BURAK COAzKUN (ANKARA) - Amerikan HavacA�lA�k ve Uzay Dairesia��nin (NASA) uzay aracA� Junoa��nun JA?pitera��den gA�nderdiAYi fotoAYraflar bilim adamlarA�nA� AYaAYkA�na A�evirdi. Bilim dA?nyasA�nA�n saygA�n dergisi Naturea��de yayA�nlanan makaleye gA�re, Junoa��nun gA�nderdiAYi fotoAYraflardan sonra bilim adamlarA�nA�n GA?neAY Sistemia��nin en bA?yA?k gezegeni JA?pitera��in atmosferi A?zerinde daha fazla yormalarA� gerekiyor. Hidrojen ve helyumdan oluAYan gaz devi, en az 67 uydunun ev sahibi, DA?nyaa��dan daha bA?yA?k fA�rtA�nalarA�, A�lA?mcA?l radyasyon alanlarA� ve gA?A�lA? manyetosferi ile gA�kyA?zA?ndeki en parlak cisimlerden biri olan JA?pitera��in yA�rA?ngesine 4 Temmuz 2016a��da giren ve AYimdiye dek 10 kez yakA�n geA�iAY yapan Junoa��nun en A�nemli bulgusu, dev gezegenin kuzey ve gA?ney kutuplarA�nda devasa garip kA?meler ve daimi kasA�rgalarA�n varlA�AYA�nA� keAYfetmek oldu. DEVASA KASIRGALAR FotoAYraflarda, JA?pitera��in kuzey kutbunda bir bA?yA?k kasA�rganA�n etrafA�nda sekiz adet kalA�cA�, A�okgen AYekilli dev boyutlarda kasA�rga dikkat A�ekiyor. GA?ney kutbunda da benzer AYekilde bir siklonun A�evresinde beAY adet kasA�rga gA�zleniyor. Bilim adamlarA�, kuzeydeki fA�rtA�nalarA�n her birinin 4 bin ila 4 bin 600 km, daha bA?yA?k olan gA?neydekilerin de 5 bin 600 ila 7 bin km A�apA�nda olduAYunu belirtiyorlar. Devasa kasA�rgalarA�n her birinin Atlas Okyanusua��nu iA�ine sA�AYdA�rabilecek kadar bA?yA?k olduAYuna iAYaret edilirken, normalde a�?a��Coriolis beta etkisiylea��a�� kutuplara girdap biA�iminde ilerlemesi ve burada birbirleriyle karA�AYmalarA� beklenirken, bu dev fA�rtA�nalarA�n kutuplarda kalA�cA� bir AYekilde dA�nmeye devam etmesi bilim adamlarA�nA� AYaAYA�rtA�yor. Bu dev kasA�rgalarA�n A�ok yoAYun olmalarA� ve herbirinin spiral kollarA�nA�n komAYularA�yla temas etmesine raAYmen birbirleriyle karA�AYmamalarA� sorusuna yanA�t aranA�yor. a��a��NEDEN BA�RBA�RLERA�NE KARIAzMIYORLAR?a��a�� Nature dergisindeki makalenin baAY yazarA� Romaa��daki Uzay Astrofizik ve Gezegenbilim EnstitA?sA?a��nden Alberto Adriani, a�?a��Normalde birbirlerini itmeleri, A�ekmeleri ve sonunda karA�AYmalarA� gerekir. Soru: neden birbirlerine karA�AYmA�yorlar?a��a�� Cassini uzay aracA�ndan gelen veriler A�AYA�AYA�nda bir diAYer gaz devi SatA?rna��A?n her kutbunda birer kasA�rga girdabA� olduAYunu biliyoruz. Demek ki her gaz devi gezegenin atmosferinin aynA� olmadA�AYA�nA� kabul etmeye baAYlamalA�yA�za��a�� ifadesini kullanA�yor. Bilim adamlarA� makalede, JA?pitera��deki kasA�rgalarA�n oluAYumunun diAYer gezegenlerdekinden A�ok farklA� olduAYuna iAYaret ediyorlar. NASA uzmanlarA� da, gaz devi gezegenlerin atmosfer (Jovian atmosferi) yapA�sA�nda hangi etkenlerin buna neden olduAYunu anlamaya yarayacak bir atmosfer modeli oluAYturmaya A�alA�AYA�yorlar. Junoa��nun 1 Nisana��da yapacaAYA� 11. yakA�n geA�iAYin ardA�ndan gA�ndereceAYi verilerin bu sorulara yanA�t bulmada yardA�mcA� olmasA� bekleniyor.
Editör: TE Bilisim