İş yerinde rapor yazarken, ödev hazırlarken ya da sadece merak ettiğimiz bir soruya yanıt ararken bu teknolojilere başvuruyoruz. Ancak, bu araçların arkasındaki veri toplama süreçleri ve bu verilerin nasıl kullanıldığı, Türkiye'de ve dünyada giderek büyüyen bir endişe kaynağı. Peki, ChatGPT gibi YZ modelleri verilerimizi kaydediyor mu? Bu veriler nasıl kullanılıyor? Ve en önemlisi, gizliliğimiz ve güvenliğimiz tehdit altında mı?
ChatGPT ve Benzeri YZ Araçları Verileri Kaydediyor mu?
OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT, kullanıcıların yazdığı metinleri ve sorduğu soruları işlemek için tasarlanmış bir dil modelidir. OpenAI'nin resmi açıklamalarına göre, kullanıcı verileri modelin eğitimi ve geliştirilmesi için kullanılabiliyor, ancak bu süreçte kişisel verilerin korunmasına yönelik önlemler alınıyor. Örneğin, bireysel kullanıcıların doğrudan tanımlanabilir bilgileri (ad, adres, telefon numarası gibi) saklanmıyor. Ancak, sohbet geçmişiniz veya paylaştığınız metinler, hizmetin iyileştirilmesi için anonimleştirilmiş bir şekilde işlenebilir.
Türkiye'de faaliyet gösteren bir diğer YZ aracı olan xAI'nin Grok modeli de benzer prensiplerle çalışıyor. xAI, kullanıcı verilerinin güvenliğini sağlamak için katı protokoller uyguladığını belirtiyor. Ancak, X platformunda yapılan bazı paylaşımlarda, kullanıcılar YZ araçlarının ne kadar veri topladığı ve bu verilerin nereye gittiği konusunda şüphelerini dile getiriyor. Örneğin, bir X kullanıcısı, "YZ'ye sağlık sorunlarımı yazsam, bu bilgiler bir gün sigorta şirketlerine satılır mı?" sorusunu yönelterek yaygın bir endişeyi özetledi.
Uzmanlara göre, YZ araçlarının veri toplama süreçleri, hangi şirketin hangi politikayı benimsediğine bağlı olarak değişiyor. KVKK (Kişisel Verileri Koruma Kanunu) gibi yerel düzenlemeler, Türkiye'deki kullanıcıların verilerinin korunmasında önemli bir rol oynuyor. Ancak, uluslararası şirketlerin sunucularının genellikle yurt dışında olması, veri güvenliği konusunda soru işaretleri yaratıyor.
Verilerimiz Ne İçin Kullanılıyor?
YZ şirketleri, toplanan verileri genellikle şu amaçlarla kullanıyor:
• Model Eğitimi: Kullanıcıların sorduğu sorular ve verdiği yanıtlar, YZ modellerinin doğruluğunu ve etkinliğini artırmak için kullanılıyor. Örneğin, ChatGPT'nin daha akıcı Türkçe yanıtlar vermesi, Türk kullanıcıların geçmişte paylaştığı verilerle mümkün oldu.
• Hizmet İyileştirme: Kullanıcı alışkanlıkları, hangi özelliklerin daha çok kullanıldığını anlamak için analiz ediliyor.
• Reklam ve Pazarlama: Bazı ücretsiz YZ araçları, kullanıcı verilerini anonimleştirerek reklam hedeflemeleri için kullanabilir. Ancak, OpenAI gibi şirketler şu an için bu yöntemi uygulamadığını belirtiyor.
• Bilimsel Araştırma: xAI gibi bazı şirketler, kullanıcı verilerini (anonimleştirilmiş şekilde) bilimsel araştırmalar için paylaştığını ifade ediyor.
Türkiye'de YZ veri kullanımı, özellikle e-ticaret ve bankacılık gibi sektörlerde hızla yaygınlaşıyor. Örneğin, bazı Türk bankaları, müşteri hizmetlerinde YZ destekli chatbotlar kullanarak kullanıcıların finansal sorularını yanıtlıyor. Bu süreçte toplanan veriler, hem hizmet kalitesini artırmak hem de müşteri davranışlarını analiz etmek için kullanılıyor. Ancak, bu verilerin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi durumunda ciddi riskler ortaya çıkabilir.
Tehdit Altında mıyız?
YZ'nin veri toplama süreçleri, doğru yönetildiğinde kullanıcılar için büyük bir tehdit oluşturmayabilir. Ancak, uzmanlar birkaç temel risk alanına dikkat çekiyor:
Veri Sızıntıları: Geçmişte, büyük teknoloji şirketlerinin veri ihlalleri yaşadığı biliniyor. Örneğin, 2023'te bir siber saldırı sonucu bazı YZ platformlarının kullanıcı verilerinin sızdığı iddia edilmişti. Türkiye'de de benzer bir olay yaşanması durumunda, özellikle hassas bilgiler (sağlık, finans, kişisel yazışmalar) risk altında olabilir.
