Perinatoloji, gebelik döneminde oluşabilecek anormal durumların erken teşhisi, bu durumların tedavi edilmesi ve hem annenin hem de bebeğin sağlıklı bir doğum süreci geçirmesi amacıyla uygulanan tüm tıbbi değerlendirme ve müdahaleleri kapsayan bir tıp dalıdır. Özellikle yüksek riskli gebeliklerin takibinde hayati önem taşır. Bu alanda uzmanlaşan doktorlara perinatolog ya da bilimsel adıyla maternal-fetal tıp uzmanı denir. Bu uzmanlar, gebeliğin her aşamasında ortaya çıkabilecek medikal, cerrahi veya genetik problemleri değerlendirir, gerekli durumlarda ileri tanı yöntemleri ve müdahaleler uygular.

“Perinatal” terimi, tıp literatüründe doğumdan önceki ve sonraki dönemi tanımlar. Bu dönem, özellikle gebeliğin 20. haftasından başlayarak doğumdan sonraki ilk 7 günü kapsar. Perinatoloji, bu kritik dönemde hem annenin sağlığını hem de bebeğin gelişimini sürekli izlemeyi ve olası komplikasyonları önlemeyi hedefler.

Ayrıca, perinatologlar ultrasonografi, fetal kalp monitörizasyonu, genetik testler ve intrauterin (anne karnı içi) müdahaleler gibi ileri düzey tıbbi teknikler konusunda da uzmanlaşmıştır. Bu sayede birçok riskli gebelik sağlıklı bir şekilde sonlandırılabilir.

Perinatolog Nedir?

Perinatolog, kadın hastalıkları ve doğum alanında ihtisas yaptıktan sonra, 3 yıl süren bir üst ihtisas eğitimiyle perinatoloji uzmanı olmuş tıp doktorudur. Perinatologlar, sıradan gebeliklerin dışında; riskli, komplikasyonlu ya da özel takip gerektiren gebeliklerde devreye girer.

Perinatologların ilgilendiği başlıca durumlar:

  • Yüksek tansiyon (preeklampsi)

  • Gestasyonel diyabet (gebelik şekeri)

  • Erken doğum riski

  • Çoğul gebelikler (ikiz, üçüz)

  • Bebeğin gelişme geriliği

  • Genetik hastalık şüphesi

  • Amniyon sıvısı problemleri

  • Rahim anomalileri

  • Anne adayının kronik hastalıkları (şeker, kalp, tiroid vs.)

Perinatolojinin Gebelikteki Rolü

Gebelik süreci doğal bir olaydır, ancak her gebelik aynı şekilde ilerlemez. Bazı durumlarda hem anne hem de bebek için riskli komplikasyonlar gelişebilir. İşte burada perinatoloji uzmanı, gebeliği titizlikle takip ederek doğabilecek problemleri erkenden tanır ve uygun tedavi sürecini başlatır.

Perinatologlar şu alanlarda önemli rol oynar:

Perinatolojiye Ne Zaman Başvurulmalı?

Her gebelik, perinatolog takibi gerektirmez. Ancak bazı özel durumlarda, gebelik başından itibaren ya da gebelik sırasında gelişen komplikasyonlarla birlikte perinatoloji desteği gerekebilir.

Perinatolojiye başvurulması gereken durumlar:

  • 35 yaş üstü gebelikler

  • Önceki gebelikte düşük ya da erken doğum öyküsü

  • Genetik hastalık taşıyıcılığı

  • Bebekte ultrasonla tespit edilen anomali şüphesi

  • Çoğul gebelik

  • Tansiyon, diyabet, epilepsi gibi kronik hastalıklar

Perinatolog ve Kadın Doğum Uzmanı Arasındaki Fark Nedir?

Özellik Kadın Doğum Uzmanı Perinatolog (Maternal-Fetal Tıp Uzmanı)
Eğitim Süresi 4 yıl uzmanlık +3 yıl üst ihtisas
Gebelik Türü Normal gebelikler Riskli/komplikasyonlu gebelikler
Uygulama Alanı Doğum, muayene, jinekolojik operasyon Yüksek risk takibi, fetal tanı
Genetik Müdahale Sınırlı Geniş çaplı (amniyosentez, CVS vb.)

Perinatolojide Kullanılan Tanı Yöntemleri

Perinatologlar, tanı koymak ve riskleri belirlemek için gelişmiş görüntüleme ve laboratuvar tekniklerinden yararlanır. İşte bu yöntemlerden bazıları:

1. Detaylı Ultrasonografi (İkinci Düzey Ultrason)

Bebeğin beyin, kalp, böbrek gibi organlarının detaylı incelendiği ultrasondur. 18-23. haftalar arasında yapılır.

2. Amniyosentez

Anne karnından iğne ile amniyon sıvısı alınarak genetik hastalıklar test edilir.

3. Koryon Villus Biyopsisi (CVS)

Gebeliğin daha erken haftalarında (11-14) yapılan bir genetik tanı testidir.

4. Non-invaziv Prenatal Test (NIPT)

Anne kanında dolaşan bebeğe ait DNA parçacıklarından genetik hastalıklar tespit edilebilir.

Perinatoloji Takibi Ne Kazandırır?

  • Erken tanı ile doğum öncesi müdahale şansı

  • Doğuma kadar annenin ve bebeğin sağlığının yakından izlenmesi

  • Bebeğin doğum sonrası için hazırlıklı olunması

  • Anneye özel doğum planlaması

  • Yenidoğan yoğun bakım ekibiyle eşgüdümlü çalışma

Türkiye’de Perinatoloji Hizmetleri

Türkiye'de perinatoloji, üniversite hastaneleri, şehir hastaneleri ve bazı özel hastanelerde sunulmaktadır. Özellikle büyük şehirlerde perinatolog bulmak daha kolaydır. SGK kapsamında birçok perinatoloji işlemi karşılanmakta, bazı ileri tanı testleri için ilave ücret gerekebilmektedir.

Perinatoloji, yalnızca bir tıbbi branş değil; anne ve bebeğin sağlığını koruma yolunda hayati bir uzmanlık alanıdır. Özellikle yüksek riskli gebeliklerde perinatolog takibi, doğum sürecinin güvenli geçmesi ve bebeğin sağlıklı dünyaya gelmesi açısından büyük önem taşır.

Eğer siz de riskli bir gebelik geçiriyorsanız veya önceki gebeliklerinizde problem yaşadıysanız, zaman kaybetmeden bir perinatoloji uzmanına başvurmanız sağlıklı bir hamilelik için ilk adım olabilir.

Muhabir: Kağan Karacehennem