Ülkece deprem felaketiyle savaştığımız günlerde afet bölgelerinde zor durumda kalan özel beslenme gereksinimli bireylerin de ihtiyaçlarının gözetilmesi gerektiği, Çölyak Dernekleri tarafından gündeme getirildi. Dernekler ve ilgili kuruluşlar bir araya gelerek çölyak hastası depremzedeler için glutensiz koliler hazırladı. Çölyak Derneği- Ankara Başkanı Şebnem Ercebeci Çınar, konunun ciddiyetine dikkat çekti ve çalışmalarını aktardı
CEMRE POLAT/ANKARA- 6 Şubat Pazartesi günü Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve 10 çevre ili de etkisi altına alan 7,7 şiddetindeki deprem ve ardından gelen büyük sarsıntılar, ne yazık ki binlerce vatandaşımızın canlarını, ailelerini ve evlerini kaybetmesine neden oldu. Depremzedelere yardım etmek amacıyla Türkiye’den ve dünyanın birçok ülkesinden hasarlı bölgelere nakdi ve ayni yardımlar ulaştırıldı. Yardım kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve belediyeler tarafından bölgelere destek devam ederken halen birçok ilimizde yardım bekleyen vatandaşlarımız var. Onlardan bazıları ise çölyak hastaları gibi özel beslenme gereksinimli bireyler. Ne yazık ki gıda kolilerinde bulunan çoğu besini tüketemiyorlar.
Çölyak Derneklerinden gelen bilgilere göre afet bölgelerinde diyetini bozmak zorunda kalarak hastalanan çok sayıda kişi bulunuyor. Bazı bölgelerde gıda ihtiyacı tam olarak karşılanamamışken, çoğu kişi bir lokma ekmek beklerken, çölyak gibi diyeti bozulamayacak hastalıklarla mücadele eden insanlar maalesef sorunlarını dile getiremiyor. Çölyak Dernekleri de bu soruna çözüm bulabilmek için glutensiz üretim yapan firmalar ve kuruluşlarla iş birliği yaparak depremzedelere glutensiz gıdalar yolluyor. Yetkililere ulaşarak konuya dikkat çekmeye çalışıyor.
Türkiye’nin birçok ilinden 40 Çölyak Derneği, Rotary kulüpleri, Lokman Hekim, Seferoğlu Glutensiz, Glutensiz Ankara Pastası, Cemali Glutensiz gibi firmalar ve kuruluşların desteğiyle özel gıda gereksinimli depremzedeler için glutensiz gıda kolileri hazırlandı. Ankara Çölyak Derneği Başkanı Şebnem Ercebeci Çınar, çalışmalarını ve önümüzdeki süreçte konuyla ilgili yapılması gerekenleri gazetemize anlattı.
Olağanüstü durumlarda bir kriz yaşanmaması için her ildeki çölyak hastalarının bir listesinin afet birim merkezlerinde olması gerektiğini ve bölgelere acilen glutensiz seyyar mutfak kurulması gerektiğini belirten Çınar, “Hiçbir yerde, deprem bölgesinde dahi diyetlerini bozamayacakları için aç kalan çölyaklılar var. Mağduriyetin giderilmesi için Çölyak Dernekleri olarak çölyaklı depremzedeler için bir kampanya başlattık ve glutensiz koliler hazırladık. Birçok ilden çölyak denekleri yardım etmeye gayret etti. Çok sayıda firma ve kuruluşun iş birliği ile ekipler oluşturuldu fakat ürünlerin ulaşımı konusunda zorluk çekildi. Bazı köylere ulaşılamadı ve zaten çok zor durumda olmaları yetmiyor gibi bir de diyetini bozmak zorunda kalarak hastalananlar oldu. Bu sebeple konuyla ilgili ciddi çalışmalar yapılması gerektiğini bir kez daha hatırlatmamız gerekiyor” dedi.
Çınar: “Özel gıdalarla beslenen hastalar için doğal afetlerde ayrı bir birim kurulmalı”
Dezavantajlı gruplar için acilen gerekli tedbirlerin alınması gerektiğinin altını çizen Çınar, konuyla ilgili bir organizasyonun henüz yapılmamış olduğunu, ilgili kurum ve kuruluşlarla görüşülüp durumun ciddiyetinin anlatılması gerektiğini söyledi. Sadece kendisi ya da yakını çölyak olan bireylerin bir araya gelerek oluşturduğu sivil toplum kuruluşlarının kendi çabalarıyla yardımcı olmaya çalıştığını aktardı ve yetkililerin konuyla ilgilenmesi için çağrıda bulundu. Gıda yardımı yapılırken glutensiz beslenmek zorunda olan bireyler için konunun hayati önem arz ettiğinin göz önünde bulundurulması gerektiğini aktaran Çınar, “Anayasamızın ‘Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması’ maddesinde de yer aldığı üzere tüm vatandaşlar, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip. Ülke sağlığının ulusal politikalarla geliştirilmesi, devletin olduğu kadar vatandaşların ve tüm sivil toplum kuruluşları ile özel sektörün de sorumluluk alanı. Uzun vadede sağlığın geliştirilmesi ve iyileştirilmesi için tüm paydaşların el birliği ile çalışması gerekiyor. Her hastalıkta olduğu gibi çölyak hastalığında da gerekli tedbirlerin alınması ve uygun şartların oluşturulması çölyak hastalarının yaşamlarını sürdürebilmesi için önem arz ediyor.
