Utku ŞENSOY Tüm dünya gibi Türkiye de, Korona virüs ile mücadelesini titizlikle sürdürürken, çok farklı “sessiz bir bayramı” geride bıraktık. 4 günlük evlerde karantina öncesi yazlıkçılar yoğun biçimde yazlıklarına akın ederken yeni bir dalga gelecek diye yüreğimiz ağzımıza geldi. Temennimiz her şey beklenilen düzeyde “normale doğru” seyrederken, olumsuz bir tablonun yaşanmaması, ancak bunun kesin sonuçlarını önümüzdeki günlerde görebileceğiz. Ekonominin çarklarının durma noktasına geldiği bu pandemide boşalan kasanın bir nebze olsun dolması ve kanayan yaraya merhem olması için en büyük umut turizm sektöründe. Haziran geldi çattı, turizm sezonu beklenileni verebilecek mi? Son 3 aydır tamamen sıfırlanan uluslararası turizmde kıpırdanma ne zaman olabilir? İtalya, İspanya, ABD ve Fransa gibi turizm devlerinin ağır darbe aldığı sezonda ülkemize yabancı turist gelecek mi? Tüm bu sorulara yanıt bulmak için öncelikle rakiplerimizin durumuna ve ne yaptıklarına bakmakta var. Dünyada en çok ziyaret edilen, geçen yıl 90 milyondan fazla turist ağırlayan Fransa’da, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 30 bine yaklaşması nedeniyle turizm konusundaki tartışmalar için “henüz çok erken” yorumu yapılıyor. Fransa’da turizm sezonu için, virüsün aktivitesini sürdürdüğü beldeler haricinde Temmuz, Ağustos ayları hedeflenmiş. Bir başka turizm ülkesi İspanya’da korona virüs kısıtlamaları konusunda gevşemeler yaşansa da sınırlar henüz yabancı turistlere açılmadı. Ülkeyi geçen yıl 84 milyon kişi ziyaret etmiş, Fransa’nın ardından en çok ziyaret edilen ülke konumuna gelmişti. 2019 yılında 65 milyondan fazla turist ağırlayan İtalya’da Başbakan Conte, iç turizmi başlatırken, yabancı turist konusundaki belirsizlik sürüyor. Geçtiğimiz yıl 33 milyon turist ağırlayan Yunanistan ise, 18 Mayıs’tan buyana iç seyahate izin verirken, turizm faaliyetleri için Temmuz ayını bekliyor. Ancak ülkedeki otellerin yarısından fazlasının kapalı kalması bekleniyor. Adriyatik sahilleriyle ünlü Hırvatistan’da ise seyahat kısıtlaması aybaşından beri gevşetildi. Otel rezervasyonu yaptırıp ülkeyi ziyaret eden yabancılar için, korona testi ve karantina önlemlerine gerek duyulmuyor. Bir başka Akdeniz ülkesi Mısır ise otellere yüzde 25 kapasite kotası uyguluyor. Bu oran 1 Haziran’dan itibaren yüzde 50’ye yükseltilecek. Görüleceği üzere korona virüs hemen her ülkede benzer önlemler nedeniyle turizm sezonunda hedef Temmuz hatta Ağustos ayı. Türkiye ise, salgın nedeniyle ciddi sorunlar yaşayan ülkelerin yaratacağı boşluğu doldurmak için harekete geçti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Korona virüs salgınının turizm sektöründe yarattığı ağır darbeden fayda sağlaması gerektiğini; “evet bu fırsatçılıksa, fırsatçılık” sözleriyle dile getirdi. Türkiye, Almanya, Rusya ve Avrupa›dan tatil için Türkiye›ye gelmek isteyen turistleri, charter uçuşlar ile güvenli şekilde getirip, tatilini Türkiye’de yaptıktan sonra, yeniden evlerine göndermeyi hedefliyor. Bayramla birlikte yurt içi seyahatlere kademeli izin verilen ülkemizin Haziran ayı ortalarında uluslararası ziyaretçilere kapıların açılması bekleniyor. Uluslararası uçuşlarla birlikte karantina tedbirleri kalkacak, turistler Türkiye’ye ayak basar basmaz test edilecek. Otel, restoran ve sahillerde sıkı korona önlemleri geçerli olacak. Sosyal mesafe ve hijyen kurallarına dikkat edilecek. Turist ağırlamaya hazırlanan diğer ülkeler de, plaj şemsiyeleri arasında beş metre mesafe olması ve şezlongların her müşteri değişiminde dezenfekte edilmesi, yemeklerin büfe usulü mü olacağı yoksa masalara mı servis edileceği tartışılıyor. Virüsün yayılmasını engellemek için, otel odalarında yorgan ve çarşafların her gün yenilenmemesi, otel girişlerine dezenfektan yerleştirilmesi, ve otele giriş-çıkışlar konukların bavullarının dezenfekte edilmesi, havaalanlarında sosyal mesafe kuralları uygulanması gibi konular da tüm boyutlarıyla masaya yatırılıyor. “Önemli turizm konuklarımızın” ülkelerindeki duruma gelince bazı belirsizliklerin olduğunu ve tablonun pek de iç açıcı olmadığını görüyoruz. 