Utku ŞENSOY
8 ŞUBAT 1935, Cumhuriyet tarihimizin en önemli günlerinden biridir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin beşinci dönem seçiminde, Türk kadını milletvekili seçiminde ilk kez oy kullandı ve aday oldu. Türk kadını,ilk önce, 1930 yılında belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkına kavuştu. 3 Nisan 1930’da Belediye Kanunu›nda yapılan düzenlemeyle yerel siyasette yer alma ve yöneticileri belirleme hakkı elde eden cumhuriyet kadını, en demokratik hakkını, aynı yılın sonuna doğru gerçekleşen seçimlerde kullandı. Çok sayıda kadın belediye meclislerine girdi.
1933 yılında ise, Köy Kanunu’nda yapılan değişiklikle kadınlar artık muhtar ve heyetlerine seçme ve seçilme hakkına da sahip oldu.Yapılan ilk yerel seçimde, Aydın’ın Çine ilçesine bağlı Demirdere köyünde, (Bugünkü Karpuzlu ilçesi) seçimi kazanan Gül Esin, Türkiye Cumhuriyeti›nin ilk kadın muhtarı olarak tarihe geçti.
Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkını veren yasal düzenleme ise, 1934 yılında Anayasa ve Seçim Kanunu’nda değişiklik yapılması sonucu gerçekleşti. 5 Aralık 1934 tarihinde görüşülen öneri, 317 sandalyeli Meclis›te, 258 milletvekilinin katıldığı oturumda ve tamamının oyuyla kabul edildi. Böylece kadınlar 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkına sahip oldu.Türkiye›de kadınların ilk kez oy kullandığı ve aday olabildiği TBMM, beşinci Dönem seçimleri 8 Şubat 1935’te yapıldı.17 kadın milletvekili ilk kez 400 sandalyeli mecliste yer aldı. Ara seçimlerde bu sayı 18’e ulaştı.
“İnsan topluluğu kadın ve erkek denilen iki cins insandan mürekkeptir. Kabil midir ki, bu kütlenin bir parçasını ilerletelim, ötekini ihmal edelim de kütlenin bütünlüğü ilerleyebilsin? Mümkün müdür ki, bir cismin yarısı toprağa zincirle bağlı kaldıkça öteki kısmı göklere yükselebilsin?”
Mustafa Kemal ATATÜRK
