HABER VE FOTOĞRAFLAR NAZ AKMAN / Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cüneyt Genç, Türkiye’nin ‘ilk bebek dostu muayenehanesi’ ve gelişme geriliği olan bebeklerde rahim içi ölüm oranının arttığına dikkat çekerek anne adaylarını uyarıyor.
Ankara’da, anne ve bebekler için ücretsiz eğitimler veren Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Operatör Doktor Cüneyt Genç, doğum sonrası bebeklerin sağlıklı gelişmesi için emzirme desteği sağlıyor. 2005 yılında Ankara Bayındır Hastanesi’nde, anne adaylarına emzirme desteği vermeye başladığını ifade eden Doktor Genç, hem doğum öncesi hem de doğum sonrasında emzirmenin önemine dikkat çekiyor. UNICEF’in başlattığı bu proje, Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın uzman ekiplerinin verdiği eğitimlerle bebek dostu hastaneler ve muayenehanelerde 1991 yılında yaşama geçti. Türkiye’de ise Dr. Genç, bu proje kapsamında emzirme danışmanlığı sertifikasına sahip olarak, bebek dostu bir hastanede yürüttüğü bu eğitimleri 2008 yılında kendi muayenehanesine taşıdı. Genç, ‘Ulusal Bebek Dostu Hastaneler Değerlendirme Ekibi’ gözetiminde yapılan çalışmalar sonucu İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Türkiye’nin ilk ve tek ‘bebek dostu muayenehanesi’ unvanının sahibi olmayı başardı. ‘Bebek dostu hastane ve muayenehaneler’ bebeklerin doğumdan hemen sonra emzirmeye başlatılması, emzirmede sık karşılaşılan problemlerin çözülmesi, ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun ek gıdalarla beraber emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesi amaçlanıyor. ANNELERE ÜCRETSİZ EMZİRME DESTEĞİ VERİLİYOR Dr. Genç, ‘bebek dostu muayenehane’sinde, anne sütü ve emzirme eğitimlerini her ayın ilk cumartesi günü aralıksız ve ücretsiz olarak vermeye devam ediyor. Bebeğin anne sütünden daha fazla yararlanması gerektiğini belirten Genç, “Annelerin emzirme oranını arttırmak, bebeklerin anne sütünden daha fazla yararlanmasını sağlamak ve anne adaylarını doğum öncesi ve sonrası bilinçlendirmek için yaklaşık 9 yıldır aralıksız her ay bu eğitimleri vermeye devam ediyorum. Sadece kendi hastalarıma değil dışarıdan da destek almak için gelen annelere ücretsiz bir şekilde eğitim veriyorum. Amacım anne ve bebek sağlığının iyileştirilmesi için farkındalık ve bilinç yaratmak. Doğum sonrasında eğer kadın bebeğini emziremiyorsa, yaptırdığınız başarılı doğumun hiçbir önemi kalmıyor. Annenin ruh hali bebeğin sağlığı için bu hizmeti vermek istedim. Çok önemli geri dönüşler alıyorum hastalar bu hizmet sayesinde bebeğini uzun süre sağlıklı bir şekilde emziriyor” dedi.
EMZİRMEYE DAİR HERŞEY ANLATILIYOR
Bu eğitimlere gebeliğinin 30. haftasını doldurmuş anne adaylarının katılmasını tavsiye eden Dr. Genç, “Yaklaşık 90 dakika süren eğitimlerde, slayt ve video gösterimi ile sunumun yanında maket meme ve bebek eşliğinde pratik yapılıyor. Eğitim sonunda detaylı bir broşürü yine ücretsiz olarak dağıtıyoruz. Eğitimde öncelikle anne sütünü tanıtıyor ve bebek için neden en önemli besin olduğunu anlatıyoruz. Sütün nasıl yapıldığını anlatarak, emziren annelerin sütlerini arttırmak için gereksiz çabalara girmesini önlemek istiyoruz. Annenin bebeği nasıl tutması gerektiğini ve son olarak bebeğin memeyi nasıl kavraması gerektiğini slayt, video ve maket üzerinde gösteriyoruz. Bütün sunum ve eğitim sırasında emzirme konusunda toplumda yer etmiş yanlış inanışlar ve ön yargılar ile yanlış uygulamalar hakkında bilgilendiriyoruz. Katılımcılar istedikleri zaman katkı yapabiliyorlar. Eğer varsa önceden emzirme deneyimi yaşamış gebe katılımcıların tecrübelerini de dinliyoruz” şeklinde konuştu.
