Orta Doğu’da son dönemde artan askeri gerilim, ABD ve İran arasında yeni bir krize doğru evriliyor.
Helene Cooper, Eric Schmitt, John Ismay'ın The New York Times'ta yayınlanan analiz yazısına göre ABD askeri yetkilileri, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmak için gerekli donanma gücü ve mayınlama imkanlarına sahip olduğunu açıkladı. Bu hamlenin, ABD Donanması’na ait tüm gemilerin Basra Körfezi’nde mahsur kalmasına yol açabileceği belirtiliyor.
Hürmüz Boğazı Stratejik Öneme Sahip
Basra Körfezi’ni açık okyanusa bağlayan yaklaşık 90 mil uzunluğundaki Hürmüz Boğazı, dünya petrol üretiminin dörtte birinin ve sıvılaştırılmış doğal gazın yüzde 20’sinin geçiş noktasını oluşturuyor. İran’ın burada gerçekleştirebileceği bir mayınlama operasyonu, küresel enerji fiyatlarının ciddi şekilde artmasına neden olabilir.
Beyaz Saray’da Alarm Zili
Beyaz Saray’da yapılan üst düzey askeri toplantılarda, İran’ın ABD’nin İsrail’in İran’a yönelik saldırılarına destek vermesi durumunda boğazı mayınlama tehdidinde bulunduğu konuşuldu. Pentagon yetkilileri, Başkan Donald Trump’ın olası kararları hakkında gizemli açıklamalar yaparken, bölgedeki risklere karşı kapsamlı değerlendirmeler yürütüyor.
ABD Donanması Bölgeye Dağıtılıyor
ABD askeri yetkilileri, Hürmüz Boğazı ve Basra Körfezi’ndeki mayın tarama gemilerinin koruma ve hareket kabiliyetini artırmak için donanmanın gemilerini daha geniş bir alana dağıtmayı planlıyor. Operasyonel güvenlik nedeniyle detaylar kamuoyuyla paylaşılmıyor.
Geçmişte de Mayınlama Tehdidi Vardı
İran, 1988 yılında Irak ile savaş sırasında da Hürmüz Boğazı’na mayın döşemiş, bu mayınlardan biri ABD’nin USS Samuel B. Roberts adlı gemisine ciddi hasar vermişti. Bu tecrübe, benzer bir eylemin bölgedeki deniz güvenliği için ne kadar kritik olduğunu gözler önüne seriyor.
Büyük Bir Askeri Müdahale Riski
ABD Merkez Komutanlığı eski komutanı General Joseph Votel ile ABD Orta Doğu Deniz Kuvvetleri eski komutanı Koramiral Kevin M. Donegan, İran’ın böyle bir eyleminin uluslararası baskı oluşturabileceğini ancak büyük bir ABD askeri müdahalesini tetikleyeceğini vurguladı. Donegan, İran’ın zaten kötü durumdaki ekonomisinin bu hamleyle daha da zarar göreceğini söyledi.
İran’ın Misilleme Kabiliyeti ve Riskleri Ne?
İran, İsrail’in saldırılarına yönelik balistik füze saldırılarıyla karşılık verdi ancak deniz kuvvetleri konusunda çekimser kaldı. Uzmanlar, İran’ın bölgedeki askeri gücünün halen ciddi bir tehdit oluşturduğunu ve Kudüs Gücü gibi paramiliter yapıların ABD birliklerine saldırı düzenleyebileceğini belirtiyor.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden İran uzmanı Vali Nasr, İran’ın bölgedeki askeri hamlelerinin ABD’ye karşı bir uyarı niteliği taşıdığını ve olası saldırıların “çok büyük bilinmeyenler” içerdiğini ifade etti.
Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’ndan İran uzmanı Karim Sadjadpour ise İran’ın misilleme seçeneklerinin stratejik açıdan “intihar bombasına” benzediğini vurguladı. Sadjadpour, “Hürmüz Boğazı’nı mayınlamak, petrol tesislerini vurmak ve İsrail’i hedef almak, bölgeye büyük zarar verir. Ancak İran bunun geri tepmelerinden hayatta kalamayabilir” dedi.
