Türkiye'de her maden faciası sonrasında en fazla duyulan kelimelerden biri; "ÇED Raporu" olarak karşımıza çıkıyor. Açılımı "Çevresel Etki Değerlendirmesi" olan söz konusu raporlar aslında oldukça önemli veriler. Bir yere bir maden yapılacaksa, bir yatırım yapılacaksa, örneğin havalimanı, fabrika ve benzeri gibi bu raporlar hazırlanıyor, birçok yatırımda zorunlu.
Kıvanç El
Son konuştuğumuz "ÇED raporu"; altın madeninde 10 milyon ton toprak kayması ile çevre felaketine kapı araladığımız Erzincan İliç'e dair. Anagold Madencilik adlı firma madende yapacağı her bir adım için ÇED raporu almış. Bazı adımlar için bu rapora gerek olmadığına dair kararlar verilmiş.
Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, facianın yaşandığı maden önünde yaptığı açıklamada, "İşletmeci şirketin yönetim düzeyinde zafiyet içerisinde olduğunu görüyoruz" ifadelerini kullandı. Bu sözler üzerine gözler elbette firmaya çevrildi. Bakanın sözünü ettiği firma Anagold Madencilik.
Söz konusu bu firma ocak genişletme, madende çeşitli revizyonlar nedeniyle farklı "ÇED Raporları" ihtiyacı üzerine bu raporları veren mühendislik firmalarından gerekli ÇED raporlarını almış. Buraya kadar her şey normal.
Maden işletmesinin Fırat Nehri'ne 400 metre uzaklıkta olması, toprak kayması ihtimalinin bölgede olması nedeniyle ilk bakışta ÇED raporlarının daha hassas hazırlandığı fikri kamuoyunda uyanıyor. Ancak ortada oldukça ilginç veriler var. Anagold Madencilik hakkında Çevre Bakanlığı'nda ÇED başvuru ve süreçlerine dair 24 kayıt var. Bu 24 kayıttan 14'üne dair işlem yapan ve son 10 işlemi gerçekleştiren firma aynı firma: SRK Danışmanlık ve Mühendislik.
SRK Mühendislik firmasının yönetim kurulu üyesi Ahmet Oğuz Öztürk. Bu kişi, SRK Mühendislik firmasında 2007 yılından 2023 yılı Nisan ayına kadar üst düzey yönetici olarak yer almış.
İlginçlikler ise şimdi başlıyor. Ahmet Oğuz Öztürk, 2023 yılı ocak ayından bu yana aynı zamanda Anagold Madencilik'te de çalışıyor. Hatta 14 aydır çalıştığı Anagold Madencilik'e 5 Şubat tarihinde, yani faciadan sadece 8 gün önce yönetim kurulu üyesi olarak da atanıyor.
Bu atamadan birkaç ay önce de SRK Mühendislik'ten ayrılıyor. Özetle; Anagold Madencilik firmasının yöneticisi ile ÇED Raporu'nu veren SRK Mühendislik yöneticisi aynı kişi. Yani Ahmet Oğuz Öztürk, kendi yöneticisi olduğu şirkete ÇED raporu veriyor.
Burada yasal bir engel yok. Yönetmelikler yasalar buna ne yazık ki izin veriyor. Ancak elbette vicdan bunu sorguluyor. Böyle önemli ve kritik konularda bağımsız denetçi firmalardan ÇED raporu alınması şart. Değil organik bağ, dolaylı bağ bile bulunmaması gerekirken çıkan tablo vahameti gösteriyor. Bakanlık ise bu yasal düzenlemeleri yapmadığı sürece, daha çok işçi, emekçi kaybı ile karşı karşıya kalınacağı kesin. Ayrıca daha büyük çevre faciaları da elbette kapıdadır demektir.