Evlerinden dışarıda yemek konusunda kaliteli bir hayat sürdürmekte zorlanan çölyaklılar, deprem sırasında ne yapacak? Normal yiyeceğe bile zor ulaşabilen vatandaşlar bu durumda, bu çaresizlik karşısında ne yapacaklar? Bunun en iyi örneği, deprem sırasında birebir yaşandı. Çölyaklılar glutensiz beslenme zorunluluğunu topluma kabul ettirmekte zorlanırken depremin karmaşası sırasında bir kez daha kendilerini ifade edemediler. Glutensiz diyetlerini yerine getirmedikleri takdirde hastalanacaklarını kimseye anlatamadılar.
Olağanüstü durumlarda çölyak hastalarının diyet ürünlerini bulabilmeleri bir tas çorba ya da bir lokma ekmek tüketmeleri neredeyse imkânsız. Bu sebeple ivedilikle özel beslenen hastalar için bu tür sel, deprem, yangın gibi doğal afetlerde ayrı bir birim kurulmalı ve İhtiyaç sahiplerine ürünler belli noktalarda teslim edilmeli. Glutensiz gıda bankaları kurularak böyle zamanlarda hizmet verilmeli. Her ilde bir glutensiz mutfak hizmeti veren ekip ve glutensiz ürün hazır bulundurulmalı. Bu ekip, çölyak konusunda eğitilmeli. Önceden yapılan tatbikatlar ve iyi bir organizasyon sayesinde çölyak hastalarının deprem sırasındaki mağduriyeti giderilmelidir. Bu konuda henüz iyi bir koordinasyonun yapılmadığı günümüzde açıkça görülüyor. Ancak kendisi veya yakınları çölyak olan kişilerin birleşerek oluşturduğu sivil toplum kuruluşları, kendi çabalarıyla çölyaklı kardeşlerine yardımcı olmaya çalışıyor” sözlerini aktardı.
“Hem can derdinde olup hem de diyetlerini bozamadıkları için aç kalan çölyaklıların durumu çok vahim bir tablo çiziyor”
Gıda hassasiyetine sahip depremzedelerin ulaştırılan çoğu gıdayı tüketemediği için aç kaldığını ve glutensiz ürün talebinin çok olduğunu aktaran Çınar, toplumda gerekli duyarlılığın oluşturulmasının bir zorunluluk olduğunu ifade etti. Halka, glutensiz ürünler için ayrı bir koli yaparak deprem bölgelerine göndermeleri konusunda davette bulundu. Tüm Türkiye’den çölyak derneklerinin koordineli bir şekilde çalışarak glutensiz ürünler topladığını aktaran Çınar, “Çalışma prensiplerimiz çok farklı olmasına rağmen tüm Türkiye’den çölyak dernekleri bir araya geldi ve depremzedelere elimizden geldiğince derman olmaya çalıştık. Her ildeki çölyak dernek başkanları depremzede çölyaklılar için kampanya başlattı ve glutensiz koliler hazırlayarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırmaya çalıştı. Gönderilen glutensiz kolilerin ihtiyaç sahiplerinin acılarını bir nebze olsa da hafiflettiğini umuyoruz. Ürünleri ulaştırmak konusunda bazı sorunlar yaşandı. Glutensiz üretim ve satış yapan firmalar ve dernek üyelerinin iş birliği ile ekipler oluşturuldu, ancak çoğu yere bu ürünleri ulaştırmakta zorluk çekildi. Bu sebeple konu ile ilgili ciddi çalışmaların yapılmasının gerekliliği bir kez daha gözler önüne serildi. Bu konu ile ilgili Sağlık Bakanlığı, AFAD, AKUT, Kızılay, Özel Beslenme Genel Müdürlüğü ve Çölyak Derneklerinin gerekli görüşleri de alınarak ortak paydada buluşarak acil önlemleri tespit edip, gerekli uygulamaları gündeme getirmesi hususu ele alınmalıdır” dedi.
Editör: Ahmet Ertüm
