Barış Dönmez / Van
Türkiye’nin en önemli hayvancılık merkezlerinden biri olan Van’da, besiciler elindeki hayvanları satamadığından hayvancılığı bırakma noktasında. Sabahları canlı hayvan pazarına giden besiciler, çoğu zaman eve eli boş dönüyor. Saman, yem ve mazota gelen zamlar, geçen yıla oranla canlı hayvan piyasasında yüzde 120’lik bir artış oldu. Besiciler, bu artışın kendilerini olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Hayvancılık eskisi gibi kâr getirmiyor
Besici Ferhat Aslan, satış yapamadığını bildirip şunları anlattı:
“Geçen yıl bir küçükbaşın fiyatı, 4 bin TL’ye satılıyordu. Bu yıl bu fiyat, 13 bin TL’ye yükseldi. Bu durum hayvan pazarına olumsuz yansıyor. Besiciler, elindeki hayvanı satamıyor. Zararına da kimse satmak istemez. Bu artış, sadece hayvan alım satımında olmadı. Neredeyse tüm gıda ürünlerinde artış oldu. İki gündür pazara geliyorum ama henüz bir satış yapamadım. 3 kişiyiz, boş gelip gidiyoruz. Geçen yıllara baktığımızda günlük neredeyse 50 ile 60 arasında küçükbaş hayvan satıyorduk. Bu durum köylere de olumsuz yansıyacak, insanlar köyleri bırakmak zorunda kalacak. Pazarda günden güne sayımız azalıyor. Hayvancılık eskisi gibi kâr getirmediği için, besiciler başka işlere yöneldi.”
Akaryakıt zamlarından dolayı, yem ve saman fiyatlarının arttığına değinen Besici Mikail Aslan ise, şunları söyledi:
“Artan arpa ve yem fiyatlarındaki zamlar, kuraklık ile akaryakıt artışı gibi nedenlerden dolayı küçükbaş hayvan piyasasının artmasına neden oldu. Geçen yıla oranla hayvan fiyatında yüzde 120 gibi bir artış olurken hayvanlar elimizde kalıyor. Hayvan piyasasındaki artış, kırmızı etti de arttırdı. Kırmızı etin kilosu, 600 ile 700 TL arasında satılıyor. Sabah hayvan pazarı yolunu tutan besiciler, eve eli boş dönüyor. Bu da besicilerin hayvancılığı bırakarak başka alanlara yönelmesine neden oluyor.”
“İnsanların alım gücü yok”
Elindeki hayvanların satılmamasının zararlarına olduğunu, insanların alım gücünün düştüğünü söyleyen Besici Salih Alan ise şöyle konuştu:
“Geçen yıl küçükbaş hayvanın tekini, 4 ile 5 bin arasında bir fiyata satıyorduk. Bu yıl 10 bin ile 12 bin arasında bir fiyata çıkmış durumda. Fiyatlar çok arttı. Bunun nedeni mazot ve yem, saman fiyatındaki artış. İnsanların alım gücü yok eskisi gibi. Artık ramazan alışverişini dahi doğru düzgün yapamıyorlar. Elimdeki hayvanları satmadığım her gün benim zararıma oluyor. Hayvanların barınağı, yemi ve saman gideri çok fazla.”
Köylerde üretim olmayınca her ürün pahalanacak
Küçükbaş hayvan piyasasındaki artışın önceki yıla oranla yüzde yüz olduğuna dikkat çeken Besici Reşit Bozkurt, bunun köylerdeki çiftçiyi de etkilediğini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hayvan piyasasındaki artık sofraları da vuruyor. İnsanlar artık eskisi gibi kırmızı et alamıyor. Önceki yıla oranla artış çok oldu. Hayvanın çifti, 25 bin TL’yi buldu neredeyse. Önceki yıllarda çiftini 10 bin ile 11 bin TL arasında bir fiyata satıyorduk. Bu şekilde devam ederse küçükbaş hayvanın çifti 30 bin TL’ye dayanacak. Bu gidişat ne yazık ki köydeki üreticiyi de etkiliyor. Köylerde üretim olmayınca her ürün pahalanarak soframıza gelecek. Yeşil samanın tonu 8 bin TL’ye satılıyor. Hal böyle olunca hayvan fiyatları da artıyor. Hayvanın sadece günlük barınması bana 35 TL’ye mal oluyor. Yem ve samanı saymıyorum bile. Satamayınca da her gün zarar ediyorum.”
Bölge sahipsiz, derdini halini soran yok
Besicilik, yem ve saman satışı yapan Hüdai Kılıç, gelinen noktaya ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Uzun yıllardır pazarda hem besicilik hem de yem saman ticaretiyle uğraşıyorum. Hiçbir zaman hayvan pazarı bu kadar durgunlaşmamıştı. Paranın değeri kalmadı artık. Et artışı yurttaşları olumsuz etkiledi. Kimse artık et alacak durumda değil. Kimse 500 TL vererek bir kilo et alacak durumda değil. Bir kilo alsak da kimseye yetmez zaten. Elimizde ki hayvanlar her gün yem ve saman tüketiyor. Bu bize zarar tabi. Cebimizden gidiyor her gün. Satış olmayınca boş yere bekliyoruz. Harcamalarımız günden güne artıyor. Fiyat artışından en önemli neden, mazot fiyatlarıdır. Kimse bu konuya el atmıyor. Nakliye fiyatları mazottan dolayı çok arttı. Bu durum hayvan piyasasına olumsuz etki yapıyor. Bölge sahipsiz kaldı. Derdimizi ve halimizi kimse sormuyor.”
