İş arayan emeklilerin oranı artıyor

Çalışmak zorunda bırakılan emekliler, yeni işsiz ordusuna katılırken, aylıklar arasındaki farklılık, düşük emekli aylığı ve sağlık katkı payından muaf tutulmama gibi çeşitli sorunlara karşı karşıya…

Cengiz Aldemir /ANKARA - Ekonomik sıkıntıyı en fazla yaşayan kesimlerin başında emekliler geliyor. İşverenler,belli bir yaşın üzerindeki çalışan yerine genç, daha düşük ücretli ve daha yoğun çalıştırabilecekleri işgücünü tercih ediyor.Bu durum, çalıştırılmayan, emekli olmuş-edilmiş yeni bir yaşlı kuşak işsiz dalgası yaratıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yasası,en çok da buemekli-işsiz kesimi mağdur ediyor. Mağduriyeti nispeten giderecek çözüm ise, aylık bağlama oranının yükseltilmesi, seyyanen zam, intibak ve sağlık katkı payından emeklinin muaf olması şeklinde sıralanıyor. Özellikle yaşlanan işçilerin ağır çalışma koşullarına sahip sektörlerde çalışmalarının fiziksel olarak imkânsız olduğuna dikkat çeken Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Kırklareli Milletvekili Turabi Kayankonuyu Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine de taşıdı. Emekli aylıklarının bazen asgari ücretin de altında olduğunu belirten Kayan, 24 Saat Gazetesi’ne “Bu durumda olan milyonlarca emeklimiz, güvencesiz ve kayıt dışı sektörlere itiliyor. Bu da SGK yasasından kaynaklanıyor” dedi. İŞ ARAYAN EMEKLİ ORANI ARTIYOR Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve SGK verileri üzerinden değerlendirmelerde bulunan Kayan, Türkiye’de toplam 8 milyon 402 bin kişinin emekli aylığı aldığını, geriye kalan 4 milyon emeklinin ise ya sistem dışı çalıştığı, yada iş takibinin sürdürdüğünü bildirdi. 2002 yılında yüzde 37 olan çalışan ve iş arayan emekli oranının, 2017’de yüzde 48’e yükseldiğini işaret eden Kayan, “Daha önce SGK yasasında yapılan değişiklikle emekli aylıklarının sistemli bir biçimde düşürülmesi süreci başlamıştı. Bu kanunun aylık bağlama oranı, güncelleme katsayısı, aylıkların alt sınırı ve aylıkların artırılmasına ilişkin hükümleri emekliler için ciddi bir sorun haline geldi. Asgari ücretteki artış, emekli aylığına aynı oranda yansımıyor. Bu da mağduriyetlerin artarak sürmesini getiriyor. Ayrıca emekliden sağlık katkı payı alınmaması mağduriyetin giderilmesinde önemli bir adım olabilir” dedi. “EMEKLİ AYLIĞI ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA OLMAMALI” Asgari Ücret Tespit Yönetmeliği’nde yeni düzenlemeler yapılmasının zorunluluk haline geldiğinin atını çizen CHP’li Kayan, yönetmelikte, “İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücret” olaraktanımlandığını hatırlattı.Kayan, “Asgari ücret altında alınan her ücret, temel ve zorunlu ihtiyaçları karşılamasının mümkün olmadığını göstermekte. Ancak emekli aylıkları için böyle bir kriter söz konusu değil. Emekli aylığının asgari ücretin altında olmaması gerekir. Sendikalar da aynı görüşleri paylaşıyor, emekliler de. Ne yazık ki iktidar bunu görmezden gelmeye devam ediyor. Elektriğe, doğalgaza gıdaya zam yüzde 40-50’lerde emekliye zam ise sadece yüzde 5’lerde. Bu kabul edilemez. Bir an önce bu sorun çözülmeli ve emeklilerimizin, insan onuruna yakışır bir hayat sürmesi sağlanmalıdır” dedi. EMEKLİ MAĞDURİYETİNİ “EŞİTLİK” İLKESİ ÇÖZER “Gelişmişlik, emeklinin yaşam kalitesiyle ölçülür” diyen Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün de, emeklilerin sorunları ve çözüm önerilerini 24 Saat Gazetesi ile paylaştı. Çalışmak zorunda bırakılan emeklilerin yeni işsiz ordusuna katılmasının nedenlerinin başında, emekli aylığına hak kazanma ve emekli aylığı hesaplamalarında dengenin kurulamaması olduğunuvurgulayan Ergün, bunun da hem sisteme hem de emeklilere zarar verdiğini söyledi. Ergün, sosyal güvenliğin “eşitlik” ilkesinin, her değişiklikte rehber olmasının önemine vurgu yaptı. Uluslararası Sosyal Güvenlik Teşkilatı’nın (International Social Security Association-ISSA) sosyal güvenliğin tehditlerini tespit edip, bu sorunların çözümü ve sosyal güvenliğin gelişmesi için çalışmalar yaparak üye ülkelerle paylaştığını açıklayan Ergün, ülkemiz bakımından da benzer zorluklar olduğunu, ISSA’nın araştırmasına Türkiye’nin de önem vermesi gerektiğine dikkat çekti. EMEKLİNİN ÜÇ BÜYÜK SORUNU Emeklilerin, çözüm bekleyen sorunlarını üç başlıkta toplayan Ergün, hükümetle çözmeye çalıştıkları problemleri şöyle sıraladı: - Emekli aylıklarındaki farklılıklara intibak yapılarak çözüm getirilmeli. - Aylık hesaplamalarında karma sistem yerine bütün dönemler için tek bir kriter getirilmeli. - Emekli sağlık katkı payından muaf tutulmalı. Ergün, Gazi Üniversitesi ile birlikte 3 bin 500 emekliyi kapsayan yeni bir anket çalışması yaptıkları bilgisini de paylaştı.