüzde 76,97’sinin KETEM’deki ücretsiz hizmetlerden haberdar olduğunu, hasta ve hasta yakınlarının yüzde 74,9’unun ise KETEM’lerden yararlanmadığı sonucu ortaya çıktı.
Pandemi ve depremde sağlık hizmeti aksadı mı?
Araştırmada, Covid-19 pandemi sürecinde hastaların tedavide sorun yaşamadığını ancak yüzde 11,48’inin çeşitli sorun yaşadığını özellikle psikososyal destek alamadığını ifade etti. 6 Şubat depremlerinde de hasta ve yakınlarının yüzde 77,87’si sorun yaşamazken, yüzde 6,94’lük oranın ise yine psikososyal açıdan desteklerden faydalanamadığı belirtildi.
Klinik çalışmaların bilinirliği düşük
Araştırmaya katılan hastaların kanser türü dağılımında yüzde 48,98 oranla meme kanseri olduğunu belirten Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Üyesi Prof. Dr. Umut Demirci, kanser tedavilerinde önemli yere sahip olan klinik çalışmaların bilinirliğinin düşük olduğunu ve hekimlerin yeterli düzeyde bilgilendirme yapmadığını söyledi.
En fazla psikolojik desteğe ihtiyaç var
Araştırmanın hasta ve hasta yakınlarının tedavi sürecinde en fazla psikolojik desteğe ihtiyaç duyduğunu ortaya çıkardığını söyleyen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Özsarı ise “Cevapların dağılımı incelendiğinde araştırmaya katılan hasta/hasta yakınının teşhis ve tedavi sürecinde kanser hastaları ile ücretsiz grup terapi ya da bireysel psikososyal destek almayı isteme oranının yüzde 91,81 olduğu görülmekte. 2022’de bu oran yüzde 89,23’tü. 2025’te yüzde 91’e yükselmiş, yani psikososyal destek ihtiyacına yönelik talep artmış. Tedavi sürecinde tedavi gördüğü hastanenin ulaşım hizmeti alma talebi de 2022’de yüzde 90,57 iken 2025 yılında yüzde 91,69’a yükselmiş” dedi.
Hasta derneklerine yönlendirme yapılması çağrısı
Kanser hastaları ve yakınlarının hasta dernekleri konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ifade eden Kanserle Dans Derneği Başkanı Sevil Gürkan da “Araştırma, kanser hastaları ve yakınlarına gönülden destek veren, onlara psikolojik destek konusunda büyük rolü olan hasta derneklerinin önemini gösteriyor. 2022 yılında katılımcıların yaklaşık yüzde 25’i hasta dernekleri ile iletişime geçmişken bu rakam 2025’te yüzde 20’lere gerilemiş. Hekimlerimiz, tedavi merkezleri ve hastanelerimizin yanı sıra tüm sağlık paydaşlarıyla, hep beraber, kanser hastalarını ve yakınlarını hasta derneklerine yönlendirmeye davet ediyorum” çağrısında bulundu.
