Dicle Kavak Ekmekci / Ankara
Türkiye enflasyonla mücadele ederken, 31 Mart 2024 Mahalli İdareler Seçimleri sonrasında tüketicinin zam furyasıyla karşı karşıya kalacağı öngörülüyordu. Yerel seçimlere ittifaksız katılan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Türkiye genelinde yüzde 37.8 oy oranı alarak 1977 seçimlerinden bu yana ilk defa birinci parti oldu. 2002 yılından bu yana iktidarda olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ise yüzde 35.5 oy oranıyla 22 yıldır girdiği seçimlerden ilk defa yenilgiyle ayrıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Şubat 2024’te seçimlerden hemen önceki ay tüketici fiyatlarındaki değişimi bir önceki yıla göre yüzde 67, bir önceki aya göre ise yüzde 4,5 olarak açıklamıştı. 2023 yılı enflasyon oranıysa yüzde 64,77 olarak açıklanmıştı. Gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarının bir önceki yıla göre yüzde 71,12 oranında arttığı kaydedilmişti. 2024 yerel seçimlerinin yapıldığı Mart ayında Tüketici Güven Endeksi değeri 79,4 olarak belirlenmişti.
Seçim öncesi ve seçim sonrası Pazar fiyatlarında dalgalanma yok
Seçimin tezgahlara yansıyıp fiyatların artıp artmayacağı merak konusu olmuştu. Sizler için Keçiören Bölgesinde bulunan Bilgili Semt Pazarı, Yayla Son Durak Pazarı, Bağlarbaşı Pazarı, Yayla Son Durak Pazarını gezerek fiyatların nabzını tuttuk. 29 Mart Bilgili Semt Pazarı’nda çilek 40 ile 50 mandalina 10 ile 15 TL, muz 35 ile 45 TL, domates 15 ile 25 TL, köy biberi 40 ile 50 TL, limon 8 ile 10 TL, patates 10 ile 15 TL arasında değişiklik gösteriyordu. Seçimlerden bir gün önce 30 Mart Yayla Son Durak Pazarı’nda çilek 40 ile 50 TL, mandalina 10 ile 15 TL, muz 40 ile 45 TL, domates 25 ile 30 TL, köy biberi 35 ile 40 TL, soğan 10 ile 12 TL, patates 10 ile 15 TL, limon 8 ile 10 TL arasında fiyatlara sahipti.
Vatandaş fiyat pahalılığından yakınsa da Pazar esnafı maliyetler göz önünde tutulduğunda mevcut fiyatların tüketiciye en uygun şekilde sunulduğunu söyleyerek düşük karla satış yaptıklarını belirtti. 14 yıldır pazarcılık yapan Murat Çobanoğlu gazetemize yaptığı açıklamada, “Asgari ücret yükseldi de 15 liraya mandalina alabiliyorlar. Ürünü toplaması taşıması mazotu insan gücü Pazar tezgahına gelene kadar ki tüm maliyetlere bakarsak neredeyse hiç kar edemiyoruz. Bence fiyatlar normal” dedi.
Seçimlerin ardından kurulan 5 Nisan pazarında, çilek 70 ile 100 TL, mandalina 15 ile 20 TL, muz 35 ile 50 TL, domates 25 ile 25 TL, köy biberi 30 ile 40 TL, limon 15 ile 20 TL, patates 10 ile 20 TL, soğan 8 ile 12 TL arasında bir fiyat listesiyle karşımıza çıktı. Fiyat artışı yalnızca çilekte gözlenirken diğer meyve sebzelerde fiyatlar hemen hemen sabit kaldı. 13 Nisan pazarında çilek 50 ile 60 TL, mandalina 15 ile 20 TL, muz 40 ile 50 TL, domates 20 ile 35 TL, köy biberi 30 ile 40 TL, limon 15 ile 20 TL, patates 12 ile 15 TL, soğan 8 ile 12 TL arasında fiyat etiketiyle tüketici karşısına çıktı. Seçimlerden iki hafta sonraki Pazar fiyatlarını karşılaştırdığımızda da fiyatlarda dalgalanmanın yaşanmadığını ve pazar tezgahlarındaki fiyatların değişmediğini gördük.
Pazardaki en pahalı ürün tanesi 100 TL ile kavun oldu. Kavuncu Bilal Çeviker de fiyatları değerlendirdi. Çeviker, “Şu an kavunun tezgahlara çıktığı ilk hafta olduğu için fiyatı çok yüksek. Fakat Pazar tezgahlarındaki ürünlerin hepsinin fiyatı haftalardır sabit. Domatesin kilosu 20 TL idi. Seçimlerin üzerinden iki hafta geçti hala 20 TL. Seçimler meyve sebze fiyatlarını etkilemedi. Fiyatlar aynı ama alıcı yok. Bayram sebebiyle ziyaretçi ve alıcı da çok az” diye konuştu.
Pazar esnafından Mesut Yurdakul seçim sonrası Pazar fiyatları hakkında konuştu. Yurdakul, “Biz Pazar esnafı olarak seçimlerden sonra fiyatların artacağını düşünüyorduk. Şimdiye kadar her seçimden çıkıldığında sandık tezgaha da yansıdı ve artış oldu. Altın ve dolar arttıkça bizim fiyatlar da fırladı. Bu defa öyle olmadı. Fiyatlarımız iki hafta geçmesine rağmen aynı duruyor. Tabi biz yine de zam bekliyoruz. İki bayram arası dönemde fiyatlar yükselişe geçecek” açıklamasında bulundu.
Ankara Büyükşehir Belediyesi hal fiyatları
Seçimler Pazar fiyatlarını etkilemedi. Toptancı hallerinde de durum aynı. Seçimlerden önceki 29 Mart tarihli hal fiyatlarıyla seçim sonrası kurulan 4 Nisan tarihli hal fiyatlarını karşılaştırdık. Büyükşehir belediyesi toptancı hali fiyatları seçim sonuçlarından etkilenmeyerek sabit kaldı.
29 Mart tarihli hal fiyat listesinde, armut 18 ile 30 TL, köy biberi 45 ile 66 TL, çilek 35 ile 70 TL, domates 20 ile 40 TL, taze fasulye 45 ile 70 TL, limon 6 ile 12 TL, yerli muz 20 ile 40 TL, patates 15 ile 20 TL, kuru soğan 9 ile 15 TL arasında değişkenlik gösteriyordu.
4 Nisanda kurulan halin fiyatları ise şöyle seyretti: armut 18 ile 30 TL, köy biberi 35 ile 55 TL, çilek 35 ile 60 TL, domates 20 ile 40 TL, taze fasulye 35 ile 55 TL, limon 6 ile 12 TL, yerli muz 20 ile 50 TL, patates 16 ile 21 TL, kuru soğan 9 ile 16 TL arasında fiyat listesine sahip oldu. Toptancı halleri de pazarlar gibi seçimlerden etkilenmedi ve fiyat dalgalanmaları yaşanmadı.
31 Mart yerel seçimlerinden sonra gıda fiyatlarında oynama olmadığını ve Pazar ile hallerdeki meyve sebze fiyatlarının hemen hemen aynı kaldığını gördük. Tezgahlarda ürünler üzerinden fiyat artışı yaşanmasa da, gıda fiyatları cep yakmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi’nin 2023 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 10’un altında kapattığını açıklamıştı. TÜİK gıda fiyat endeksine göre ise ülkede gıda fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 72 artış gösterdi. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 57,68, aylık yüzde 6,65 olarak belirlendi. 
