İstanbul’da meydana gelen deprem sonrası hız kazanan kentsel dönüşüm projelerinde esnafın rolüne dikkat çeken Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, kentsel dönüşümün yalnızca konut yapımına indirgenmemesi gerektiğini vurguladı. Palandöken, esnafın, mahallelerin, caddelerin ve sokakların ruhu olduğunu belirterek, "Esnafsız bir yer sadece betonlaşma olur" dedi.
Palandöken, yaptığı yazılı açıklamada, kentsel dönüşüm projelerinin hızla ilerlediği ülkemizde, esnafın bu dönüşüm süreçlerinde ihmal edilmemesi gerektiğini dile getirdi. Özellikle İstanbul’daki depremin ardından yeniden gündeme gelen kentsel dönüşüm çalışmalarının sadece bina yapmaktan öte, bölge halkının sosyal yapısını ve ekonomik dengesini de göz önünde bulundurması gerektiğinin altını çizdi.
"Esnaf, Mahalle Kültürünün Sigortasıdır"
Palandöken, açıklamasında şunları kaydetti:
“Kentsel dönüşüm, toplu konut projeleriyle birlikte hızla ilerliyor ancak bu projelerde esnaf unutulmamalıdır. Esnaf, o caddenin, o sokağın, o mahallenin ruhudur. Dolayısıyla esnafsız bir yer sadece betonlaşma olur. İnsanlar, evinden çıktığında karşısında tanıdığı bir esnaf görmek ister. Esnaf, sadece ticaret yapan değil, aynı zamanda mahalle kültürünü sürdüren ve insanların sosyal yaşamına katkı sağlayan önemli bir unsurdur.”
Yeni yapılan kentsel dönüşüm projelerinde esnafın yer almadığı, genellikle büyük ticarethanelerin yer aldığı dükkanların bulunduğuna dikkat çeken Palandöken, küçük işletmelerin ve esnafın da ayakta kalabilmesi için daha uygun dükkanlar yapılması gerektiğini söyledi. "Yılda 150 bin bina ve 1 milyon daire yapılıyor. Ancak küçük işletmelerin sürdürülebilmesi için küçük ölçekli dükkanlara da ihtiyaç var" diyen Palandöken, büyük dükkanların ancak kurumsal firmaların iş yapabileceği ölçekte olduğunu ifade etti.
"Projelerde Mahalle Ruhunun Yaşatılması Gerekiyor"
TESK Genel Başkanı, yeni projelerde mahalle ve sokak kültürünün yaşatılmasının çok önemli olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Mahalle kültürünü yaşatmak için insanlar, ihtiyacı kadar ürün alabileceği, taneyle ya da gramla alışveriş yapabileceği esnafları arar. Ancak, günümüzde yapılan kentsel dönüşüm projeleri genellikle büyük kurumsal ticaret alanlarına hitap ediyor. Bu da mahalle kültürünün zedelenmesine yol açıyor. İnsanlar, sabahları ‘günaydın’ diyebileceği, tanıdığı esnafı görmek istiyor. Bu yüzden projeler yapılırken, şehir plancıları o semtin kültürel mirasına dokunmadan çalışmalarını sürdürmelidir.”
Palandöken, bu dönüşümlerin sadece beton bloklardan ibaret olmaması gerektiğini, yeni yapılacak projelerin şehir hayatının doğasına uygun olmasının önem taşıdığını vurguladı. “Yoksa sadece beton yığınları yapılır ve bunlar hava sirkülasyonunu bile olumsuz yönde etkileyebilir” dedi.
"Esnafın Güçlü Olması, Rekabeti ve Hizmet Kalitesini Arttırır"
Esnafın bulunduğu bir ortamda rekabetin arttığını ve bu rekabetin de hizmet kalitesini yükselttiğini belirten Bendevi Palandöken, "Rekabetin olduğu yerde hizmet kalitesi artar. Biz, hem modern hem de oturulabilir, komşuluk ilişkilerinin yaşanabileceği, hem de rekabet eden esnafın bir arada olduğu projeleri görmek istiyoruz. Kentsel dönüşümle birlikte, yüzlerce esnaf mağdur oluyor. Yeni yapılan konutların altında esnaf dükkanları yok, bu da mahalle kültürünü zedeliyor” şeklinde konuştu.
Palandöken, yeni projelerde esnaf dükkanlarının mutlaka yer alması gerektiğini, aksi takdirde insanların temel ihtiyaçlarını karşılamak için kilometrelerce yol gitmek zorunda kalacaklarını söyledi. Bu durumun da bölgedeki sosyal yapıyı olumsuz yönde etkileyeceğine dikkat çekti.
"Esnafın Mağduriyetine Son Verilmeli"
Son olarak, kentsel dönüşüm projelerinin planlanırken esnafın mağduriyetinin önüne geçilmesi gerektiğini belirten TESK Genel Başkanı, “Kentsel dönüşümle birlikte onlarca, yüzlerce esnaf mağdur oluyor. Yeni yapılan sitelerin altında dükkan olmaması, esnafın iş yapmasını zorlaştırıyor. Bu projeler yapılırken esnafın da bu sürece dahil edilmesi gerekir. Aksi takdirde ileride, anahtarınızı emanet edeceğiniz ya da selam vereceğiniz birini bulamayabilirsiniz” diyerek sözlerini tamamladı.
