2025 Kurban Bayramı'nın ardından küçükbaş hayvan satışlarının önceki yıllara kıyasla nasıl seyrettiği merak konusuydu. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Başkanı Nihat Çelik, bu yıl satışların 3 milyonun üzerine çıktığını belirterek, kurbanlık piyasasında beklenen hareketliliğin yaşandığını ifade etti.
Ancak artan yem ve bakım maliyetlerinin üreticiyi ciddi biçimde zorladığını söyleyen Çelik, hayvancılığın sürdürülebilirliği için üreticilerin mutlaka desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Çelik, “Her Kurban Bayramı’nda küçükbaş hayvan satışları 2,5-3 milyon arasında değişiyor. Geçen yıl 2,2 milyonu küçükbaş olmak üzere toplam 2,7 milyon kurbanlık satılmıştı. Bu yıl 2,5 milyonu küçükbaş hayvan olmak üzere toplam 3 milyondan fazla satış gerçekleştiğini tahmin ediyoruz. Dolayısıyla bu yıl satışlar, geçmiş yılları aratmadı” diye konuştu.
Maliyet dengesizliği hem üreticiyi hem tüketiciyi vurdu
Kurban Bayramı’nda en çok konuşulan konulardan biri kurbanlık fiyatlarındaki artış oldu. Ancak Başkan Çelik’e göre bu artış üreticiye kâr değil, artan maliyetlere çalışıyor. Yem, çoban ve bakım giderlerindeki fahiş artışlar, piyasada fiyat dengesizliği yarattı:
“Hayvan fiyatlarındaki artışla maliyetler arasında ciddi bir dengesizlik var. Son dönemde canlı hayvan ve karkas fiyatları haricinde yem fiyatları çok yükseldi. Çoban ücretleri, nakliye ve bakım maliyetleri de artınca üretici kazanç sağlayamaz hale geldi. Bu durum doğal olarak tüketiciye de yüksek fiyat olarak yansıdı. Ne üretici memnun ne tüketici...”
Yetiştirici direniyor ama sürdürülebilir değil
Artan maliyetler nedeniyle birçok yetiştiricinin üretimi bırakma noktasına gelmesine rağmen geleneği yaşatmak amacıyla çalıştıklarını söyleyen Çelik, hayvancılığı sürdürenlerin ciddi bir ekonomik yük altında olduklarını ifade etti.
Çelik, “Yetiştiricilerimiz çok zor şartlara rağmen üretmeye devam ediyor. Birçoğu, atadan babadan kalma mesleği yaşatmak için direniyor. Ancak maliyetlerin bu kadar yüksek olduğu ortamda ayakta duramayanlar hayvanlarını elden çıkarıp başka işlere yöneliyor. Bu da hem sektör hem de ülke ekonomisi için ciddi bir kayıp” diye konuştu.
Üretici de tüketici de memnun değil
Çelik, hayvancılığın sürdürülebilirliği için üreticilerin mutlaka desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Girdi maliyetlerinin düşürülmesinin üretimden kopuşu engelleyecek en önemli adım olduğunu söyleyen Çelik, “Yetiştiriciler çok daha fazla desteklenmeli, girdi fiyatları düşürülmeli ki hayvancılığımız sürdürülebilir hale gelsin. Üreticinin emeğinin karşılığını aldığı, tüketicinin de ulaşılabilir fiyattan kurbanlık alabildiği bir denge sağlanmalı. Biz her zaman ‘sürekli üretim’ diyoruz, çünkü çözüm burada” sözlerini aktardı.
Başkan Çelik’in vurguladığı bir diğer önemli nokta da hem üreticinin hem de tüketicinin şikâyetçi olduğu bir yapının sürdürülebilir olmaması: “Hayvancılığın sürdürülebilirliği için üretici emeğinin karşılığını almalı, tüketici de ulaşılabilir fiyata kurbanlık temin edebilmeli. Bunun için sadece bayram döneminde değil, yıl boyu planlı destek ve müdahale şart.”
