Türkiye’de üniversitelerin sayısı son 10 yılda katlanarak artsa da akademide kadın varlığı sınırlı kaldı. YÖK verilerine göre; 2019’da 13 üniversitenin akademik kadrosunda kadın profesör yer almadı
Şeyma Paşayiğit / ANKARA - Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK), 8 Mart 2016’da yayımlanan “Yükseköğretim Kurumları Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Tutum Belgesi”nden, “değerlerimize aykırı” gerekçesiyle vazgeçilmesinin ardından üniversitelerdeki kadın çalışmalarından “Aile çalışmaları” adı altında geri adım atıldı. Bu arada proje kapsamındaki, “Kadın akademisyenlerin çalışma koşullarının iyileştirilmesine ilişkin çalışmalar” da unutuldu. YÖK’ün 2010-2019 yılları arasındaki istatistikleri, son yıllarda akademide artan kadın varlığındaki geri dönüşü gözler önüne serdi.
Kadın akademisyen oranı yüzde 44
YÖK verilerine göre; 2010 yılında üniversiteler genelinde yüzde 41 olan kadın akademisyen oranı 2019’da yüzde 44’e ulaştı. Ancak 2018’de kadar devam eden artışın erkek akademisyenler lehine döndüğü görüldü. 2019’da üniversitelerde görev yapan 168 bin 661 akademisyenin sadece 75 bin 661’i kadınlardan oluştu. Akademideki kadın öğretim görevlisi oranı yüzde 50.2, kadın doktor öğretim üyesi oranı yüzde 43, kadın doçent oranı yüzde 39, kadın profesör oranı ise yüzde 31’de kaldı. Araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi kadrolarında sayıları erkeklere denk olan kadın akademisyenler, unvan yükseldikçe geride kalması dikkat çekti.
13 üniversitede kadın profesör yok
Üniversitelerdeki kadınların akademik kalıcılığının göstergesi olan profesör kadro sayıları da yıllar içinde değişim gösterdi. 2010 yılında kadın profesör kadrosu olmayan üniversite sayısı 35 iken, bu sayı 2015 yılında 20’ye geriledi. 2019’da 13 üniversitede kadın profesör sayısı “0” olarak raporlara yansıdı. Kadrosunda kadın profesör bulunmayan üniversiteler şöyle:
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Alanya Hamdullah Emin Paşa Üniversitesi, Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi, Artvin Çoruh Üniversitesi, Bayburt Üniversitesi, Bingöl Üniversitesi, Hakkari Üniversitesi, Iğdır Üniversitesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Ostim Teknik Üniversitesi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Şırnak Üniversitesi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
7 üniversitenin tarihinde kadın profesör hiç yok
Kadın profesör kadrosuna sahip olmayan üniversitelerden 7’sinin ise kuruldukları günden itibaren kadın profesörlere kürsü vermediği tespit edildi. YÖK verilerine göre;2007’de kurulan Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Bingöl Üniversitesi, Artvin Çoruh Üniversitesi ile 2008’de kurulan Bayburt Üniversitesi, Hakkari Üniversitesi, Iğdır Üniversitesi ve Şırnak Üniversitesi’nin tarihinde hiç kadın profesör kadrosu yer almadı. 2007’de kurulan Kilis 7 Aralık Üniversitesi ise 2013 yılında kadın profesörlere kürsü açsa da kadrolar 2019’a taşınamadı.
Kuruluşlarının üzerinden yıllar geçmesine karşın 7 üniversite 2011’de, 4 üniversite 2012’de, 14 üniversite 2013’te, 8 üniversite 2014’te, 6 üniversite 2015’te, 4 üniversite 2016’da, 3 üniversite 2017’de, 4 üniversite 2018’de, 3 üniversite de 2019’da ilk defa kadın akademisyenlere kadroda yer verdi.
Hacettepe ilk sırada
201 üniversite arasında kadın akademisyen oranında ilk sırada ise Hacettepe Üniversitesi yer aldı. 3 bin 856 öğretim görevlisi bulunan Hacettepe Üniversitesi’nin 2 bin 278 kadrosunu kadın akademisyenler oluşturdu. Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Başkent Üniversitesi, Antalya Bilim Üniversitesi ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi de erkeklere oranla daha fazla kadın akademisyen bulunduran üniversiteler olarak YÖK verilerinde yer aldı.
