Kolon kanseri, kalın bağırsağın (kolon) iç yüzeyinde gelişen kötü huylu tümörlerle karakterize edilen bir kanser türüdür. Kalın bağırsak kanseri olarak da bilinen bu hastalık, sindirim sisteminin son kısmında yer alır ve dünya genelinde en yaygın kanser türlerinden biridir.
Erken evrede tespit edildiğinde tedavi edilebilir olması, kolon kanserini düzenli tarama ve bilinçli yaşam tarzı ile önlenebilir kılar. Peki, kolon kanseri nedir, belirtileri nelerdir, nasıl teşhis edilir ve nasıl tedavi edilir? İşte tüm detaylar...
Kolon Kanseri Nedir?
Kolon kanseri, kalın bağırsağın iç çeperinde bulunan hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle oluşan bir kanser türüdür. Genellikle bağırsak iç yüzeyindeki küçük iyi huylu poliplerin zamanla kansere dönüşmesiyle ortaya çıkar.
Kolon kanseri genellikle yavaş ilerler ve uzun bir zaman diliminde gelişir. Bu nedenle erken teşhis, hayati öneme sahiptir.
Kolon ve Rektum Farkı
Kolon kanseri çoğu zaman kolorektal kanser terimiyle karıştırılır. Kolorektal kanser, hem kolon (kalın bağırsak) hem de rektum (kalın bağırsağın son kısmı) kanserlerini kapsar.
-
Kolon kanseri: Kalın bağırsağın orta ve üst bölümlerinde gelişir.
-
Rektum kanseri: Bağırsağın anüse yakın son kısmında ortaya çıkar.
Kolon Kanserinin Nedenleri
Kolon kanserinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri hastalığın gelişme ihtimalini artırır:
1. Genetik Faktörler
-
Ailede kolon kanseri öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir.
-
Özellikle FAP (Adenomatöz Polipozis) ve HNPCC (Lynch Sendromu) gibi kalıtsal sendromlar riski artırır.
2. Yaş
-
50 yaş üzerindeki bireylerde kolon kanseri riski daha fazladır.
3. Beslenme ve Yaşam Tarzı
-
Lif oranı düşük, yağ oranı yüksek diyetler.
-
Kırmızı et ve işlenmiş gıdaların aşırı tüketimi.
-
Fiziksel aktivite eksikliği, obezite.
-
Alkol ve sigara kullanımı.
4. İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları
-
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, uzun süre devam ettiğinde kolon kanseri riskini artırabilir.
Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Kolon kanseri erken evrede çoğu zaman belirti vermez. Ancak ilerledikçe şu semptomlar ortaya çıkabilir:
-
Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik (ishal, kabızlık, dışkının incelmesi)
-
Dışkıda kan görülmesi (parlak kırmızı veya koyu renkli)
-
Karın ağrısı, gaz, kramp hissi
-
Açıklanamayan kilo kaybı
-
Halsizlik ve sürekli yorgunluk
-
Anemi (demir eksikliği) kaynaklı solukluk
Unutmayın: Bu belirtiler başka hastalıkların da işareti olabilir. Kesin tanı için mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Kolon Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
1. Kolonoskopi
Kolonun iç yüzeyini incelemeye yarayan en etkili yöntemdir. Polip veya tümörler doğrudan görüntülenebilir ve biyopsi alınabilir.
2. Dışkıda Gizli Kan Testi
Erken taramalarda kullanılır. Dışkıda gözle görülmeyen kan varlığını tespit eder.
3. BT ve MR Görüntüleme
Tümörün yayılımı (metastaz) incelenir.
4. Kan Testleri
CEA (Karsinoembriyonik Antijen) gibi tümör belirteçlerine bakılır.
Kolon Kanseri Tedavi Yöntemleri
Tedavi yöntemi, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tümörün konumuna göre belirlenir.
1. Cerrahi Müdahale
-
Erken evrelerde kanserli bölge tamamen çıkarılabilir.
-
Gerekirse kalın bağırsağın bir kısmı alınarak tekrar bağlanır (anastomoz).
2. Kemoterapi
-
Tümörün yayılmasını engellemek veya ameliyat sonrası kalan hücreleri yok etmek için kullanılır.
3. Radyoterapi
-
Özellikle rektum kanserlerinde ameliyat öncesi veya sonrası kullanılabilir.
4. Hedefe Yönelik Tedavi
-
Tümör hücrelerine özgü moleküler hedefleri baskılayan ilaçlar kullanılır.
Kolon Kanserinde Erken Teşhisin Önemi
Kolon kanseri erken teşhis edildiğinde %90’ın üzerinde başarı oranı ile tedavi edilebilmektedir. Bu nedenle 50 yaş üzerindeki bireylerin düzenli olarak tarama testlerinden geçmesi hayati önem taşır.
Tarama sayesinde polipler henüz kansere dönüşmeden alınabilir ve hastalık önlenebilir.
Kolon Kanseri Nasıl Önlenir?
-
Lifli gıdalarla beslenmek (sebze, meyve, tam tahıl)
-
İşlenmiş gıdalardan ve kırmızı etten uzak durmak
-
Düzenli egzersiz yapmak
-
Sağlıklı kilo korumak
-
Sigara ve alkol kullanımından kaçınmak
-
50 yaşından itibaren düzenli kolonoskopi yaptırmak
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Kolon kanseri nedir kısa bilgi?
Kolon kanseri, kalın bağırsak hücrelerinde gelişen kötü huylu tümörlerle karakterize bir kanser türüdür.
Kolon kanseri nasıl başlar?
Genellikle polip adı verilen iyi huylu oluşumların zamanla kansere dönüşmesiyle başlar.
Kolon kanseri kimlerde görülür?
50 yaş üstü bireylerde, aile öyküsü olanlarda ve sağlıksız yaşam tarzı sürenlerde daha sık görülür.
Kolon kanseri tamamen iyileşir mi?
Erken evrede teşhis edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir.
Kolon Kanseri Erken Teşhis Edildiğinde Önlenebilir Bir Hastalıktır
Kolon kanseri, sağlıklı yaşam alışkanlıklarıyla önlenebilir, erken teşhis ile tedavi edilebilir bir hastalıktır. Risk grubundaysanız düzenli tarama yaptırmanız ve belirtileri dikkate almanız hayati öneme sahiptir.