70 milyondan fazla kişinin seyahate çıktığı Almanya’dan geçen yıl ülkemize 5 buçuk milyondan fazla kişi ziyarete gelmişti. 17 Mart’ta başlatılan ve 14 Haziran’a kadar geçerli olan uluslararası seyahat uyarısı 31 Avrupa ülkesi için kalkıyor ancak Türkiye için ne zaman kalkacağı belirsizliğini koruyor. Pandemiyle mücadelede iyi bir sınav veren Türkiye ve sağlık sistemimizin pek çok ülkeden daha iyi durumda olması ortadayken, Almanya’nın sadece Avrupa içi seyahat tavsiyesinde bulunması Türkiye Otelciler Federasyonu tarafından tepkiyle karşılandı. Öte yandan, Almanya’da yapılan anketler, halkın önemli bir kesiminin korona krizi nedeniyle bu yaz tatilini evde geçirmeyi planladığını ortaya koyması turizmcilerimizi düşündürmeye başladı. Türkiye, İspanya’nın ardından Alman turistlerin yaz tatili için en çok tercih ettiği ikinci ülke. Türkiye’ye geçtiğimiz yıl 7 milyon turist gönderen Rusya’da da durum pek farklı değil. Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği, “iki ülke arasındaki uçuşların ne zaman başlayacağını söylemek için henüz erken” olduğuna vurgu yaptı. Rusya Tur Operatörleri Birliği’nden yapılan açıklamada da, “Türkiye ile uçuşların başlamasının sadece Ankara’nın isteğine değil, Rusya Tüketici ve İnsan Sağlığını Koruma Kurumu’nun tavsiyelerine bağlı” olduğunun altı çizildi. Havalimanlarında yolcu kotası uygulanan Rusya, 27 Mart’ta yurtdışı uçuşlarını durdurdu, 15 Mayıs’tan buyana bir tek Ermenistan’la uçuşlara başlandı. Rusya Ulaştırma Bakanı Yevgeniy Ditrih, yaz aylarında uluslararası uçuşlara izin vereceklerini belirtirken net bir tarih vermedi. Rusya Turizmciler Birliği de, Türkiye destinasyonunun Rus turistler için Ağustos ayından önce açılmayacağı görüşünde. Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği de (TÜRSAB) Korona virüs salgını nedeniyle Rus turistlerin Türkiye›ye Temmuz sonu-Ağustos başında gelmelerini bekliyor. TÜRSAB, bu yıl turistlerin Eylül-Ekim ayında gelmesinin beklediğini, turizm sezonunun aralık ayına kadar uzatılabileceğine dikkat çekiyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da Haziran ayında Rusya da dahil, vaka sayısı yüksek ülkelerden turist kabul edilmeyeceğini belirtmiş, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da, Haziran ortalarından sonra belli ülkeler için başlatılacak dış turizminde, Türkiye’ye gelecek turistlerin virüs taşımadıklarını belgelemesi gerektiğini ifade etmişti. Buna göre, yolcular Türkiye’ye iniş yapmadan en geç 72 saat önce test yaptırması zorunlu olacak. Virüs taşımadığına dair belgeye sahip olmayanlara ise, havalimanında test yapılabilecek. Bu çerçevede yoğun havalimanlarına seyyar laboratuvarların yerleştirilmesi planlanıyor. Mevcut hızlı testler 5-6 saat içinde sonuç veriyor, ancak bu süre zarfında turistin nerede olacağı ödemenin nasıl yapılacağı konusu belirsiz. Bu konuda Avusturya, ülkeye girmek isteyenlere sınırda 190 Euro karşılığında test yaptırmalarını zorunlu kılıyor. Öte yandan Bakan Ersoy, Rusya ile uçuşlara açılacak illerdeki mevcut hastanelere ek yataklar, solunum cihazları tedarik edildiğini, bu bölgelere araç, ambulans helikopter ve uçaklar tahsis edildiğini belirterek, Ruslar için İstanbul ve Antalya dahil, tüm illerin açık olacağının altını çizdi. Rusya ile turizm konusu belirsizliğini korurken, geçen yıl Türkiye›ye iki buçuk milyondan fazla turist gönderen İngiltere Sağlık bakanının; “İngilizlerin bu yıl yurt dışında tatil yapmasının mümkün görünmediği” yolundaki açıklaması da turizm beklentilerimiz açısından son derece düşündürücü. “Başlıca turizm konuklarımızın” ülkelerindeki duruma ve açıklamalara bakacak olursak tablonun hiç de olumlu olmadığını görüyoruz. Yine de yaz sonuna doğru her şeyin değişebileceğini düşünerek umutlanmakta yarar var. Konuyu Almanya’nın Bild gazetesinin, Alman tur operatörlerinin sözlerine dayandırdığı haberindeki şu cümle ile noktalıyoruz. “Türkiye’ye yaz sezonunda seyahatlerin gerçekleşeceğinden yola çıkıyoruz. Ağırlık yaz sonuna doğru kayacak. Bu hatta Türkiye’nin en güzel zamanı.”