Utku AzENSOYA�
Yunan mitolojisine gA�re; A�nceleri tanrA� titanlar (devler) egemenmiAY dA?nyamA�za. ArdA�ndan Zeus ve diAYer tanrA�lar, titanlarla savaAYA�p onlarA� dA?nyadan kovmuAY. Ancak bu savaAYtan A�nce iki titan, Klymene ve A�apetos evlenip A�ok gA?A�lA?, zeki, A�zgA?rlA?k tutkunu dA�rt A�ocuk sahibi olmuAY. Bu dA�rt kardeAY titan, Zeusa��u tanrA� olarak kabul etmemiAY.
Bu duruma A�ok sinirlenen Zeus, bunlardan Atlasa��A� dA?nyayA� omuzlarA�nda taAYA�maya mahkA�m etmiAY, Menoitiosa��u yeraltA�na gA�ndermiAY, Epimetheusa��u sandA�AYA�nA� aA�A�p dA?nyaya felaket salan meraklA� tanrA�A�a Pandora ile evlendirmiAY. DA�rdA?ncA? kardeAYi de a�?A�nceden gA�rena�? anlamA�na gelen yiAYit Prometheusise akA�llA� davranA�p Olympos'taki A�lA?msA?zlerin arasA�na alA�nmA�AY. Oysa bu Prometheusa�� un Zeusa��tan atalarA�nA�n A�cA?nA? almak iA�in yaptA�AYA� kurnazca planA�nA�n bir parA�asA�ymA�AY.
Olymposa��da yaAYayan tanrA�larA�n hepsi son derece kuvvetli ve kudretliyken, Prometheus akA�llA�, yaratA�cA� ve zekidir. Prometheus, her AYeyden A�nce insan dostu olarak Zeusa��un karAYA�sA�ndadA�r. Efsaneye bu ya Zeus, itaat etmediAYi iA�in Prometheusa��a kA�zar ve onun balA�A�ktan var ettiAYi ve A�ok sevip deAYer verdiAYi insanlarA� cezalandA�rA�r. A�nsanlar kolayca bulamasA�n diye tA?m besinleri topraAYa gA�mdA?rA?r ve en A�nemli silah olan a�?bilgi ateAYinia�? de insanlardan saklar.
EAYer insanlar a�?bilgi ateAYinia�? bulurlarsa, Zeusa��a karAYA� koyup ona itaat etmeyeceklerdir. A�nsanlarA� A�ok seven ve tanrA�lar tanrA�sA� Zeusa��tan A�cA?nA? almak isteyen Prometheus, bir gA?na�?bilgi ateAYinia�? insanlara gA�tA?rmeye karar verir. BA�ylece insanlar gerA�ekleri gA�rA?p, zalim Zeusa��a baAYkaldA�rabilecektir. TanrA�larA�n yaAYadA�AYA� A�da daAYA�ndaki ateAYe ulaAYan Prometheus,a�?bilgi ateAYinia�?alA�p, yokluAYu fark edilmesin diye yerine narteks A�iA�eAYini koyar ve a�?bilgi ateAYinia�? insanlara ulaAYtA�rA�r. ArtA�k bu ateAYi sA�ndA?rmemek ve korumak insanlarA�n gA�revidir.
Prometheus, bA�ylece hem insanlA�AYa a�?bilgi ateAYinia�? verir hem de Zeusa��tan intikamA�nA� almA�AY olur. Bunu A�AYrenin Zeus kA�zA�p kA?plere biner ve Prometheusa��a korkunA� bir ceza verir. A�lA?msA?z Prometheusa��u Kafkas DaAYlarA�'nda bA?yA?k bir kayada zincire vurdurur ve her gA?n bir kartal gA�nderip onun karaciAYerini yedirir. Gece olunca karaciAYeri yeniden oluAYan Prometheus, tekrar kartalA�n ertesi gA?nkA? yemeAYi olur. Bu sonsuza dek sA?recek bitmeyen bir iAYkencedir.
Prometheus, bA?yA?k acA�lar iA�inde buna katlanA�rken aradan yA�llar geA�er ve 30 yA�l sonra Herakles (HerkA?l) gelip Prometheus'u kurtarA�r. Yunan mitolojisindeki Herakles, Roma mitolojisinde ki adA�yla HerkA?l A�lA?mlA? bir prenses olan Alkemene ile Zeus'un oAYludur. A�ok gA?A�lA? olan HerkA?l, insanA�n doAYaya karAYA� savaAYma ve direnme gA?cA?nA? simgeler. TanrA�larA�n ve doAYanA�n insanoAYlunun baAYA�na sardA�AYA� felaketlerin A?stesinden gelerek insanlA�AYa yardA�m ettiAYine inanA�lA�r.
