TEVFİK KURT- 
Van’da oluşan onlarca toplu pazar; binlerce yurttaşın geçimini sağlarken, şehrin ekonomisine de büyük bir katkı sunardı. Ancak son yıllarda sınır ticaretine getirilen yasaklama ve yaşanan ekonomik kriz nedeniyle esnaf, iş yapamayıp iflas etmeye, işyerlerine kapatmaya başladı. Esnaf, hükümetten çözüm bekliyor VAN- Özelikle 1997 yılından sonra serbest ticaretin gelişmesi üzerine İran, Irak ile sınır olan, Ermenistan, Gürcistan ve Suriye gibi ülkelerle de yakın ticarete giren Van esnafı, Büyük Rus Pazarı, Avrupa Halk Pazarı, Büyük Halk Pazarı, Tuşba Halk Pazarı ve İran Pazarı başta olmak üzere çok sayıda toplu pazar kurdu. Kurulan pazarların içindeki yüzlerce iş yerinde esnaflar İran, Irak, Çin, Hindistan ve Uzak doğu ülkelerinden gelen giyimden, ahşap malzemelerine çantadan hediyelik eşyaya kadar birçok kalem malzemeyi satmaya başladılar. Türkiye’nin birçok ülkesine hediyelik eşya gönderen esnaf, kısa sürede turistlerinde uğrak yeri haline geldi. Ancak son yıllarda yaşanan ekonomik kriz ve pandemi nedeniyle işleri tamamen duran esnafın büyük bölümü iflas ederek iş yerlerini kapatırken, kalanlar ise bazı günler tek lira satış yapmadan akşam evlerine dönmek zorunda kalıyor. Kredilerini ödeyemeyen ve çekleri yazıldığı için büyük soruluklarla mücadele eden esnaf, hükümetten çözüm üretmesini bekliyor. “Pazar esnafı kan ağlıyor” Kentte bulunan pazar esnafının kan ağladığını dile getiren Tuşba Halk Pazarı Kooperatif Başkanı Abdulselam Kaya, büyük umutlarla açtıkları pazarların şimdi esnafın sonunu getirdiğini kaydetti. Pazarlarında yüzlerce esnafın iş yeri açtığını belirten Kaya, şunları söyledi: “İlk zamanlar kapılar açıktı. İthalat ve ihracat rahat yapılıyordu. Biz burada sadece Van ekonomisini değil ülke ekonomisine de büyük bir katkı sağlıyorduk. Binlerce insan bu yolla geçimini sağlıyordu. Bu pazarlarda hemen hemen her kalem malzeme satılıyordu. Hediyelik eşyadan giyime kadar her şey vardı. Ancak son yıllarda sınır ticaretine getirilen uygulamalardan dolayı artık iş yapamaz duruma geldik. Bunun üzerine ülkede yaşanan ekonomik kriz ve son gelen hastalıktan dolayı artık esnaf tamamen iş yapamaz duruma geldi. Şu an birçok esnaf iş yerini kapattı. Kalan esnaflar ise kredi ve icralardan dolayı perişan durumdadır. Böyle giderse kalan esnafların tamamı iş yerlerini kapatmak zorunda kalacak.” Pazardaki esnafın hükümetin getirdiği hiçbir destekten yaralanmadığını dile getiren Kaya, pazar esnafına bir çözüm bulunmaması durumunda ‘hepsinin iflas edeceği’ uyarısını yaptı. “Eskiden turist kafileleri geliyordu” 200 iş yerinin bulunduğu Rus Pazarı’nda ahşaptan hediyelik eşya satan Rahmi Duman, ilk zamanlarda Türkiye’nin birçok iline hediyelik eşya gönderdiğini, turistlerin gruplar halinde alışverişe geldiğini belirtti. Gelinen süreçte, siftah etmeden iş yerlerini kapattığını vurgulayan Duman yaşananları şöyle dile getirdi: “Biz bu pazarı kurduğumuzda işlerimiz çok iyiydi. Her birimiz birkaç işçi çalıştırıyorduk. Şimdi bırak işçi çalıştırmayı evimize ekmek götüremez duruma geldik. Birçok esnaf, iflas ederek iş yerini kapattı. Bazı arkadaşlarımız öyle bir duruma geldi aramızda 50-100 TL para toplayarak verdik, öyle iş yerini kapatıp, çocuklarına son gün ekmek götürebildi. Esnafın büyük bölümü intiharın eşiğinde.” Kendisine eskiden Uzak Doğu ülkelerden eşya geldiğine değinen Duman, vergi artışları ve gümrüklerdeki işlemlerden dolayı artık hiçbir kalem mal getiremediklerini söyledi. Esnafın sırayla işyerlerini kapattığına dile getiren Duman, işlerin böyle devam etmesi durumunda birkaç ay sonra pazarların kapılarına kilit vurulacağını aktardı.
Editör: TE Bilisim