Etik Sorunlar: YZ modellerinin, kullanıcıların dini, siyasi veya kişisel görüşlerini öğrenmesi ve bu verilerin yanlış amaçlarla kullanılması mümkün. Örneğin, bir YZ'ye siyasi bir soru sorarsanız, bu veri anonimleştirilse bile belirli bir ideolojik profil oluşturmak için kullanılabilir.
Yasal Boşluklar: Türkiye'de KVKK, veri güvenliği için önemli bir çerçeve sunsa da, uluslararası YZ şirketlerinin faaliyetleri genellikle Avrupa'daki GDPR gibi daha katı düzenlemelere tabi. Ancak, bu düzenlemelerin uygulanmasında eksiklikler yaşanabiliyor.
Otonom Karar Alma: YZ sistemlerinin, toplanan verilere dayanarak bireyler hakkında kararlar alması (örneğin, kredi başvurularını reddetme) etik tartışmaları beraberinde getiriyor. Türkiye'de bu tür uygulamalar henüz yaygın değil, ancak gelecekte artması bekleniyor.
Siber güvenlik uzmanı Dr. Ahmet Kılıç, Türkiye'deki kullanıcıların YZ araçlarını kullanırken dikkatli olması gerektiğini vurguluyor:
"YZ'ye ne kadar çok bilgi verirseniz, o kadar çok iz bırakırsınız. Özellikle sağlık, finans veya kişisel görüşlerinizi paylaşırken iki kez düşünün. Ayrıca, güçlü parolalar kullanmak ve iki faktörlü kimlik doğrulama gibi güvenlik önlemlerini devreye sokmak kritik."
Türkiye'de YZ ve Veri Güvenliği İçin Ne Yapılıyor?
Türkiye, YZ teknolojilerinde hem kullanıcı hem de geliştirici olarak hızla ilerliyor. TÜBİTAK ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, yerli YZ çözümleri geliştirmek için projeler yürütüyor. Bu projeler, veri güvenliğini merkeze alarak uluslararası standartlara uygun çözümler üretmeyi hedefliyor. Örneğin, yerli YZ platformlarının, Türk kullanıcıların verilerini yurt içinde saklaması için çalışmalar yapılıyor.
Ayrıca, KVKK, YZ şirketlerinin Türkiye'deki faaliyetlerini denetlemeye devam ediyor. 2024'te, bir YZ uygulamasının kullanıcı verilerini izinsiz topladığı iddiasıyla başlatılan soruşturma, bu alanda farkındalığın arttığını gösteriyor. Ancak, uzmanlar, kullanıcıların da bilinçli davranması gerektiğini söylüyor.
Kullanıcılar Ne Yapabilir?
YZ araçlarını güvenli bir şekilde kullanmak isteyen Türk kullanıcılar için bazı öneriler:
• Hassas Bilgileri Paylaşmaktan Kaçının: Sağlık, finans veya kişisel görüşlerinizi YZ ile paylaşmadan önce riskleri değerlendirin.
• Gizlilik Politikalarını Okuyun: ChatGPT, Grok veya başka bir YZ aracı kullanmadan önce, şirketin veri politikalarını inceleyin.
• Güvenli İnternet Kullanımı: VPN gibi araçlar kullanarak veri aktarımınızı daha güvenli hale getirebilirsiniz.
• Yasal Haklarınızı Bilin: KVKK kapsamında, verilerinizin nasıl kullanıldığını öğrenme ve silinmesini talep etme hakkınız var.
2025 ve Ötesi: YZ ile Yeni Bir Dünya
YZ teknolojileri, Türkiye’de eğitimden sağlığa, iş dünyasından sanata kadar birçok alanda devrim yaratıyor. Ancak, bu teknolojilerin sunduğu fırsatlar kadar riskler de mevcut. ChatGPT ve benzeri araçların verileri nasıl kullandığı, yalnızca teknik bir mesele değil, aynı zamanda bireylerin mahremiyeti ve toplumun güvenliğiyle ilgili bir konu.
Uzmanlar, 2025’te YZ’nin daha fazla denetlenmesi ve etik kuralların geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. Türkiye’de bu alanda atılacak adımlar, hem kullanıcı güvenini artıracak hem de yerli YZ teknolojilerinin küresel arenada rekabet gücünü yükseltecek.
Peki, siz YZ’ye ne kadar güveniyorsunuz? Verilerinizin güvende olduğunu düşünüyor musunuz? Bu sorular, önümüzdeki yıllarda Türkiye’nin en çok konuşacağı konulardan biri olmaya aday.