Mitolojideki her olayA�n, yaAYadA�AYA�mA�z zamanda bir karAYA�lA�AYA� olduAYundan yola A�A�karak, bu olayA�n A�aAYA�mA�zdaki karAYA�lA�AYA�;
a�?A�nsanlA�AYA�n A�zgA?rlA?k ve doAYrular iA�in, umudunu yitirmeden, sonuna kadar mA?cadele etmesi gerektiAYidira�?. Prometheus'un insana, A�ok A�nemli bir gA?A� olan a�?bilgi ateAYinia�? vermesi; insanA�n kendi yaratA�cA� gA?cA?nA? fark ederek A�zgA?rlA?AYA?nA? kazanmasA� ve uygar bir dA?nya kurmasA� anlamA�na gelmektedir.
Titanlarla baAYladA�AYA�mA�z, insanA� yaratan Prometheus mitolojisiyle sA?rdA?rdA?AYA?mA?z yazA�mA�zA� Ulu A�nden Mustafa Kemal AtatA?rka��A?n 1933 yA�lA�nda sA�ylediAYi AYu sA�zlerle baAYlamak isterim;
a�?Ben size manevi miras olarak hiA�bir ayet, hiA�bir dogma, hiA�bir donmuAY ve kalA�plaAYmA�AY kural bA�rakmA�yorum. Benim manevi mirasA�m bilim ve akA�ldA�r. Zaman sA?ratle ilerliyor, milletlerin, cemiyetlerin, fertlerin saadet ve bedbahtlA�k telA?kkileri bile deAYiAYiyor. BA�yle bir dA?nyada, asla deAYiAYmeyecek hA?kA?mler getirdiAYini iddia etmek, aklA�n ve ilmin geliAYimini inkA?r etmek olur.a�?
Bunca teknolojik geliAYmelere raAYmen, iki dA?nya savaAYA�nA�n olumsuzluklarA�na tanA�k olan insanoAYlu, 21a��nci yA?zyA�lda bilinmeze doAYru sA?rA?klenip her geA�en yA�l biraz daha karanlA�AYa gA�mA?lA?yor. Dileriz aydA�nlA�k karanlA�AYA� her zaman olduAYu gibi yener. Mitolojik tanrA� Prometheusve AtatA?rk gibi, kendi A�A�karlarA�ndan A�nce insanlA�AYA�n A�zgA?rlA?AYA?nA?, geleceAYini, dA?nya barA�AYA�nA� dA?AYA?nena�?bilgi ateAYia�?ne ve onlarA�n aydA�nlA�kA�AYA�AYA�naa�?ne kadar da muhtacA�z deAYil mi?
Mitolojideki her olayA�n, yaAYadA�AYA�mA�z zamanda bir karAYA�lA�AYA� olduAYundan yola A�A�karak, bu olayA�n A�aAYA�mA�zdaki karAYA�lA�AYA�;
a�?A�nsanlA�AYA�n A�zgA?rlA?k ve doAYrular iA�in, umudunu yitirmeden, sonuna kadar mA?cadele etmesi gerektiAYidira�?. Prometheus'un insana, A�ok A�nemli bir gA?A� olan a�?bilgi ateAYinia�? vermesi; insanA�n kendi yaratA�cA� gA?cA?nA? fark ederek A�zgA?rlA?AYA?nA? kazanmasA� ve uygar bir dA?nya kurmasA� anlamA�na gelmektedir.
Titanlarla baAYladA�AYA�mA�z, insanA� yaratan Prometheus mitolojisiyle sA?rdA?rdA?AYA?mA?z yazA�mA�zA� Ulu A�nden Mustafa Kemal AtatA?rka��A?n 1933 yA�lA�nda sA�ylediAYi AYu sA�zlerle baAYlamak isterim;
a�?Ben size manevi miras olarak hiA�bir ayet, hiA�bir dogma, hiA�bir donmuAY ve kalA�plaAYmA�AY kural bA�rakmA�yorum. Benim manevi mirasA�m bilim ve akA�ldA�r. Zaman sA?ratle ilerliyor, milletlerin, cemiyetlerin, fertlerin saadet ve bedbahtlA�k telA?kkileri bile deAYiAYiyor. BA�yle bir dA?nyada, asla deAYiAYmeyecek hA?kA?mler getirdiAYini iddia etmek, aklA�n ve ilmin geliAYimini inkA?r etmek olur.a�?
Bunca teknolojik geliAYmelere raAYmen, iki dA?nya savaAYA�nA�n olumsuzluklarA�na tanA�k olan insanoAYlu, 21a��nci yA?zyA�lda bilinmeze doAYru sA?rA?klenip her geA�en yA�l biraz daha karanlA�AYa gA�mA?lA?yor. Dileriz aydA�nlA�k karanlA�AYA� her zaman olduAYu gibi yener. Mitolojik tanrA� Prometheusve AtatA?rk gibi, kendi A�A�karlarA�ndan A�nce insanlA�AYA�n A�zgA?rlA?AYA?nA?, geleceAYini, dA?nya barA�AYA�nA� dA?AYA?nena�?bilgi ateAYia�?ne ve onlarA�n aydA�nlA�kA�AYA�AYA�naa�?ne kadar da muhtacA�z deAYil mi?
