M4D, Türkiye medyasının durumunu izlemeye devam ediyor

Basın özgürlüğünün 2020 üçüncü çeyreğindeki durumuna mercek tutan Medya İzleme Raporu, Gazeteciler Cemiyeti’nin Avrupa Birliği (AB) desteğiyle yürüttüğü Demokrasi için Medya, Medya için Demokrasi (M4D) Projesi tarafından yayımlandı

HABER MAERKEZİ-Gazeteciler Cemiyeti’nin Avrupa Birliği (AB) desteğiyle yürüttüğü Demokrasi için Medya, Medya için Demokrasi (M4D) Projesi 2020 Temmuz-Ağustos-Eylül Medya İzleme Raporu yayınlandı. Basın özgürlüğünün 2020 ikinci çeyreğindeki durumuna mercek tutan Medya İzleme Raporu’nda dikkat çeken gelişmelerin başında yeni internet düzenlemesinin haber platformları ve sosyal medyada ifade özgürlüğüne etkileri geliyor. 2020 yılı üçüncü çeyreğinde basın özgürlüğü atmosferi, basın özgürlüğünde yasal düzenlemeler, devlet ve hükümet politikası, medya ekonomi-politiği, haber üretimi ve değeri, savunuculuk faaliyetleri ve gazetecilerin kurduğu yeni girişimler başlıklarına yer veren rapor da ayrıca değerlendirme ve öneriler bölümü yer alıyor. Çalışan gazetecilerin Covid-19 dönemindeki hak kayıpları, gazete tirajları, internet sitesi tıklamaları sonucu elde edilen yerel ve küresel sıralamalar, rating payları ile sendika üye sayılarının paylaşıldığı raporda, çok sayıda tablo ve grafik listesine de yer verildi. Basılı gazete tüketimi azalıyor Rapor, güncel gelişmelerin takibinin yanında medya sahipliği, tiraj, rating ve internet medyası istatistiklerini araştırmacılar için açık kaynaklardan derliyor. Covid-19 virüs salgınının da etkisiyle basılı gazete tüketiminin günden güne azaldığının verilerle ortaya konulduğu raporda, bunun aksine dijital mecralarda paylaşım istatistiklerinin yaygın ve alternatif medya açısından her geçen gün daha da önem kazandığına da işaret ediliyor. Tek bir gazetecinin köşe yazılarına ait sosyal medya paylaşımlarının üç aylık sürede ulusal çapta yayın yapan bir gazetenin tirajından daha fazla olduğunun kaydedildiği raporda aynı zamanda alternatif yayın yapan haber sitelerinin gitgide yaygın medya platformlarının erişim istatistiklerine yaklaştığının da görüldüğü belirtiliyor. En az 83 gazeteci cezaevinde bulunuyor 2020’nin başın bu yana yasal düzenleme için bekleyen gazetecilerin yıpranma payı hakkı ve kıdem tazminatıyla ilgili son gelişmelerin de ele alındığı raporda, Basın İlan Kurumu (BİK) ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) resmi ilan / yayın durdurma ve para cezaları ile basına yönelik gözaltı ve tutuklama kararları da dönemin diğer başlıkları arasında yer alıyor. Gazetecilere yönelik yargılama süreçlerini takip eden beş sivil toplum örgütünün istatistiklerini derleyen rapora göre; 30 Eylül 2020 itibarıyla 46’sı hükümlü, 37’si tutuklu toplam en az 83 gazeteci cezaevinde bulunuyor. Raporun son bölümünde hem alandaki diğer sivil toplum örgütleri, siyasi partiler ve gazetecilerin basın özgürlüğü raporları hem de uluslararası ortamda Türkiye’nin basın ve ifade özgürlüğü alanındaki durumu inceleniyor. Beş yılda bir gerçekleşen Birleşmiş Milletler (BM) Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) oturumlarında Türkiye’nin ifade özgürlüğü alanındaki reform talepleriyle ilgili yanıtları ve BM İnsan Hakları Konseyi’nin tüm üye devletlere basın özgürlüğünün korunması amacıyla yaptığı çağrı bu bölümde ele alınıyor. Değerlendirme ve öneriler Raporun değerlendirme ve öneriler kısmında, 2020 üçüncü çeyreğinde Türkiye’de basın özgürlüğü açısından cezaevindeki gazetecilerin sayısında azalma dışında karanlık geçtiği vurgulanarak, yeni internet düzenlemelerinin getireceği sansür pratikleri, yıpranma payı ve kıdem tazminatı konusunda kanundaki düzenlemeler ve Covid-19 salgını etkisinde gazetecilik mesleğinin sürdürülmesine ilişkin önlemlerin bir sonraki çeyreğin öncelikli başlıkları şeklinde sıralanacağı belirtildi. RTÜK ve BİK tarafından kesilen cezalar, gazetecilere dönük keyfî yargılamalar ve hedef gösterme eylemlerinin de gündemdeki yerini bir süre daha kaybetmeyeceğinin aktarıldığı raporda, söz konusu tablo karşısında bir önceki bölümde belirtildiği gibi uluslararası mekanizmalar ve hukuk açısından önem taşıyan hususların takip edilerek uygulamaya konulmasının yanında sıralanan öneriler listesi de paylaşıldı. M4D Projesi raporunun gelecek döneme ait değerlendirme ve önerileri arasında ise gazetecilerin yıpranma payı düzenlemesini içerecek kanuna ilişkin görüş, yeni internet düzenlemesi ve Covid-19 salgınının olası olumsuz etkilerine karşı politika önerileri yer alıyor. Gazeteciler Cemiyeti’nin iki yıl daha devam edecek M4D Projesi kapsamında medya çoğulculuğuna ve gazetecilerin mesleklerine devam etmesine katkı sağlayacak destekler sunuluyor. Cemiyet’in 2014 yılından bu yana basın özgürlüğüne dair gelişmeleri günlük takiple yayımladığı Özgürlük için Basın Projesi raporları ve M4D Projesi üç aylık ve yıllık raporlarıyla medya alanında veriye dayalı analizler üretiliyor. M4D Projesi 2019 yılından bu yana üç ayda bir ve yıllık olarak yayınladığı raporlarla Türkiye medyasının durumunu izlemeye devam ediyor. Basın ve ifade özgürlüğüne ilişkin gelişmelerin derlendiği ve konuya ilişkin veri analizlerinin bulunduğu raporları media4democracy.org/reports/ adresinden inceleyebilirsiniz.