RAHİM İÇİ ÖLÜM ORANLARI ARTIYOR
Doğum öncesi ve sonrasında önemli sorunlara yol açan rahim içi gelişme geriliğinin artışına ve gebeliklerin yüzde 3 ila 7’sinde bebeğin gelişiminin akranlarına göre daha az olduğuna dikkat çeken Genç, “Eğer bebeğin büyümesi ortalamaya göre daha az ise anne adaylarının hem kendilerini hem de bebeklerinin gelişimlerini iyi izlemeleri çok önemli. Rahim içi gelişme geriliği, vaktinde tanı koyulması, yakın takip ve vaktinde doğum ayarlaması ile en az hasarla atlatılabilir. Bebek boy, kilo ve vücut gelişimi bakımından ortalamadan düşük seviyede gelişim gösteriyorsa biz buna ‘intra uterin gelişme geriliği’ diyoruz. Bu durumda bebeğin gelişimini doğru tamamlayamaması söz konusu olabilir. Göstergelerin iyi okunması bu açıdan yaşamsal önem taşıyor. Gelişme geriliği yakın takibe alınarak zorunlu hallerde doğum, normal zamanından erkene çekilebilir. Rahim içinde oksijen azlığına maruz kalan bebeklerde doğum sonrasında kan şekerinin ve vücut ısısının düşmesi söz konusu olabilir. Aynı şekilde besin bebeğe gitmediği için, gebelik tansiyonu, pıhtılaşma bozukluğu ve anne adaylarının sigara içmesi maalesef bebek ölüm oranlarını arttırıyor. Özellikle yirmi haftanın üzerinde gelişme geriliğinden dolayı rahim içinde ölen bebek sayıları her geçen gün artış gösteriyor” ifadelerine yer verdi.
Rahim içi gelişme geriliğinin kesin bir tedavisinin olmadığını söyleyen Dr. Genç, “Bu durumda doğum zamanı iyi ayarlanmalı. Vaktinde yani bebeğin rahim içinde büyümesi durduğunda, oksijeni azaldığında doğum yaptırılarak bebeğe zarar gelmesi önlenebilir. NST ve ultrason ile biofizik profile bakılır. Gerekli ise dopler ultrason ile bebeğin ve rahmin kan akımları izlenir. Testler olumsuz sonuçlara işaret ediyorsa doğumu gerçekleştirmek, normal zamanını bekleyerek bebeği içerde bırakmaktan daha faydalıdır” şeklinde konuştu.
ANNE ADAYLARI NE YAPMALI?
Gebelik süresince kilo artış ve azalışının dikkatle izlenmesi gerektiği uyarısında bulunan Dr. Genç, bebeğinin gelişiminde sorun yaşayan anne adaylarına tavsiyelerde bulundu. Genç, “Bebeğinin gelişiminde sorun yaşayan anne adayları öncelikle yaşam standartlarına dikkat etmeli ve sağlıklı beslenmeli. Sigara ve alkolden tamamen uzak bir gebelik geçirilmesi çok önemli. Kilo artış ve azalışı dikkatli şekilde kontrol edilmelidir. Az beslenen anneler günlük kalori alımlarını 2500 kalorinin üzerine çıkarmalıdır. Bebeğe giden kan ve oksijen miktarını arttırmak için gebelerin, istirahatleri sırasında genellikle ağırlıklarını sol tarafa vermeleri, sola doğru yan yatmaları olumlu etki yaratabilir. Elbette bol su tüketilmesi de gebeler ile paylaşılabilecek en değerli tavsiyelerden. Bu yöntemler bebeğin rahim içinde kanlanmasını arttıracağından büyümeye bir miktar daha katkı sağlanacak ve anne rahminde bebek için biraz daha zaman kazanılmış olacaktır” dedi. Genç, ayrıca dünya genelinde sezaryen artışlarını vurgulayarak, normal doğumda hastanın günlük yaşamına dönmesinin kolaylaştığını, kinci doğumun rahat olabileceğini ve emzirmenin daha sağlıklı olabileceğini de ifade etti.
